اهالی قشم برای بقای لاکپشتهای پوزه عقابی تلاش می کنند
لاکپشتهای پوزه عقابی جزو هفت‌گونه از لاکپشتهای شناخته شده در آب‌های جهان هستند که همه ساله وارد خلیج فارس می‌شوند و از آنجا که این جانوران در معرض خطر انقراض هستند، ناطوران قشمی برای بقای آنان تلاش می کنند.
در زبان بومی به محافظان لاکپشتهای پوزه عقابی در جزیره قشم که جوانان علاقه مند بومی این منطقه هستند، ناطوران خمیس گفته می‌شود و آنان با هدف جلوگیری از انقراض این جانوران که به دلیل شباهت پوزه‌شان به منقار عقاب، به لاکپشتهای پوزه عقابی معروف شده‌اند، محافظت می‌کنند.
هر چند شمار ناطوران انگشت شمارند اما در کارشان استاد هستند و با افتخار از خود به عنوان حافظان لاکپشتهای پوزه عقابی در آبراه خلیج فارس یاد می‌کنند.
با توجه به زمان تخم‌گذاری لاکپشتهای پوزه عقابی که از اوایل اسفند‌ماه هر سال تا اواخر اردیبهشت ادامه دارد، برای دیدن ناطوران و آشنا شدن با فعالیت آنان به روستای شیب‌دراز و سایت تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها رفتیم و با محمد، کیهان و میلاد زینلی سه برادری که در قامت ناتوران به ماندگاری نسل این گونه از لاک‌پشت‌ها با عشق تلاش می‌کنند، به گفت وگو نشستیم.
پس از اندکی صبر برای اینکه چشم‌مان به تاریکی شب عادت کند، با یکی دو گام جلوتر به سختی چند نفر با پیراهن‌های سفید را مشاهده کردیم که بر زمین نشسته و چیزی را تماشا می‌کنند رسیدیم.
سلام و علیکی با کمترین تُن صدا بین‌مان رد و بدل شد و برادران زینلی به آرامی از ما خواستند در کنارشان بنشینیم و منتظر باشیم پس از چند دقیقه متوجه حرکت و تکان خوردن چیزی بر روی شن‌های داغ ساحل شیب‌دراز شدیم و با کمی دقت پاهای یک لاک‌پشت نمایان شد که از جایش بلند شد و تخم‌هایی را که در آنجا گذاشته بود را یکی یکی به درون گودالی می‌انداخت که خودش کنده بود.
با اتمام کار لاک‌پشت پوزه عقابی ناطورها این تخم‌ها را با روشی خاص و به آرامی جمع‌آوری کرده و به سایت نگهداری منتقل کردند در همین جا دلیل تغییر مکان تخم‌ها را جویا شدم که میلاد زینلی گفت: برای اینکه جانوران به این تخم‌ها آسیب نرسانند مجبوریم آنها را به سایت ویژه نگهداری منتقل کنیم تا با این روش به ازدیاد لاکپشتهای پوزه عقابی که در معرض انقراض هستند، کمک کرده باشیم.
وی که همانند دو برادر دیگرش علاقه عجیبی به حفاظت از لاک‌پشت‌ها از خود نشان می‌دهد، گفت: در کنار برادرانم و دیگر ناطوران خمیس در روستای شیب دراز عاشقانه به ازدیاد این نوع لاک‌پشت‌ها کمک می‌کنیم.
این جوان قشمی هم از مشاهده تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها و تولد نوزادان آنها و حرکت بچه لاک‌پشت‌ها به سوی دریا به عنوان خاطرات خوش شب زنده داری چند ماهه خودش و دیگر ناطوران خمیس در ساحل روستای شیب دراز نام می‌برد.
محمد برادر کوچک این سه ناطور در پاسخ به این پرسش که چه چیزی از کار ناطوری برایت مهم است، می‌گوید: شناخته شدن نام روستایمان "شیب‌دراز" برای تمام ایرانیان و همه دوستداران محیط زیست در دنیا برایم از هر چیز دیگری با ارزش‌تر است.
وی ادامه داد: برای جلوگیری از آسیب رسیدن به لاکپشتهای پوزه عقابی با مساعدت اداره محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم عملیات فنس‌کشی ساحل تخم‌گذاری این روستا را انجام دادیم تا این جانوران و تخم لاک‌پشت‌ها که منجر به بقای آنان می‌شود از گزند شکارچیانی همچون سگ و روباه در امان باشند.
وی معتقد است برای آگاهی مردم از اهمیت حفظ این گونه از جانوران در معرض خطر باید کارهای تبلیغاتی بیشتری انجام شود تا جوانان و نوجوانان با اهمیت این کار بیش از پیش آشنا شوند.
این ناطور از مردم به خاطر رعایت دقیق نکاتی که به آنان گفته شده که در زمان ورود به سایت تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها باید رعایت کنند، ابراز رضایت می‌کند و می‌گوید که علاقه مندان با حضور در این سایت باید کاملاً سکوت کنند و از روشن کردن چراغ قوه یا نور تلفن‌های همراهشان، خودداری کنند تا لاکپشتهای مادر با آسودگی خاطر اقدام به تخم‌گذاری کنند.
همه مطالب عنوان شده نشان از فرآیندی همسو برای کمک به بقای نسل لاکپشتهای پوزه عقابی دارد به طوری که ناطوران با گذراندن دوره‌های آموزشی از تبحر خاص در این زمینه برخوردارند و مردم هم با دریافت اطلاعات از ناطوران برای حضور در سایت تخم‌گذاری این گونه از لاک‌پشت‌ها، همراهی قابل قبولی را از خود نشان می‌دهند و همه این اقدامات به طور حتم موجب شادمانی لاک‌پشت‌ها می‌شود.
به گفته داخته، خوشبختانه از زمان اجرای طرح فرهنگ دره شوری تاکنون هر سال شاهد آمار بیشتر تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها در سایت تخم‌گذاری شیب‌دراز بوده‌ایم که خبر خوشی برای جلوگیری از انقراض نسل این گونه از لاک‌پشت‌ها است.
وی با بیان اینکه روند افزایش تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها، امید به ازدیاد تعداد پوزه عقابی‌ها را بالا برده است، می‌افزاید: امیدواریم امسال و در فصل جدید تخم‌گذاری لاکپشتهای پوزه عقابی که از ابتدای اسفند 99 شروع شده و تا اواخر اردیبهشت 1400 ادامه خواهد داشت شاهد بیشترین میزان تخم‌گذاری این جانوران دوست داشتنی باشیم.
از مدیر حفاظت محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم در باره نحوه کمک‌های این مجموعه به ناطوران خمیس هم سوال کردیم و داخته چنین پاسخ داد: مبلغی که به این تلاشگران حوزه محیط زیست پرداخت می‌شود در برابر خدماتی که آنان با عشق انجام می‌دهند به هیچ وجه قابل مقایسه نیست و مهمترین عامل ماندگاری آنان در این مسئولیت، عشق به زنده بودن نام پوزه عقابی‌ها و همچنین نام روستای شیب‌دراز به عنوان سایت ویژه تخم‌گذاری این گونه از لاک‌پشت‌ها است.
وی معتقد است: آگاهی مردم محلی و ناطورها از محیط پیرامون تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها بیش از دیگران است به طوری که مشارکت جامعه محلی در اجرای طرح حفاظت از این جانوران باعث انتقال دانش علمی و فنی به این قشر شده که نتیجه آن تاثیرگذاری و عمق بخشی فعالیت‌ها در این عرصه است.
داخته تصریح کرد: امروز از تک تک مردم روستای شیب‌دراز می‌توان به عنوان استادان طرح حفاظت از لاکپشتهای پوزه عقابی نام برد و همه آنان در ارائه اطلاعات مورد نیاز علاقه مندان که از جای جای ایران و نقاط مختلف جهان که به قشم سفر می‌کنند تبحر خاصی دارند.
وی می‌گوید زمانی که جامعه محلی ارزش‌های اجرای این طرح را درک کردند، کار در این حوزه با شتاب و جدیت بیشتری دنبال شد و این رویکرد می‌تواند الگویی برای حفاظت از دیگر گونه‌های جانوری در نقاط مختلف کشور باشد.
به گفته مدیر حفاظت محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم، اجرای طرح‌های حفاظتی از گونه‌های مختلف جانوری باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر بالا بردن آگاهی بومیان و گردشگران، به توانمندسازی جامعه محلی نیز منجر شود و درآمدزایی برای این قشر به دنبال داشته باشد.
وی در تکمیل سخنان خود یادآور شد: توانمندسازی و درآمدزایی از واژه‌های کلیدی اجرای طرح حفاظت از لاکپشتهای پوزه عقابی و رویکرد اصلی سازمان منطقه آزاد قشم است و در این مسیر طرح جامع سایت لاک‌پشت‌ها در اداره محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم تدوین شده است که براساس آن بتوانیم از این محل در طول سال پذیرای گردشگران باشیم.
خدمات خستگی ناپذیر و عاشقانه ناطوران خمیس در جزیره قشم به مطرح شدن نام پوزه عقابی‌ها در کشور شده و حساسیت علاقه مندان به حوزه جانوران را هم نسبت به جمعیت این گونه از لاک‌پشت‌ها بالا برده و نام روستای شیب‌دراز جزیره قشم هم به عنوان سایت محافظت از پوزه عقابی‌ها و مهمتر از همه نام مردم روستای شیب‌دراز هم به عنوان علاقه مندان به ازدیاد نسل لاکپشتهای پوزه عقابی را جهانی کرده است.
جزیره قشم با یک هزار و 500 کیلومتر مربع وسعت به عنوان بزرگترین جزیره خلیج فارس در جنوب ایران واقع شده است.
هر چند شمار ناطوران انگشت شمارند اما در کارشان استاد هستند و با افتخار از خود به عنوان حافظان لاکپشتهای پوزه عقابی در آبراه خلیج فارس یاد می‌کنند.
با توجه به زمان تخم‌گذاری لاکپشتهای پوزه عقابی که از اوایل اسفند‌ماه هر سال تا اواخر اردیبهشت ادامه دارد، برای دیدن ناطوران و آشنا شدن با فعالیت آنان به روستای شیب‌دراز و سایت تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها رفتیم و با محمد، کیهان و میلاد زینلی سه برادری که در قامت ناتوران به ماندگاری نسل این گونه از لاک‌پشت‌ها با عشق تلاش می‌کنند، به گفت وگو نشستیم.
پس از اندکی صبر برای اینکه چشم‌مان به تاریکی شب عادت کند، با یکی دو گام جلوتر به سختی چند نفر با پیراهن‌های سفید را مشاهده کردیم که بر زمین نشسته و چیزی را تماشا می‌کنند رسیدیم.
سلام و علیکی با کمترین تُن صدا بین‌مان رد و بدل شد و برادران زینلی به آرامی از ما خواستند در کنارشان بنشینیم و منتظر باشیم پس از چند دقیقه متوجه حرکت و تکان خوردن چیزی بر روی شن‌های داغ ساحل شیب‌دراز شدیم و با کمی دقت پاهای یک لاک‌پشت نمایان شد که از جایش بلند شد و تخم‌هایی را که در آنجا گذاشته بود را یکی یکی به درون گودالی می‌انداخت که خودش کنده بود.
با اتمام کار لاک‌پشت پوزه عقابی ناطورها این تخم‌ها را با روشی خاص و به آرامی جمع‌آوری کرده و به سایت نگهداری منتقل کردند در همین جا دلیل تغییر مکان تخم‌ها را جویا شدم که میلاد زینلی گفت: برای اینکه جانوران به این تخم‌ها آسیب نرسانند مجبوریم آنها را به سایت ویژه نگهداری منتقل کنیم تا با این روش به ازدیاد لاکپشتهای پوزه عقابی که در معرض انقراض هستند، کمک کرده باشیم.
وی که همانند دو برادر دیگرش علاقه عجیبی به حفاظت از لاک‌پشت‌ها از خود نشان می‌دهد، گفت: در کنار برادرانم و دیگر ناطوران خمیس در روستای شیب دراز عاشقانه به ازدیاد این نوع لاک‌پشت‌ها کمک می‌کنیم.
این جوان قشمی هم از مشاهده تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها و تولد نوزادان آنها و حرکت بچه لاک‌پشت‌ها به سوی دریا به عنوان خاطرات خوش شب زنده داری چند ماهه خودش و دیگر ناطوران خمیس در ساحل روستای شیب دراز نام می‌برد.
محمد برادر کوچک این سه ناطور در پاسخ به این پرسش که چه چیزی از کار ناطوری برایت مهم است، می‌گوید: شناخته شدن نام روستایمان "شیب‌دراز" برای تمام ایرانیان و همه دوستداران محیط زیست در دنیا برایم از هر چیز دیگری با ارزش‌تر است.
وی ادامه داد: برای جلوگیری از آسیب رسیدن به لاکپشتهای پوزه عقابی با مساعدت اداره محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم عملیات فنس‌کشی ساحل تخم‌گذاری این روستا را انجام دادیم تا این جانوران و تخم لاک‌پشت‌ها که منجر به بقای آنان می‌شود از گزند شکارچیانی همچون سگ و روباه در امان باشند.
بیشتر بخوانیدطارق مصطفوی دیگر ناطور جزیره قشم هم می‌گوید شرایط روستای شیب دراز و حضور مردم از نقاط مختلف ایران و جهان در این ساحل به گونه‌ای شده که همه کودکان این روستا با عشق به لاکپشتهای پوزه عقابی بزرگ می‌شوند و پیوستن به گروه ناطوران خمیس را افتخاری برای خود می‌دانند.
وی معتقد است برای آگاهی مردم از اهمیت حفظ این گونه از جانوران در معرض خطر باید کارهای تبلیغاتی بیشتری انجام شود تا جوانان و نوجوانان با اهمیت این کار بیش از پیش آشنا شوند.
این ناطور از مردم به خاطر رعایت دقیق نکاتی که به آنان گفته شده که در زمان ورود به سایت تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها باید رعایت کنند، ابراز رضایت می‌کند و می‌گوید که علاقه مندان با حضور در این سایت باید کاملاً سکوت کنند و از روشن کردن چراغ قوه یا نور تلفن‌های همراهشان، خودداری کنند تا لاکپشتهای مادر با آسودگی خاطر اقدام به تخم‌گذاری کنند.
همه مطالب عنوان شده نشان از فرآیندی همسو برای کمک به بقای نسل لاکپشتهای پوزه عقابی دارد به طوری که ناطوران با گذراندن دوره‌های آموزشی از تبحر خاص در این زمینه برخوردارند و مردم هم با دریافت اطلاعات از ناطوران برای حضور در سایت تخم‌گذاری این گونه از لاک‌پشت‌ها، همراهی قابل قبولی را از خود نشان می‌دهند و همه این اقدامات به طور حتم موجب شادمانی لاک‌پشت‌ها می‌شود.
به گفته داخته، خوشبختانه از زمان اجرای طرح فرهنگ دره شوری تاکنون هر سال شاهد آمار بیشتر تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها در سایت تخم‌گذاری شیب‌دراز بوده‌ایم که خبر خوشی برای جلوگیری از انقراض نسل این گونه از لاک‌پشت‌ها است.
وی با بیان اینکه روند افزایش تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها، امید به ازدیاد تعداد پوزه عقابی‌ها را بالا برده است، می‌افزاید: امیدواریم امسال و در فصل جدید تخم‌گذاری لاکپشتهای پوزه عقابی که از ابتدای اسفند 99 شروع شده و تا اواخر اردیبهشت 1400 ادامه خواهد داشت شاهد بیشترین میزان تخم‌گذاری این جانوران دوست داشتنی باشیم.
از مدیر حفاظت محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم در باره نحوه کمک‌های این مجموعه به ناطوران خمیس هم سوال کردیم و داخته چنین پاسخ داد: مبلغی که به این تلاشگران حوزه محیط زیست پرداخت می‌شود در برابر خدماتی که آنان با عشق انجام می‌دهند به هیچ وجه قابل مقایسه نیست و مهمترین عامل ماندگاری آنان در این مسئولیت، عشق به زنده بودن نام پوزه عقابی‌ها و همچنین نام روستای شیب‌دراز به عنوان سایت ویژه تخم‌گذاری این گونه از لاک‌پشت‌ها است.
وی معتقد است: آگاهی مردم محلی و ناطورها از محیط پیرامون تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها بیش از دیگران است به طوری که مشارکت جامعه محلی در اجرای طرح حفاظت از این جانوران باعث انتقال دانش علمی و فنی به این قشر شده که نتیجه آن تاثیرگذاری و عمق بخشی فعالیت‌ها در این عرصه است.
داخته تصریح کرد: امروز از تک تک مردم روستای شیب‌دراز می‌توان به عنوان استادان طرح حفاظت از لاکپشتهای پوزه عقابی نام برد و همه آنان در ارائه اطلاعات مورد نیاز علاقه مندان که از جای جای ایران و نقاط مختلف جهان که به قشم سفر می‌کنند تبحر خاصی دارند.
وی می‌گوید زمانی که جامعه محلی ارزش‌های اجرای این طرح را درک کردند، کار در این حوزه با شتاب و جدیت بیشتری دنبال شد و این رویکرد می‌تواند الگویی برای حفاظت از دیگر گونه‌های جانوری در نقاط مختلف کشور باشد.
به گفته مدیر حفاظت محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم، اجرای طرح‌های حفاظتی از گونه‌های مختلف جانوری باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر بالا بردن آگاهی بومیان و گردشگران، به توانمندسازی جامعه محلی نیز منجر شود و درآمدزایی برای این قشر به دنبال داشته باشد.
وی در تکمیل سخنان خود یادآور شد: توانمندسازی و درآمدزایی از واژه‌های کلیدی اجرای طرح حفاظت از لاکپشتهای پوزه عقابی و رویکرد اصلی سازمان منطقه آزاد قشم است و در این مسیر طرح جامع سایت لاک‌پشت‌ها در اداره محیط زیست سازمان منطقه آزاد قشم تدوین شده است که براساس آن بتوانیم از این محل در طول سال پذیرای گردشگران باشیم.
خدمات خستگی ناپذیر و عاشقانه ناطوران خمیس در جزیره قشم به مطرح شدن نام پوزه عقابی‌ها در کشور شده و حساسیت علاقه مندان به حوزه جانوران را هم نسبت به جمعیت این گونه از لاک‌پشت‌ها بالا برده و نام روستای شیب‌دراز جزیره قشم هم به عنوان سایت محافظت از پوزه عقابی‌ها و مهمتر از همه نام مردم روستای شیب‌دراز هم به عنوان علاقه مندان به ازدیاد نسل لاکپشتهای پوزه عقابی را جهانی کرده است.
جزیره قشم با یک هزار و 500 کیلومتر مربع وسعت به عنوان بزرگترین جزیره خلیج فارس در جنوب ایران واقع شده است.