زخم روان کودک مهم‌تر از زخم بدن اوست
لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در زمان مجلس هشتم ارائه شد و اقدامات پژوهشی این لایحه در مجلس نهم ادامه یافت. کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس تعدادی از لوایح باقی مانده را بررسی کرد که یکی از مهم‌ترین آنها لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان بود. در مهر 97 نماینده خوانسار و گلپایگان در مجلس در ارتباط با این لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان گفته بود: تصمیم کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس مبنی بر این بود که برای بررسی و نهایی کردن لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان کمیته‌ای تشکیل شود. علی بختیار با بیان اینکه لایحه پس از ارسال به شورای نگهبان با اشکالات شورای نگهبان مواجه شده است، تصریح کرد: این ایرادها جدی نیستند، رفع خواهند شد و تصویب می‌شوند. تمام موارد مرتبط با موضوع کودکان و نوجوانان در این لایحه مد نظر قرار گرفته است و وظیفه دستگاه‌های اجرایی است که این لایحه را درست اجرا کنند و در صورتی که لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان درست اجرا شود، می‌توان به کارآمدی و تصویر مثبت این لایحه اطمینان داشته باشیم. با این وجود، یک عضو فراکسیون زنان مجلس در اردیبهشت 97 با بیان اینکه «یک تعریف مشترک از کودک‌آزاری بین دولت، رسانه‌ها، جامعه و سازمان‌های مردم نهاد وجود ندارد» گفته بود: مساله راهگشا درمورد کودکان نهادهای مدنی هستند، اما نمی‌توانیم نقش قانون را نادیده بگیریم. موضوع ولایت مطلق والدین معضل و مشکل شده است و باید برای آن فکری کرد. در قانون به‌دلیل آنکه گفته‌اند پدرِ بد بهتر از بهزیستی و دستگاه دولتی است، فکری برای این امر نشد و با مخالفت مواجه شد. به گزارش ایسنا، به گفته طیبه سیاووشی لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در پنج فصل تدوین شده و حاوی ۸۱ ماده است. در فصل اول کلیات و تعاریف مطرح شده است. در این لایحه تعریف مشخصی از سن کودکی ارائه نشده و این موضوع در کمیسیون حقوقی مجلس محقق نشده است. پیش از این رئیس فراکسیون زنان مجلس در تیر 97، از تصمیم کمیسیون قضائی مبنی‌بر اجرای آزمایشی لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان انتقاد کرده و خواستار بررسی این لایحه در قالب دو فوریتی شده بود. پروانه سلحشوری اجرای لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در شرایط کنونی را از واجبات اعلام کرده بود که می‌تواند برای حفاظت و تامین امنیت کودکان و نوجوانان نقش تاثیرگذاری داشته باشد. این نماینده مجلس توضیح داده بود: قطعا در شرایط کنونی که روزانه شاهد اتفاقاتی پیرامون کودک‌آزاری در سطح جامعه هستیم که در پی رسانه‌ای شدن آنها افکار‌عمومی نیز جریحه‌دار می‌شود، متولیان امر باید این لایحه را به صورت دو فوریتی بررسی کنند، نه اینکه در پی اجرای آزمایشی آن باشند. هم‌اکنون باید بررسی لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در اولویت دستور کار صحن مجلس قرار بگیرد و اینگونه نباشد که هر زمان طرح یا لایحه‌ای در حمایت از کودکان و زنان مطرح می‌شود، موانعی در مسیر تصویب و اجرای آنها قرار بگیرد.
کودکان آسیب دیده در پی انتقام
کودکانی که مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند در بهترین شرایط به بهزیستی تحویل داده می‌شوند، اما بهزیستی تا کجا می‌تواند از این کودکان حمایت کند و در آنجا چه سطح از امکانات آموزشی، تفریحی و رفاهی در انتظار آنها خواهد بود. در این باره یک پژوهشگر مسائل اجتماعی این کودکان را قربانی مناسبات کلان‌تر جامعه اعلام می‌کند و به «آرمان» می‌گوید: مناسبات کلان‌تر جامعه هستند که منجر به بروز چنین بلاهایی برای این کودکان می‌شود. کودک مجبور است با مادر یا پدر ناتنی خود زندگی کند که بسیاری از کودک آزاری‌ها از طرف همین افراد صورت می‌گیرد. گاه پدر و مادر اصلی هم این نقش تلخ را برای کودکان بازی می‌کنند. بخشی هم به این دلیل است که امکانات حمایتی از کودکان محدود است، مگر بهزیستی تا چه اندازه می‌تواند چنین کودکانی را مورد حمایت قراردهد؟ فرشید‌یزدانی با بیان اینکه این کودکان امروزشان به تلخی می‌گذرد و در آینده افرادی هستند که می‌خواهند از اجتماعی که به آنها ستم کرده انتقام بگیرند، ادامه داد: در این زمان وقتی جنایات بر کودکان را پیگیری می‌کنید می‌بینید خود فردی که دست به چنین جنایاتی زده در کودکی مورد آزار جدی قرار گرفته است و این وظیفه به عهده جامعه و دولت ماست و باید به تقویت نهادهای اجتماعی پرداخته شود. در حالی که لابه‌لای هیاهوی سکه و دلار این حوزه نادیده گرفته یا قربانی می‌شود.
چرخه خشونت تکرار می‌شود
نادیده گرفته شدن این حوزه به معنای تکرار این چرخه است، چه بسا افرادی که به کودکان آسیب وارد می‌کنند، خود در کودکی مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند. عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان با تاکید بر این نکته که کودکی که آسیب می‌بیند باید به خوبی درمان شود، می‌گوید: ما معمولا وقتی زخم کودک خوب شد او را رها می‌کنیم، اما زخم روان کودک مهم‌تر از زخم بدن اوست. باید حمایت‌های جدی از کودکان شود و دولت امکاناتی را در اختیار سازمان‌های متولی قرار و امکانات لازم را برای التیام زخم روانی کودکان انجام دهد، چون زمانی که این زخم باز می‌ماند، خشونت در چرخه، بازتولید می‌شود، حال ممکن است، شکل خود را تغییر دهد، اما در هر صورت خشونت است که تکرار می‌شود. برای حل این مساله دولت باید اقداماتی انجام دهد؛ دولت امکانات مورد نیاز برای چنین کاری را دارد. بحث بیش از محدودیت منابع به تخصیص منابع باز می‌گردد. دولت برای حمایت از کودکان در زمان مجلس هشتم لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان را ارائه کرد، اما هنوز این لایحه به تصویب شورای نگهبان نرسیده است. یزدانی این لایحه را به‌رغم نقدهایی که بر آن وارد است، امکان مناسبی برای کودکان دانست که می‌تواند برای آنها مفید باشد. در بسیاری از پروندهای کودک آزاری این پدر است که مرتکب خشونت بر کودک خود شده است. در حالی که در قوانین پدر به عنوان ولی کودک مطرح شده و از قصاص معاف است. عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان دراین باره توضیح داد: این مساله در قانون حمایت از کودکان در سال 81 مطرح است که پدر از قصاص معاف می‌شود و برای او برای مجازات هم سطح عرفی در نظر می‌گیرند، اما تعریفی برای چنین مجازات هم سطحی وجود ندارد. در بسیاری از پرونده‌ها که پدر کودک خود را مورد آزار قرار داده اگر به کودک آسیب جسمی جدی نرسیده باشد، شاهد بودیم که پدر معاف شده است و دادگاه این بحث را نمی‌پذیرد. این معافیت آسیب‌های خاص خود را به همراه دارد. این قانون استثنایی برای پدر درنظر گرفته است. در حالی که بیشتر آزارها از طرف پدر خانواده صورت می‌گیرد.