رنگ مدفوع کودک؛ راز‌هایی که نمی‌دانید
مدفوع کودک می‌تواند از نظر رنگ، بو و غلظت به‌شدت متغیر باشد. همچنین می‌تواند درباره‌ی غذای نوزاد، سلامتی و چیز‌های دیگر مربوط به او، سرنخ‌هایی را به ما نشان دهد. در این مقاله به بررسی مدفوع کودک از نظر رنگ و شکل می‌پردازیم.
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های پدر و مادر، تعویض پوشک نوزاد و مدفوع کردن به موقع اوست. مدفوع کودک می‌تواند از نظر رنگ، بو و غلظت به‌شدت متغیر باشد. همچنین می‌تواند درباره‌ی غذای نوزاد، سلامتی و چیز‌های دیگر مربوط به او، سرنخ‌هایی را به ما نشان دهد. اگر هر چیز نگران کننده‌ای درباره‌ی مدفوع نوزاد احساس کردید، لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید. در این مقاله به بررسی مدفوع کودک از نظر رنگ و شکل می‌پردازیم.
رنگ مدفوع نوزاد نشانه چیست؟
مدفوع با رنگ‌های مختلف، برای نوزاد تقریبا نرمال است. بو‌ها و بافت‌های متفاوت هم کاملا طبیعی هستند. در واقع، مدفوع نوزاد بین چند رنگ قهوه‌ای، زرد، و سبز متغیر است که تا حدی به چیزی که نوزاد می‌خورد بستگی دارد. بسته به چیزی که نوزاد می‌خورد هم گاهی ممکن است مدفوع او گچی، قرمز یا سیاه شود. اما ممکن است این رنگ‌ها نشان‌دهنده‌ی یک بیماری هم باشند.
۱. اگر مدفوع شبیه قیر و رنگ آن سیاه مایل به سبز و چسبنده باشد
مدفوع نوزاد تازه متولد شده موسوم به مکونیوم غلیظ، تیره و فوق‌العاده چسبنده است. این مدفوع شامل سلول‌های خونی، مایع آمنیوتیک و سایر چیز‌هایی است که نوزاد در داخل رحم مصرف کرده و عمدتا بی‌بو است. انتظار می‌رود این نوع مدفوع با گذشت حدود ۳ روز به پایان برسد. بعد از این مدت، نوزاد شروع به تولید مدفوعی می‌کند که چسبندگی کمتری دارد و رنگ آن سبز پررنگ است. این تغییر مدفوع نشانه‌ی این است که روده‌ها و سیستم گوارش نوزاد به درستی کار می‌کنند.
۲. اگر رنگ مدفوع مایل به سبز یا مایل به زرد و دانه‌دار باشد
این نوع مدفوع در نوزادانی که شیر مادر می‌خورند شایع است. ممکن است گاهی هم خیلی آبکی باشد؛ این وقتی است که نوزاد مایعات زیادی دریافت کرده است. اما در هر حال، این مدفوع بوی زیادی ندارد. نوزادان تازه متولد شده ممکن است بین ۶ تا ۸ بار در روز دفع کنند. تعداد این دفعات با افزایش توانایی بدن نوزاد خردسال در هضم کامل شیر مادر کاهش پیدا می‌کند.
۳. اگر رنگ مدفوع سبز و کف‌دار باشد
اگر چیزی شبیه این حالت در پوشک نوزادی که شیر مادر می‌خورد دیدید، ممکن است علامت این باشد که نوزاد شیر کم کالری که در ابتدای شیردهی ترشح می‌شود را بیش از حد دریافت کرده و شیر چرب و مغذی و با کالری بالا را که در انتهای شیردهی از سینه خارج می‌شود به مقدار کافی دریافت نکرده است. برای درمان این وضعیت، نوزاد را دوباره در همان سمتی که شیردهی را بار قبل به پایان رسانده‌اید تغذیه کنید. همچنین این نوع مدفوع ممکن است نشان دهنده‌ی حساسیت به شیر باشد. در این‌باره با پزشک اطفال صحبت کنید تا خیال‌تان راحت شود.
۴. اگر رنگ مدفوع قهوه‌ای مایل به زرد و بافت آن غلیظ باشد
نوزادانی که شیر خشک می‌خورند معمولا این نوع مدفوع را تولید می‌کنند. این مدفوع کاملا نرمال است و لازم نیست نگران آن باشید. نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، معمولا کمتر از نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند مدفوع می‌کنند. اما مدفوع آن‌ها کمی بد بوتر است.
۵. اگر رنگ مدفوع سیاه یا سبز تیره باشد
نوزادانی که مکمل آهن دریافت می‌کنند احتمالا این نوع مدفوع را خواهند داشت که ممکن است به شدت بوی آهن بدهد. اگر نوزاد شما مکمل آهن دریافت نمی‌کند و داخل پوشکش مدفوع تیره می‌بینید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
۶. اگر رنگ مدفوع قهوه‌ای مایل به سبز باشد
به طور کلی، این نوع مدفوع، شروع مدفوع جامد است. خروجی پوشک نوزاد با تغییر غذای او و رفتن به سمت غذای جامد به‌تدریج تغییر می‌کند. اگر چه که تغییر رنگ مدفوع ممکن است یک علامت هشدار دهنده باشد، اما اغلب نشان‌دهنده‌ی میزان سرعت هضم مواد غذایی در بدن نوزاد است. به این صورت که مدفوع زرد نوزاد تازه متولد شده نشان‌دهنده‌ی حرکت سریع مواد غذایی در دستگاه گوارش نوزاد است؛ مدفوع سبز نشان دهنده‌ی حرکت آهسته‌تر و مدفوع قهوه‌ای نشان‌دهنده‌ی حرکت باز هم آهسته‌تر مواد غذایی در دستگاه گوارش است.
اگر در پوشک نوزاد، مدفوع قهوه‌ای مایل به سبز مشاهده کردید و نوزاد هنوز غذای جامد نمی‌خورد، به علائم نوزاد توجه کنید تا ببینید آیا بیمار است یا خیر و از پزشک در این‌باره سؤال کنید.
۷. اگر رنگ مدفوع قهوه‌ای یا قهوه‌ای مایل به زرد و غلیظ باشد
مدفوع نوزادانی که رژیم ثابتی برگرفته از غذای خانواده دارند، به این شکل است. این مدفوع نسبت به مدفوع نوزادی که از غذای کاملا مایع استفاده می‌کند بد بوتر است. همچنین اگر به نوزاد انواع پوره و غذا‌های ساده داده شود، ممکن است ذراتی از غذا را در مدفوع او ملاحظه کنید. نیازی نیست نگران این موضوع باشید، مگر اینکه مرتبا مواد غذایی گوارش نشده قابل تشخیص در پوشک نوزاد دیده شود. در این صورت با پزشک مشورت کنید تا او خیال شما را بابت جذب صحیح مواد مغذی توسط سیستم گوارش نوزاد راحت کند.
۸. اگر رنگ مدفوع سبز یا قهوه‌ای و بافت آن آبکی باشد
اسهال در نوزادان آبکی است و اغلب بوی زننده‌ای دارد و به صورت انفجاری است و کثیف‌کاری دارد؛ مخصوصا در نوزادانی که مدفوعشان معمولا در هنگام اسهال، از پوشک بیرون می‌زند.
اسهال علامت عفونت یک بیماری است و درمان نکردن آن می‌تواند به کم آبی بدن منجر گردد. یک یا دو پوشک اسهالی در نوزادان بزرگتر لزوما نگران کننده نیست. اما اگر نوزاد شما سه ماهه یا کوچکتر است یا تعداد بیشتری از دو پوشک اسهالی داشته است، به پزشک مراجعه کنید. در صورت وجود هر گونه علامت خون در پوشک هم آن را با پزشک اطفال در میان بگذارید.
۹. اگر رنگ مدفوع قهوه‌ای تیره و بافت آن سفت باشد
نوزاد مبتلا به یبوست، مدفوع سفت و شبیه سنگریزه‌های کوچک تولید می‌کند. یبوست در نوزادانی که مصرف غذای جامد را شروع کرده‌اند تا حدودی شایع است. حتی ممکن است در صورت زور زدن زیاد نوزاد برای دفع، مقادیر کمی خون هم در مدفوع او دیده شود. در صورتی که یبوست ادامه‌دار شود (که خودش را با کمتر کثیف شدن پوشک نشان می‌دهد)، می‌تواند علامت ناتوانی در تحمل شیر، شیر سویا، پروتئین یا چیز دیگری در شیر مادر (تحت تأثیر غذایی که مادر خورده است) یا حساسیت به آن هم باشد.
۱۰. اگر رنگ مدفوع قرمز و خونی باشد
یک پوشک حاوی مدفوع قرمز رنگ و خونی می‌تواند نشان دهنده‌ی سه چیز باشد. در صورتی که مدفوع از جهات دیگر نرمال است، خونی بودن آن ممکن است در اثر حساسیت به شیر باشد. اگر کودک یبوست دارد، وجود خون در مدفوع او ممکن است در اثر پارگی‌های کوچکی باشد که در اثر با فشار بیرون دادن مدفوع در دهانه‌ی مقعد ایجاد شده‌اند. مدفوع اسهالی خونی می‌تواند علامت عفونت باکتریایی باشد. در صورت دیدن خون در پوشک نوزاد کوچک خود به پزشک مراجعه کنید.
۱۱. وجود خون سیاه در مدفوع
وجود خون سیاه در مدفوع می‌تواند نشان‌دهنده‌ی این باشد که نوزاد در اثر شیر خوردن از نوک پستان‌های ترک خورده و در نتیجه خون آلود مادر، خون می‌بلعد. این موضوع تهدیدی را متوجه نوزاد نمی‌کند. اما اگر نوزاد با شیر مادر تغذیه نمی‌شود یا اگر نوک پستان مادر ترک خوردگی و زخمی ندارد، وجود خون سیاه در مدفوع می‌تواند نشان‌دهنده‌ی خونریزی گوارشی در نوزاد باشد. در این صورت با پزشک کودک تماس بگیرید.
رنگ مدفوع نوزاد نشانه چیست؟
مدفوع با رنگ‌های مختلف، برای نوزاد تقریبا نرمال است. بو‌ها و بافت‌های متفاوت هم کاملا طبیعی هستند. در واقع، مدفوع نوزاد بین چند رنگ قهوه‌ای، زرد، و سبز متغیر است که تا حدی به چیزی که نوزاد می‌خورد بستگی دارد. بسته به چیزی که نوزاد می‌خورد هم گاهی ممکن است مدفوع او گچی، قرمز یا سیاه شود. اما ممکن است این رنگ‌ها نشان‌دهنده‌ی یک بیماری هم باشند.
۱. اگر مدفوع شبیه قیر و رنگ آن سیاه مایل به سبز و چسبنده باشد
مدفوع نوزاد تازه متولد شده موسوم به مکونیوم غلیظ، تیره و فوق‌العاده چسبنده است. این مدفوع شامل سلول‌های خونی، مایع آمنیوتیک و سایر چیز‌هایی است که نوزاد در داخل رحم مصرف کرده و عمدتا بی‌بو است. انتظار می‌رود این نوع مدفوع با گذشت حدود ۳ روز به پایان برسد. بعد از این مدت، نوزاد شروع به تولید مدفوعی می‌کند که چسبندگی کمتری دارد و رنگ آن سبز پررنگ است. این تغییر مدفوع نشانه‌ی این است که روده‌ها و سیستم گوارش نوزاد به درستی کار می‌کنند.
۲. اگر رنگ مدفوع مایل به سبز یا مایل به زرد و دانه‌دار باشد
این نوع مدفوع در نوزادانی که شیر مادر می‌خورند شایع است. ممکن است گاهی هم خیلی آبکی باشد؛ این وقتی است که نوزاد مایعات زیادی دریافت کرده است. اما در هر حال، این مدفوع بوی زیادی ندارد. نوزادان تازه متولد شده ممکن است بین ۶ تا ۸ بار در روز دفع کنند. تعداد این دفعات با افزایش توانایی بدن نوزاد خردسال در هضم کامل شیر مادر کاهش پیدا می‌کند.
۳. اگر رنگ مدفوع سبز و کف‌دار باشد
اگر چیزی شبیه این حالت در پوشک نوزادی که شیر مادر می‌خورد دیدید، ممکن است علامت این باشد که نوزاد شیر کم کالری که در ابتدای شیردهی ترشح می‌شود را بیش از حد دریافت کرده و شیر چرب و مغذی و با کالری بالا را که در انتهای شیردهی از سینه خارج می‌شود به مقدار کافی دریافت نکرده است. برای درمان این وضعیت، نوزاد را دوباره در همان سمتی که شیردهی را بار قبل به پایان رسانده‌اید تغذیه کنید. همچنین این نوع مدفوع ممکن است نشان دهنده‌ی حساسیت به شیر باشد. در این‌باره با پزشک اطفال صحبت کنید تا خیال‌تان راحت شود.
۴. اگر رنگ مدفوع قهوه‌ای مایل به زرد و بافت آن غلیظ باشد
نوزادانی که شیر خشک می‌خورند معمولا این نوع مدفوع را تولید می‌کنند. این مدفوع کاملا نرمال است و لازم نیست نگران آن باشید. نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، معمولا کمتر از نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند مدفوع می‌کنند. اما مدفوع آن‌ها کمی بد بوتر است.
۵. اگر رنگ مدفوع سیاه یا سبز تیره باشد
نوزادانی که مکمل آهن دریافت می‌کنند احتمالا این نوع مدفوع را خواهند داشت که ممکن است به شدت بوی آهن بدهد. اگر نوزاد شما مکمل آهن دریافت نمی‌کند و داخل پوشکش مدفوع تیره می‌بینید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
۶. اگر رنگ مدفوع قهوه‌ای مایل به سبز باشد
به طور کلی، این نوع مدفوع، شروع مدفوع جامد است. خروجی پوشک نوزاد با تغییر غذای او و رفتن به سمت غذای جامد به‌تدریج تغییر می‌کند. اگر چه که تغییر رنگ مدفوع ممکن است یک علامت هشدار دهنده باشد، اما اغلب نشان‌دهنده‌ی میزان سرعت هضم مواد غذایی در بدن نوزاد است. به این صورت که مدفوع زرد نوزاد تازه متولد شده نشان‌دهنده‌ی حرکت سریع مواد غذایی در دستگاه گوارش نوزاد است؛ مدفوع سبز نشان دهنده‌ی حرکت آهسته‌تر و مدفوع قهوه‌ای نشان‌دهنده‌ی حرکت باز هم آهسته‌تر مواد غذایی در دستگاه گوارش است.
اگر در پوشک نوزاد، مدفوع قهوه‌ای مایل به سبز مشاهده کردید و نوزاد هنوز غذای جامد نمی‌خورد، به علائم نوزاد توجه کنید تا ببینید آیا بیمار است یا خیر و از پزشک در این‌باره سؤال کنید.
۷. اگر رنگ مدفوع قهوه‌ای یا قهوه‌ای مایل به زرد و غلیظ باشد
مدفوع نوزادانی که رژیم ثابتی برگرفته از غذای خانواده دارند، به این شکل است. این مدفوع نسبت به مدفوع نوزادی که از غذای کاملا مایع استفاده می‌کند بد بوتر است. همچنین اگر به نوزاد انواع پوره و غذا‌های ساده داده شود، ممکن است ذراتی از غذا را در مدفوع او ملاحظه کنید. نیازی نیست نگران این موضوع باشید، مگر اینکه مرتبا مواد غذایی گوارش نشده قابل تشخیص در پوشک نوزاد دیده شود. در این صورت با پزشک مشورت کنید تا او خیال شما را بابت جذب صحیح مواد مغذی توسط سیستم گوارش نوزاد راحت کند.
۸. اگر رنگ مدفوع سبز یا قهوه‌ای و بافت آن آبکی باشد
اسهال در نوزادان آبکی است و اغلب بوی زننده‌ای دارد و به صورت انفجاری است و کثیف‌کاری دارد؛ مخصوصا در نوزادانی که مدفوعشان معمولا در هنگام اسهال، از پوشک بیرون می‌زند.
اسهال علامت عفونت یک بیماری است و درمان نکردن آن می‌تواند به کم آبی بدن منجر گردد. یک یا دو پوشک اسهالی در نوزادان بزرگتر لزوما نگران کننده نیست. اما اگر نوزاد شما سه ماهه یا کوچکتر است یا تعداد بیشتری از دو پوشک اسهالی داشته است، به پزشک مراجعه کنید. در صورت وجود هر گونه علامت خون در پوشک هم آن را با پزشک اطفال در میان بگذارید.
۹. اگر رنگ مدفوع قهوه‌ای تیره و بافت آن سفت باشد
نوزاد مبتلا به یبوست، مدفوع سفت و شبیه سنگریزه‌های کوچک تولید می‌کند. یبوست در نوزادانی که مصرف غذای جامد را شروع کرده‌اند تا حدودی شایع است. حتی ممکن است در صورت زور زدن زیاد نوزاد برای دفع، مقادیر کمی خون هم در مدفوع او دیده شود. در صورتی که یبوست ادامه‌دار شود (که خودش را با کمتر کثیف شدن پوشک نشان می‌دهد)، می‌تواند علامت ناتوانی در تحمل شیر، شیر سویا، پروتئین یا چیز دیگری در شیر مادر (تحت تأثیر غذایی که مادر خورده است) یا حساسیت به آن هم باشد.
۱۰. اگر رنگ مدفوع قرمز و خونی باشد
یک پوشک حاوی مدفوع قرمز رنگ و خونی می‌تواند نشان دهنده‌ی سه چیز باشد. در صورتی که مدفوع از جهات دیگر نرمال است، خونی بودن آن ممکن است در اثر حساسیت به شیر باشد. اگر کودک یبوست دارد، وجود خون در مدفوع او ممکن است در اثر پارگی‌های کوچکی باشد که در اثر با فشار بیرون دادن مدفوع در دهانه‌ی مقعد ایجاد شده‌اند. مدفوع اسهالی خونی می‌تواند علامت عفونت باکتریایی باشد. در صورت دیدن خون در پوشک نوزاد کوچک خود به پزشک مراجعه کنید.
۱۱. وجود خون سیاه در مدفوع
وجود خون سیاه در مدفوع می‌تواند نشان‌دهنده‌ی این باشد که نوزاد در اثر شیر خوردن از نوک پستان‌های ترک خورده و در نتیجه خون آلود مادر، خون می‌بلعد. این موضوع تهدیدی را متوجه نوزاد نمی‌کند. اما اگر نوزاد با شیر مادر تغذیه نمی‌شود یا اگر نوک پستان مادر ترک خوردگی و زخمی ندارد، وجود خون سیاه در مدفوع می‌تواند نشان‌دهنده‌ی خونریزی گوارشی در نوزاد باشد. در این صورت با پزشک کودک تماس بگیرید.