حاشیه،آزاد

اخیرا دستورالعملی از سوی دانشگاه آزاد اسلامی مبنی بر نوع پوشش مجاز و غیرمجاز دانشجویان ابلاغ شده است. این دستورالعمل واکنش‌های بسیاری را به‌دنبال داشته و بسیاری در شبکه‌های مجازی و رسانه‌ها آن را دخالت مسئولان این دانشگاه در حریم شخصی افراد دانسته‌اند. به زبان ساده‌تر این دانشگاه صراحتا می‌گوید که دانشجویان پسر و دختر چه باید بپوشند و چه نباید بپوشند. در بخشی از این دستورالعمل آمده: «پوشش دانشجویان باید ساده، آراسته و متناسب با ‌شأن دانشگاهیان باشد و غیرمجاز و نامتعارف نباشد. پوشش بانوان مناسب است چادر با استفاده از مانتوی مناسب، شلوار و مقنعه یا روسری با رنگ متعارف و جوراب و یا پوشش مانتوی زیر زانو- آستین بلند، با شلوار و مقنعه و با رنگ متعارف و جوراب باشد. همچنین مو و اندام زن در حدود حجاب شرعی پوشانده شود.» این دستورالعمل تأکید دارد که تمامی ضوابط پوشش باید در بخش‌های بالینی، حرفه‌ای و آزمایشگاهی نیز رعایت شود. ضمن اینکه پوشیدن لباس یونیفرم در این بخش‌ها لازم است. پوشش آقایان نیز باید پیراهن آستین بلند و شلوار ساده و رسمی با رنگ ساده باشد. لازم است اندام مرد نیز در حد متعارف پوشیده باشد؛ یعنی لباس نازک، بدن‌نما و چسبان نباشد. این آیین‌نامه درست زمانی ابلاغ شده که دانشگاه آزاد روزهای پرتلاطم و پرحاشیه‌ای را سپری می‌کند؛ برکناری غیرمنتظره فرهاد رهبر رئیس دانشگاه آزاد و انتخاب طهرانچی به‌عنوان سرپرست، حضور گشت در دانشگاه آزاد اسلامی سوهانک، اشتباه تاریخی و بی‌سابقه در پذیرش گروه پزشکی و بلاتکلیفی تعداد بی‌شماری از دانشجویان، از حواشی و موضوعات حل‌نشده اخیر دانشگاه آزاد بوده است. البته اقدام تازه دانشگاه آزاد در تنظیم و ابلاغ دستورالعملی برای پوشش را هم باید به مسائل پیچیده و حل نشده این دانشگاه افزود؛ چراکه به زعم کارشناسان در این دستورالعمل به تحولات نسلی، اجتماعی و مسائل حقوقی توجه چندانی نشده و چنین اقدامی نیازمند بازبینی کارشناسی و دقیق‌تری است.
نتیجه معکوس
غلامرضا ظرفیان یکی از اساتید دانشگاه و معاون اسبق وزیر علوم در گفت‌وگو با همشهری درخصوص ابلاغ دستورالعمل پوشش اخیر دانشگاه آزاد، گفت: « نکته‌ای که درباره این دستورالعمل دانشگاهی بیش از هر چیزی حائز اهمیت است، مسئله «پذیرش» و « اقناع» است». او اینگونه تحلیل کرد:  چارچوب‌های محدود‌کننده بسیاری در فضای دانشگاه‌های دنیا حاکم است که قبل از ابلاغ آن به« اقناع» اساتید و دانشجویان توجه می‌کنند؛ چراکه دانشجویان و اساتید«اقناع شده» خود را ملزم می‌بینند آنچه را که پذیرفته‌اند به نحو احسن انجام دهند.»
ظرفیان با بیان اینکه نخستین بخشنامه در مورد پوشش در دانشگاه، بعد از انقلاب و توسط شورای انقلاب به تصویب رسید، توضیح داد: «با توجه به فضایی که آن زمان در جامعه حاکم بود دانشجویان سعی می‌کردند چارچوب‌های تعیین شده را رعایت کنند اما در دوره‌های بعدی ما شاهد نوعی نگاه یکجانبه‌گرا از سوی مدیران خاص دانشگاهی بودیم؛ مدیرانی که تصور می‌کردند با روش‌ها و نگاه‌های سلبی و بدون توجه به هنجار‌سازی‌، اقناع‌سازی‌، تحولات نسلی و تحولات اجتماع می‌توانند پروتکل‌ها و آیین‌نامه‌هایی را وضع و موفق عمل کنند. اینگونه نگاه‌ها، نتیجه معکوسی به‌دنبال داشت؛ چنان‌که ما در یک دوره کوتاه با دانشجویانی مواجه شدیم که در مورد چارچوب‌ها، اقناع نشده بودند. این دانشجویان هنگام ورود به دانشگاه‌ها چارچوب‌ها را با اجبار رعایت می‌کردند اما بعد از عبور از گیت نگهبانی و حراست، هجوم می‌بردند به سرویس‌های بهداشتی و مکان‌های خلوت دانشگاه و نوع آرایش و پوشش خود را تغییر می‌دادند. همچنین در خارج از دانشگاه نیز در شکل و شمایل کاملا متفاوت و ناپسندتری ظاهر می‌شدند.»
او با تأکید بر اینکه درگذشته وضع دستورالعمل‌های یکجانبه در دانشگاه‌ها به قاعده« لج»، « عقده» و «دلگیری» در دانشجویان ختم شد، گفت: «آیین‌نامه‌های اقناع نشده در دانشگاه‌ها، دانشجویان را ملزم می‌کرد که به اجبار چارچوب‌ها را رعایت کنند اما پوشش خیلی از دانشجویان در جامعه از قبل بدتر شد و ناخواسته برخی مدیران دانشگاهی با دستورالعمل‌های هنجار‌سازی‌ نشده و اقناع‌نشده از دانشجویان شخصیت‌های دوگانه‌ای ساختند.»  ظرفیان ادامه داد:«در بحث پوشش، زمانی دستورالعمل‌ها می‌توانند موفق عمل کنند و بازخورد مثبتی در جامعه داشته باشند که دانشجویان در این زمینه به اقناع و پذیرش برسند. باید با رعایت چارچوب‌ها به دانشجو حس زیباشناختی و حفظ حرمت دست بدهد نه حس اجبار و زور. تجربه نشان داده تعیین دستورالعمل پوشش در دانشگاه‌ها بی‌آنکه درباره آن هنجار‌سازی‌ شده باشد، سیاست ناموفقی است که فقط در کوتاه‌مدت پاسخ می‌دهد.»
تجربه دوباره سیاست‌های ناموفق
 این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه اصرار به اجرا و تجربه دوباره اینگونه سیاست‌های ناموفق، بسیار خطرناک است و باعث ظهور افراد دوساحتی در جامعه می‌شود، گفت: «افراد دوساحتی در محیط‌های دانشگاهی و در اجتماع به‌صورت کاملا متفاوت ظاهر می‌شوند و فرامی‌گیرند که چگونه از خود واقعی‌شان در موقع ضرورت فاصله بگیرند و دوگانه رفتار کنند. این موضوع تبعات و خطرات جبران‌ناپذیری به‌دنبال دارد. از این‌رو دانشگاه آزاد اسلامی در تنظیم دستورالعملی برای پوشش دانشجویان بهتر است دست به بازبینی بزند و ابتدا با اقناع و پذیرش اقدام به هنجار‌سازی‌ کند و سپس با تعیین نوع پوششی که در جامعه متعارف است و از عرف فاصله نگرفته، دانشجو را به پذیرش چارچوب‌ها و دستورالعمل‌ها هم در دانشگاه و هم در جامعه ترغیب کند.»
3حاشیه دانشگاه آزاد در 3‌ماه گذشته
در مرداد‌ماه گذشته پس از ماه‌ها شایعه و حرف و حدیث پیرامون اختلافات علی اکبر ولایتی رئیس هیأت امنای دانشگاه آزاد و فرهاد رهبر رئیس این دانشگاه، به شکلی ناگهانی رهبر از کار برکنار شد و هیأت امنای دانشگاه آزاد برای این دانشگاه سرپرست تعیین کرد. پس از گذشت ساعاتی از برکناری فرهاد رهبر اعلام شد که محمدمهدی طهرانچی با اکثریت آرای هیأت امنا جایگزین فرهاد رهبر و سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی شده است. اختلافات ولایتی و رهبر از زمستان سال گذشته اوج گرفت؛ در آن زمان گفته می‌شد فرهاد رهبر قهر کرده و در محل کار خود حاضر نمی‌شود. حتی گفته می‌شد او استعفا کرده است. این شایعات از سوی علی اکبر ولایتی تکذیب شد. اما بعد از برکناری رهبر مشخص شد، اختلاف‌های مدیریتی بسیاری در دانشگاه آزاد وجود داشته است.
رسوایی بزرگ در پذیرش گروه پزشکی
در سال تحصیلی جدید، اشتباه محاسباتی و سهل‌انگاری بی‌سابقه‌ای، موجب سرگردانی و بلاتکلیفی تعداد بی‌شماری از دانشجویان پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی شد. ماجرا از این قرار است که امسال دانشگاه آزاد به دلایل ابهام آمیزی، چندین برابر ظرفیت خود دانشجوی پزشکی و پیراپزشکی از طریق آزمون سراسری پذیرش کرده است. جالب اینجاست که مسئولان این دانشگاه حتی با شروع سال تحصیلی جدید و در هنگام ثبت‌نام دانشجویان نیز متوجه نشدند چند برابر ظرفیت دانشجو پذیرش شده و بی‌خبر از همه جا واحدهای آموزش این دانشگاه در سراسر کشور اقدام به ثبت نام دانشجویان کردند. تعداد قابل توجهی از این دانشجویان حتی در کلاس‌های درس هم شرکت کردند اما بعد از یک هفته مسئولان دانشگاه آزاد اعلام می‌کنند که در پذیرش دانشجویان پزشکی اشتباهاتی رخ داده و خیلی از پذیرفته‌شدگان باید خداحافظی کنند! محمد مهدی طهرانچی، سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی نیز با اوج گرفتن اعترضات دانشجویان و رسانه‌ای شدن این موضوع با صدور یک پیام عذرخواهی پرونده را بست و گفت: «شاید نتوانیم میزبان شما باشیم!»
حضور گشت ارشاد در دانشگاه
چند روز پیش ویدئویی در فضای مجازی منتشر شد که در آن دختری جلوی ماشین گشت ارشاد ایستاده بود؛ فیلمی که در ادامه برخورد راننده خودروی گشت را در پی داشت و نشان می‌داد راننده قصد دارد با تهدید دختر را بترساند و مقاومت او را بشکند ولی وقتی موفق به این کار نشد، سرعت حرکت خود را بیشتر کرد. در ادامه مشخص شد که این فیلم مربوط به دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز در سوهانک است که در آن گشت در فضای دانشگاه حاضر شده و آن دختر نیز دانشجو است. ابعاد منفی حضور گشت ارشاد و سپس حرکت مأموران گشت آنقدر بالا گرفت که نیروی انتظامی مجبور به واکنش شد. البته سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس پایتخت با رد هرگونه تخلف از سوی مأموران گشت ارشاد و اعلام اینکه فیلم منتشر شده ناقص است، گفت: «حضور پلیس در سوهانک بنابر درخواست مکرر و فراوان مردم بود؛ با توجه به اینکه در آنجا مرکز دانشگاهی ایجاد شده است.»