فراستی: «روشن» به مخاطب توهین می‌کند/ حجازی در میانه راه نابودی قرار دارد
میز نقد فیلم‌های حاضر در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر در یکصدمین برنامه «هفت» به فیلم سینمایی «روشن» اختصاص داشت.
میز نقد فیلم‌های حاضر در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر در یکصدمین برنامه «هفت» اختصاص به فیلم سینمایی «روشن» به کارگردانی روح الله حجازی داشت.
محمدتقی فهیم در ابتدای میز نقد یکصدم برنامه «هفت» گفت: لازم است تبریک عرض کنم که برنامه «هفت» به صدمین برنامه رسیده و این میز نقد واقعا کلاس آموزشی برای دوستداران سینما و نقد بوده است. من از ۱۰۰ برنامه، ۹۰ میز نقد را حضور داشتم و به این موضوع افتخار می‌کنم.
مسعود فراستی هم به یکصدمین برنامه «هفت» اشاره کرد و گفت: من در چهار دوره «هفت» حضور داشتم از «هفت» اول که با فریدون جیرانی بود، کمی با محمود گبرلو، بعد بهروز افخمی و حالا هم اینجا. صراحتاً می‌گویم میز نقد دوره جدید «هفت» خیلی جلوتر از سه «هفت» قبلی بود یعنی اینجا، میز نقد زمان و شأن دارد که در هیچکدام از برنامه‌های قبلی، نه زمان داشت نه شأن؛ من باید با مرارت ۵ دقیقه صحبت می‌کردم یا همیشه حرف‌ها خراب می‌شد و در واقع نقدی در نمی‌گرفت. اینجا، ۱۰۰ بار است که نقد در گرفته است و به جرأت می‌توانم بگویم در کل تاریخ صداوسیما، هیچ میز نقدی چنین نقادانه نبوده است و به سهم خودم از تهیه‌کننده تشکر می‌کنم، معمولا چنین صحبتی نمی‌کنم، اما تهیه کننده، کوچکترین دخالت معمول را نداشته جز رفاقت و همدلی.
سیدناصر هاشم زاده نیز گفت: میز نقد برنامه «هفت» با حضور مسعود فراستی شأن پیدا کرده، با همه اوج و حضیض‌هایی که برنامه داشته است. نقد، مماشات و مصلحت اندیشی نیست؛ نقد، تیغ عقل است و حتی شرح دل است. تیغ عقلانیت باعث می‌شود انسان رشد کند؛ ممکن است خیلی‌ها رنجیده خاطر شده باشند، اما قصد ما رنجاندن آنها نبوده بلکه قصد این بوده که یک اثر مورد تحلیل قرار بگیرد. اگر نقد را از مماشات بیرون آوریم می‌توانیم بگوییم نقد، نیاز امروز است و در همه حوزه‌ها لازم و ضروری است.
فهیم در ادامه با اشاره به فیلم «روشن» بیان کرد: روح الله حجازی فیلمسازی جوان پرکار است. زمانی که به اصفهان می‌رفتم او را شناختم که نوجوانی با استعداد و بااطلاعات و کنجکاو بود و بعد‌ها اولین فیلمش «در میان ابرها» را ساخت؛ فیلمی بود که مورد تایید قرار گرفت و علاوه بر آن، سبب شد روح الله حجازی پله‌های موفقیت در سینما را طی کند. فیلم‌های بعدی او نیز تاحدودی خوب بود و به عنوان شخصی که روابط قشر متوسط را می‌شناسد، سعی داشت در این روابط نفوذ کند، اما متاسفانه هیچکدام آنها، فیلمی ماندگار نشدند.
وی افزود: «روشن» اتفاقا نقطه تاریکی در کارنامه حجازی به حساب می‌آید. «اتاق تاریک» پله فیلم جدیدش بود که به این نقطه تاریک برسد. حجازی در «اتاق تاریک» روی موضوع بسیار سخت روانشناسانه دست گذاشته بود که باید تسلطی جامعه شناسانه در این مورد می‌داشت و به نظرم موضوع و مضمون را در این فیلم باخت. از «اتاق تاریک» به بعد به ورطه افراط افتاد و سینما را نیز در «روشن» از دست داد و حالا در فیلم جدیدش با پدیده‌ای روبرو هستیم که اصلا اسمش سینما نیست؛ نه روایت دارد، نه دکوپاژ نه میزانسن و شخصیت دارد و نه پیشنهاد خوبی به جامعه می‌دهد. ممکن است فیلمسازی از نظر تکنیکی خوب کار نکند، اما به لحاظ پیام و مضمون حرفی برای گفتن دارد، اما «روشن» نسخه‌ای که می‌پیچد هم خوب نیست.
هاشم زاده در ادامه گفت: «روشن» چند مشخصه دارد؛ اول اینکه الکن است حتی ما نمی‌دانیم با چه شخصیتی مواجه هستیم! فیلم نه احساس برانگیز است نه حسی دارد. موضوعی سطحی دارد که می‌توانست در فیلم کوتاه هم ارائه شود. با شخصیتی روبرو هستیم که در نهایت که خودش را آتش می‌زند دلمان برایش نمی‌سوزد، چون نمی‌دانیم با چه شخصیتی مواجهیم، چراکه فیلمنامه هم تکلیفش مشخص نیست و الکن است.
فراستی هم گفت: «روشن» و امثال فیلم‌هایی مثل «روشن» را نباید جدی گرفت! بحث من جامعه‌شناسانه است یعنی الان در وضعیتی قرار داریم و وقتی با فیلمسازانی مواجهیم که فیلم‌های اولی شان، موضوع مذهبی داشته و بعد به تدریج چپ می‌شوند و حالا به اینجا می‌رسند، موضوع تازه‌ای نیست. وقتی می‌توانیم برآشوبیم که استثناء ببینیم، اما این رویه تبدیل به قاعده شده است. من در تندترین نقد‌های مکتوبم که حتی یک پنجمش را در تلویزیون مطرح نکردم، دلسوز بودم، اما الان نیستم. فقط برای مخاطب دل می‌سوزانم و برای فیلمسازی که آرام آرام با جامعه‌اش کار می‌کند و در حال یادگیری است. اما برای امثال روح الله حجازی که از بین رفته‌است، خیر، دلسوزی نمی‌کنم. کسی که این فیلم را می‌سازد در آغاز راه از بین رفتن قرار ندارد بلکه در میانه راه نابودی قرار دارد. آغاز این مسیر حتی قبل‌تر از «اتاق تاریک» اتفاق افتاده است؛ آغاز از بین رفتن، به دلیل پول مفت رخ می‌دهد.
محمدتقی فهیم در ابتدای میز نقد یکصدم برنامه «هفت» گفت: لازم است تبریک عرض کنم که برنامه «هفت» به صدمین برنامه رسیده و این میز نقد واقعا کلاس آموزشی برای دوستداران سینما و نقد بوده است. من از ۱۰۰ برنامه، ۹۰ میز نقد را حضور داشتم و به این موضوع افتخار می‌کنم.
مسعود فراستی هم به یکصدمین برنامه «هفت» اشاره کرد و گفت: من در چهار دوره «هفت» حضور داشتم از «هفت» اول که با فریدون جیرانی بود، کمی با محمود گبرلو، بعد بهروز افخمی و حالا هم اینجا. صراحتاً می‌گویم میز نقد دوره جدید «هفت» خیلی جلوتر از سه «هفت» قبلی بود یعنی اینجا، میز نقد زمان و شأن دارد که در هیچکدام از برنامه‌های قبلی، نه زمان داشت نه شأن؛ من باید با مرارت ۵ دقیقه صحبت می‌کردم یا همیشه حرف‌ها خراب می‌شد و در واقع نقدی در نمی‌گرفت. اینجا، ۱۰۰ بار است که نقد در گرفته است و به جرأت می‌توانم بگویم در کل تاریخ صداوسیما، هیچ میز نقدی چنین نقادانه نبوده است و به سهم خودم از تهیه‌کننده تشکر می‌کنم، معمولا چنین صحبتی نمی‌کنم، اما تهیه کننده، کوچکترین دخالت معمول را نداشته جز رفاقت و همدلی.
سیدناصر هاشم زاده نیز گفت: میز نقد برنامه «هفت» با حضور مسعود فراستی شأن پیدا کرده، با همه اوج و حضیض‌هایی که برنامه داشته است. نقد، مماشات و مصلحت اندیشی نیست؛ نقد، تیغ عقل است و حتی شرح دل است. تیغ عقلانیت باعث می‌شود انسان رشد کند؛ ممکن است خیلی‌ها رنجیده خاطر شده باشند، اما قصد ما رنجاندن آنها نبوده بلکه قصد این بوده که یک اثر مورد تحلیل قرار بگیرد. اگر نقد را از مماشات بیرون آوریم می‌توانیم بگوییم نقد، نیاز امروز است و در همه حوزه‌ها لازم و ضروری است.
فهیم در ادامه با اشاره به فیلم «روشن» بیان کرد: روح الله حجازی فیلمسازی جوان پرکار است. زمانی که به اصفهان می‌رفتم او را شناختم که نوجوانی با استعداد و بااطلاعات و کنجکاو بود و بعد‌ها اولین فیلمش «در میان ابرها» را ساخت؛ فیلمی بود که مورد تایید قرار گرفت و علاوه بر آن، سبب شد روح الله حجازی پله‌های موفقیت در سینما را طی کند. فیلم‌های بعدی او نیز تاحدودی خوب بود و به عنوان شخصی که روابط قشر متوسط را می‌شناسد، سعی داشت در این روابط نفوذ کند، اما متاسفانه هیچکدام آنها، فیلمی ماندگار نشدند.
وی افزود: «روشن» اتفاقا نقطه تاریکی در کارنامه حجازی به حساب می‌آید. «اتاق تاریک» پله فیلم جدیدش بود که به این نقطه تاریک برسد. حجازی در «اتاق تاریک» روی موضوع بسیار سخت روانشناسانه دست گذاشته بود که باید تسلطی جامعه شناسانه در این مورد می‌داشت و به نظرم موضوع و مضمون را در این فیلم باخت. از «اتاق تاریک» به بعد به ورطه افراط افتاد و سینما را نیز در «روشن» از دست داد و حالا در فیلم جدیدش با پدیده‌ای روبرو هستیم که اصلا اسمش سینما نیست؛ نه روایت دارد، نه دکوپاژ نه میزانسن و شخصیت دارد و نه پیشنهاد خوبی به جامعه می‌دهد. ممکن است فیلمسازی از نظر تکنیکی خوب کار نکند، اما به لحاظ پیام و مضمون حرفی برای گفتن دارد، اما «روشن» نسخه‌ای که می‌پیچد هم خوب نیست.
هاشم زاده در ادامه گفت: «روشن» چند مشخصه دارد؛ اول اینکه الکن است حتی ما نمی‌دانیم با چه شخصیتی مواجه هستیم! فیلم نه احساس برانگیز است نه حسی دارد. موضوعی سطحی دارد که می‌توانست در فیلم کوتاه هم ارائه شود. با شخصیتی روبرو هستیم که در نهایت که خودش را آتش می‌زند دلمان برایش نمی‌سوزد، چون نمی‌دانیم با چه شخصیتی مواجهیم، چراکه فیلمنامه هم تکلیفش مشخص نیست و الکن است.
فراستی هم گفت: «روشن» و امثال فیلم‌هایی مثل «روشن» را نباید جدی گرفت! بحث من جامعه‌شناسانه است یعنی الان در وضعیتی قرار داریم و وقتی با فیلمسازانی مواجهیم که فیلم‌های اولی شان، موضوع مذهبی داشته و بعد به تدریج چپ می‌شوند و حالا به اینجا می‌رسند، موضوع تازه‌ای نیست. وقتی می‌توانیم برآشوبیم که استثناء ببینیم، اما این رویه تبدیل به قاعده شده است. من در تندترین نقد‌های مکتوبم که حتی یک پنجمش را در تلویزیون مطرح نکردم، دلسوز بودم، اما الان نیستم. فقط برای مخاطب دل می‌سوزانم و برای فیلمسازی که آرام آرام با جامعه‌اش کار می‌کند و در حال یادگیری است. اما برای امثال روح الله حجازی که از بین رفته‌است، خیر، دلسوزی نمی‌کنم. کسی که این فیلم را می‌سازد در آغاز راه از بین رفتن قرار ندارد بلکه در میانه راه نابودی قرار دارد. آغاز این مسیر حتی قبل‌تر از «اتاق تاریک» اتفاق افتاده است؛ آغاز از بین رفتن، به دلیل پول مفت رخ می‌دهد.