دلیل گرانی موز در روز‌های اخیر
قیمت هر کیلو موز وارداتی به ۶۰هزار تومان رسید، قیمت این میوه در بازار جهانی چقدر است و چه زمانی ارزان می شود؟
این روز‌ها دوباره افزایش قیمت موز آن هم تا 60 هزار تومان حسابی خبرساز شده و واکنش های زیادی را به همراه داشته است. با نگاهی به واکنش ها می بینیم که برخی سبقت قیمت موز از یارانه افراد را دستمایه شوخی های شان کرده اند و برخی هم با اشاره به تولید موز در جنوب کشور از اهمیت ندادن به تولیدات داخلی و کمک نکردن به تقویت آن نوشته اند. با این حال امروز قصد داریم از قیمت جهانی موز، دلایل گرانی آن و میزان تولیدش در داخل برای تان بنویسیم.
قیمت جهانی و میزان واردات موز
قیمت موز در کشورمان جهش بی‌سابقه‌ای داشته؛ به‌طوری‌که مردم دیگر توان خرید این میوه را ندارند. این میوه اوایل امسال کیلویی 13 هزار تومان بود که در اواسط سال به 40 هزار تومان رسید که با اعتراض بسیاری از مردم همراه بود و برخلاف قول مسئولان برای بررسی قیمت، این میوه اکنون در میوه‌فروشی‌ها بین 45 تا 65 هزار تومان به فروش می‌رسد.
این درحالی است که بر اساس آمار‌های گمرک ایران هر کیلو موز با قیمتی کمتر از ۷۰ سنت وارد ایران می‌شود. حال با در نظر گرفتن نرخ دلار در بازار که اکنون حدود ۲۳ هزار تومان است، قیمت هر کیلو موز وارداتی نزدیک به ۱۶ هزار تومان برای واردکننده تمام می‌شود که در نهایت با اضافه کردن هزینه حمل و سود برای وارد کننده باید هر کیلو حدود ۲۲ تا ۲۴ هزار تومان به دست مصرف‌کننده نهایی برسد. همچنین بررسی آمارها نشان می‌دهد، در ۹ ماه امسال نزدیک به ۳۰۹ هزار تن موز به ارزش ۲۱۰ میلیون دلار وارد کشور شده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال‌های ۹۸ و ۹۷ به لحاظ وزنی تغییری نداشته است.
دلیل گرانی موز چیست؟
فروشندگان دلیل گرانی موز را کمبود عرضه اعلام می‌کنند و می‌گویند جنس کم است و قیمت را بالا می‌برند. از طرفی هزینه کارگر در میدان میوه و تره‌بار را هم خریدار باید بپردازد که باعث افزایش قیمت تمام شده جنس می‌شود.
با این حال مصطفی دارایی نژاد رئیس اتحادیه بار فروشان در تشریح دلایل رشد جهشی قیمت موز در بازار با بیان این که از سه ماه پیش ثبت سفارش موز متوقف شده است و به هیچ عنوان سفارش نمی شود، اظهار کرد: «هم اکنون موزهای موجود در بازار مربوط به سفارش قبل بوده است. همان زمان به مقامات و دست اندرکاران مربوط اعلام کردیم اگر ثبت سفارش انجام نشود قیمت موز به 50هزار تومان می رسد اما گوش شنوایی نبود.»
رئیس اتحادیه بار فروشان تهران در ادامه تصریح کرد: «کاهش قیمت موز با این شرایط اصلا امکان پذیر نیست.»
دارایی نژاد همچنین به نقش دلال ها در افزایش قیمت موز اشاره و تصریح کرد: «تعدادی از وارد کنندگان موز که ثبت سفارش برای شان کیلویی هفت تومان تمام می شد هر کانتینر را بدون این که موزی وارد کنند 150 هزار تومان به دلال ها فروختند.» وی با بیان این که موزهای اکوادور و فیلیپین از مرز بازرگان و موز هند هم از بنادر جنوبی وارد می شود، اضافه کرد: «یک ماه پیش یک کشتی سه هزار تنی موز وارد شد که الان همان هم تمام شده است.»
رئیس اتحادیه بار فروشان قیمت موز را تنظیم کننده قیمت سایر اقلام دانست و گفت: «افزایش قیمت موز، افزایش قیمت همه میوه ها را به دنبال دارد.» دارایی نژاد تعداد شرکت های وارد کننده این میوه را 20 شرکت خصوصی اعلام کرد و افزود: «ما به وزارت صمت پیشنهاد کردیم برای ایجاد رقابت، اجازه واردات این میوه را به همه بدهد اما با این پیشنهاد مخالفت شد. هم اکنون وزارت صمت مجوز واردات موز را نمی دهد این یعنی واردات موز ممنوع است.»
البته پیش از این وزارت صمت اعلام کرده بود در صورتی اجازه واردات سیب را می دهد که وارد کننده اقدام به صادرات سیب کرده باشد. این شرط به نظر برخی از کارشناسان عجیب و غیر منطقی بود چون این دو حوزه یعنی حوزه واردات و صادرات کاملا با یکدیگر متفاوت هستند و اگر قرار به خرید و فروش مجوز از طریق صادر کننده سیب باشد، این اتفاق باعث ایجاد رانت و البته بالا رفتن هزینه تمام شده موز می شود.
میزان تولید و مصرف موز در کشور
شاید بسیاری هنوز ندانند اما در مناطق جنوبی کشورمان میوه های گرمسیری مانند موز و آناناس تولید می شود و چند سالی است که بخشی از نیاز کشور به موز و آناناس از طریق محصولات تولید داخل تامین می شود. بررسی ها نشان می دهد در کشور ما سالانه حدود 600 هزار تن موز مصرف می شود که بخشی از آن در داخل تولید و بخش عمده ای از آن هم از طریق واردات تامین می شود.
مدیر کل دفتر امور میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری در باره میزان تولید موز در داخل کشور گفته است: «سالانه حدود 150 هزار تن موز در مزارع جنوبی کشور تولید می شود.» این در حالی است که گفته می شود اگر از کشاورزان داخلی حمایت شود این میزان می تواند به بیش از این ها افزایش پیدا کند. قیمت موز ایرانی هم اکنون در بازار با توجه به گران شدن موز وارداتی به 20 تا 25 هزار تومان رسیده است. هر چند گفته می شود قد موز های داخلی کوتاه تر از موزهای وارداتی است اما طعم آن به مراتب بهتر از آن هاست.
قیمت جهانی و میزان واردات موز
قیمت موز در کشورمان جهش بی‌سابقه‌ای داشته؛ به‌طوری‌که مردم دیگر توان خرید این میوه را ندارند. این میوه اوایل امسال کیلویی 13 هزار تومان بود که در اواسط سال به 40 هزار تومان رسید که با اعتراض بسیاری از مردم همراه بود و برخلاف قول مسئولان برای بررسی قیمت، این میوه اکنون در میوه‌فروشی‌ها بین 45 تا 65 هزار تومان به فروش می‌رسد.
این درحالی است که بر اساس آمار‌های گمرک ایران هر کیلو موز با قیمتی کمتر از ۷۰ سنت وارد ایران می‌شود. حال با در نظر گرفتن نرخ دلار در بازار که اکنون حدود ۲۳ هزار تومان است، قیمت هر کیلو موز وارداتی نزدیک به ۱۶ هزار تومان برای واردکننده تمام می‌شود که در نهایت با اضافه کردن هزینه حمل و سود برای وارد کننده باید هر کیلو حدود ۲۲ تا ۲۴ هزار تومان به دست مصرف‌کننده نهایی برسد. همچنین بررسی آمارها نشان می‌دهد، در ۹ ماه امسال نزدیک به ۳۰۹ هزار تن موز به ارزش ۲۱۰ میلیون دلار وارد کشور شده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال‌های ۹۸ و ۹۷ به لحاظ وزنی تغییری نداشته است.
دلیل گرانی موز چیست؟
فروشندگان دلیل گرانی موز را کمبود عرضه اعلام می‌کنند و می‌گویند جنس کم است و قیمت را بالا می‌برند. از طرفی هزینه کارگر در میدان میوه و تره‌بار را هم خریدار باید بپردازد که باعث افزایش قیمت تمام شده جنس می‌شود.
با این حال مصطفی دارایی نژاد رئیس اتحادیه بار فروشان در تشریح دلایل رشد جهشی قیمت موز در بازار با بیان این که از سه ماه پیش ثبت سفارش موز متوقف شده است و به هیچ عنوان سفارش نمی شود، اظهار کرد: «هم اکنون موزهای موجود در بازار مربوط به سفارش قبل بوده است. همان زمان به مقامات و دست اندرکاران مربوط اعلام کردیم اگر ثبت سفارش انجام نشود قیمت موز به 50هزار تومان می رسد اما گوش شنوایی نبود.»
رئیس اتحادیه بار فروشان تهران در ادامه تصریح کرد: «کاهش قیمت موز با این شرایط اصلا امکان پذیر نیست.»
دارایی نژاد همچنین به نقش دلال ها در افزایش قیمت موز اشاره و تصریح کرد: «تعدادی از وارد کنندگان موز که ثبت سفارش برای شان کیلویی هفت تومان تمام می شد هر کانتینر را بدون این که موزی وارد کنند 150 هزار تومان به دلال ها فروختند.» وی با بیان این که موزهای اکوادور و فیلیپین از مرز بازرگان و موز هند هم از بنادر جنوبی وارد می شود، اضافه کرد: «یک ماه پیش یک کشتی سه هزار تنی موز وارد شد که الان همان هم تمام شده است.»
رئیس اتحادیه بار فروشان قیمت موز را تنظیم کننده قیمت سایر اقلام دانست و گفت: «افزایش قیمت موز، افزایش قیمت همه میوه ها را به دنبال دارد.» دارایی نژاد تعداد شرکت های وارد کننده این میوه را 20 شرکت خصوصی اعلام کرد و افزود: «ما به وزارت صمت پیشنهاد کردیم برای ایجاد رقابت، اجازه واردات این میوه را به همه بدهد اما با این پیشنهاد مخالفت شد. هم اکنون وزارت صمت مجوز واردات موز را نمی دهد این یعنی واردات موز ممنوع است.»
البته پیش از این وزارت صمت اعلام کرده بود در صورتی اجازه واردات سیب را می دهد که وارد کننده اقدام به صادرات سیب کرده باشد. این شرط به نظر برخی از کارشناسان عجیب و غیر منطقی بود چون این دو حوزه یعنی حوزه واردات و صادرات کاملا با یکدیگر متفاوت هستند و اگر قرار به خرید و فروش مجوز از طریق صادر کننده سیب باشد، این اتفاق باعث ایجاد رانت و البته بالا رفتن هزینه تمام شده موز می شود.
میزان تولید و مصرف موز در کشور
شاید بسیاری هنوز ندانند اما در مناطق جنوبی کشورمان میوه های گرمسیری مانند موز و آناناس تولید می شود و چند سالی است که بخشی از نیاز کشور به موز و آناناس از طریق محصولات تولید داخل تامین می شود. بررسی ها نشان می دهد در کشور ما سالانه حدود 600 هزار تن موز مصرف می شود که بخشی از آن در داخل تولید و بخش عمده ای از آن هم از طریق واردات تامین می شود.
مدیر کل دفتر امور میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری در باره میزان تولید موز در داخل کشور گفته است: «سالانه حدود 150 هزار تن موز در مزارع جنوبی کشور تولید می شود.» این در حالی است که گفته می شود اگر از کشاورزان داخلی حمایت شود این میزان می تواند به بیش از این ها افزایش پیدا کند. قیمت موز ایرانی هم اکنون در بازار با توجه به گران شدن موز وارداتی به 20 تا 25 هزار تومان رسیده است. هر چند گفته می شود قد موز های داخلی کوتاه تر از موزهای وارداتی است اما طعم آن به مراتب بهتر از آن هاست.