ساماندهی زنجیره مهندسی سازه‌های آبی هخامنشیان؛ سد تاریخی تنگ آسیاب حفاظت می‌شود
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با اشاره به برنامه حفاظتی از سدهای تاریخی دوره هخامنشیان گفت: سد تنگ آسیاب از سازه‌های آبی و تاریخی دوران هخامنشی به عنوان بخشی از زنجیره مهندسی این دوره در برنامه مستندنگاری و مطالعه قرار دارد.
استان فارس سابقه‌ای دیرینه در تاریخ دارد و به جرات مهد تاریخ سرزمین کهنسال ایران است، وجود آثاری چون تخت جمشید راه را بر گونه تردیدی می‌بندد.
در سال‌های اخیر کشفیات جدیدی در شیراز و استان فارس رخ داده که سابقه تاریخی این منطقه را بیشتر هم کرده که تپه پوستچی یک نمونه آن است. پس از آن کشف اسکلت انسانی در تخت جمشید که راه‌های تازه‌ای را برای شناخت نقطه‌های تاریک تاریخ است و امروز کاوش سدهای هخامنشی که شناخت مهندسی و مدیریت منابع آبی در استان فارس است.
براساس بررسی باستان‌شناسان در استان فارس 7 سد از زمان هخامنشیان کشف شده که مطالعات و بررسی‌ها بر روی آنها در حال انجام است. به باور باستان‌شناسان موضوع آب و مدیریت منابع آبی از دوران باستان تاکنون از مهم‌ترین دغدغه‌های انسان بوده است و به همین دلیل شاهد مهندسی دقیقی در این باره در دوره‌های مختلف تاریخی از جمله در دوران عیلام، هخامنشی و به ویژه در دوره ساسانی بودیم.
این مهندسی امروزه بخشی از میراث تاریخی ما را در نقاط مختلف تشکیل داده که یک نمونه آن در شوشتر خوزستان بخشی از میراث جهانی ما است. سد تنگ آسیاب نیز یکی از مهم‌ترین سازه‌های آبی از دوران هخامنشیان است که در دامنه شمالی کوه رحمت واقع شده است.
حمید فدایی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در بازدیدی از این سد به عنوان یکی از مهم‌ترین سازه‌های آبی دوران هخامنشیان یاد کرد و اظهار داشت: حفاظت و مستندنگاری این مجموعه آثار باستانی ارزشمند ضروری است که پیگیری‌ها برای تعریف این پروژه با همراهی اداره کل میراث فرهنگی استان فارس، معاونت میراث‌فرهنگی کشور و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور انجام شده است.
وی با بیان اینکه اطلاعات تاریخی ما از دوره هخامنشی و به ویژه در مناطق اصلی و پایتختی مانند پارسه و پاسارگاد نشان از فراهم شدن زیرساخت‌هایی برای بنیان گذاشتن شهرها است، گفت: نوآوری‌های دولت هخامنشی در این زمینه بسیار ریشه‌ای و حیاتی بوده است.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید ایجاد و مدیریت شبکه گسترده آبرسانی در مراکز مهمی همچون پاسارگاد و پارسه را نتیجه رویکرد دولت هخامنشی به این موضوع دانست و افزود: بررسی‌های این مناطق تاکنون به شناسایی سامانه‌های مختلف آبی اعم از سد، بند، استخر و کانال‌ها و آبراهه‌ها در محدوده دشت مرودشت، دشت مرغاب، دشت پاسارگاد، دشت خرمبید، دشت سرپنیران، دشت کمین و منطقه ارسنجان منجر شده است.
فدایی با اشاره به مطالعاتی که بر روی این سازه‌ها در حال انجام است بیان کرد: معرفی بهتر سازه‌ها و سامان‌بخشی به وضعیت حفاظتی آنها در برنامه قرار دارد و در حال حاضر نیز بند یا سد تنگ آسیاب از سازه‌های آبی و تاریخی دوران هخامنشی به عنوان بخشی از زنجیره مهندسی این دوره، در برنامه مستندنگاری و مطالعه قرار دارد.
وی از آسیب‌های زیادی که به این سدها وارد شده نیز اشاره و عنوان کرد: در دهه‌های گذشته دخل و تصرفاتی در حریم این سد تاریخی انجام شده اما امیدواریم که با همکاری جوامع محلی بتوان حفاظت بهتری از این سد داشته باشیم.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید نصب تابلوی راهنما، حذف گام به گام مداخلات محیطی در منظر تاریخی سد و از جمله پاکسازی ساختمان‌های جدید و متروکه که در مجاورت سد ساخته شده‌اند را بخشی از اقداماتی اعلام کرد که برای حفاظت از سد باید انجام شود.
فدایی گفت: موضوع مستندنگاری و نقشه‌برداری محوطه سد نیز با روش‌های زمینی و استفاده از پهپاد با کمک متخصصان این عرصه در دست اجرا است.
در سال‌های اخیر کشفیات جدیدی در شیراز و استان فارس رخ داده که سابقه تاریخی این منطقه را بیشتر هم کرده که تپه پوستچی یک نمونه آن است. پس از آن کشف اسکلت انسانی در تخت جمشید که راه‌های تازه‌ای را برای شناخت نقطه‌های تاریک تاریخ است و امروز کاوش سدهای هخامنشی که شناخت مهندسی و مدیریت منابع آبی در استان فارس است.
براساس بررسی باستان‌شناسان در استان فارس 7 سد از زمان هخامنشیان کشف شده که مطالعات و بررسی‌ها بر روی آنها در حال انجام است. به باور باستان‌شناسان موضوع آب و مدیریت منابع آبی از دوران باستان تاکنون از مهم‌ترین دغدغه‌های انسان بوده است و به همین دلیل شاهد مهندسی دقیقی در این باره در دوره‌های مختلف تاریخی از جمله در دوران عیلام، هخامنشی و به ویژه در دوره ساسانی بودیم.
این مهندسی امروزه بخشی از میراث تاریخی ما را در نقاط مختلف تشکیل داده که یک نمونه آن در شوشتر خوزستان بخشی از میراث جهانی ما است. سد تنگ آسیاب نیز یکی از مهم‌ترین سازه‌های آبی از دوران هخامنشیان است که در دامنه شمالی کوه رحمت واقع شده است.
حمید فدایی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در بازدیدی از این سد به عنوان یکی از مهم‌ترین سازه‌های آبی دوران هخامنشیان یاد کرد و اظهار داشت: حفاظت و مستندنگاری این مجموعه آثار باستانی ارزشمند ضروری است که پیگیری‌ها برای تعریف این پروژه با همراهی اداره کل میراث فرهنگی استان فارس، معاونت میراث‌فرهنگی کشور و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور انجام شده است.
وی با بیان اینکه اطلاعات تاریخی ما از دوره هخامنشی و به ویژه در مناطق اصلی و پایتختی مانند پارسه و پاسارگاد نشان از فراهم شدن زیرساخت‌هایی برای بنیان گذاشتن شهرها است، گفت: نوآوری‌های دولت هخامنشی در این زمینه بسیار ریشه‌ای و حیاتی بوده است.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید ایجاد و مدیریت شبکه گسترده آبرسانی در مراکز مهمی همچون پاسارگاد و پارسه را نتیجه رویکرد دولت هخامنشی به این موضوع دانست و افزود: بررسی‌های این مناطق تاکنون به شناسایی سامانه‌های مختلف آبی اعم از سد، بند، استخر و کانال‌ها و آبراهه‌ها در محدوده دشت مرودشت، دشت مرغاب، دشت پاسارگاد، دشت خرمبید، دشت سرپنیران، دشت کمین و منطقه ارسنجان منجر شده است.
فدایی با اشاره به مطالعاتی که بر روی این سازه‌ها در حال انجام است بیان کرد: معرفی بهتر سازه‌ها و سامان‌بخشی به وضعیت حفاظتی آنها در برنامه قرار دارد و در حال حاضر نیز بند یا سد تنگ آسیاب از سازه‌های آبی و تاریخی دوران هخامنشی به عنوان بخشی از زنجیره مهندسی این دوره، در برنامه مستندنگاری و مطالعه قرار دارد.
وی از آسیب‌های زیادی که به این سدها وارد شده نیز اشاره و عنوان کرد: در دهه‌های گذشته دخل و تصرفاتی در حریم این سد تاریخی انجام شده اما امیدواریم که با همکاری جوامع محلی بتوان حفاظت بهتری از این سد داشته باشیم.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید نصب تابلوی راهنما، حذف گام به گام مداخلات محیطی در منظر تاریخی سد و از جمله پاکسازی ساختمان‌های جدید و متروکه که در مجاورت سد ساخته شده‌اند را بخشی از اقداماتی اعلام کرد که برای حفاظت از سد باید انجام شود.
فدایی گفت: موضوع مستندنگاری و نقشه‌برداری محوطه سد نیز با روش‌های زمینی و استفاده از پهپاد با کمک متخصصان این عرصه در دست اجرا است.