وقتی اشک کمدین‌ها درمی‌آید
مجید جعفری سال‌ها در بدنه تئاتر کشور مدیریت اداره برنامه‌های نمایشی و مجموعه تئاترشهر را عهده‌دار بوده و در مدت فعالیتش علاوه بر بازی در فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی، نمایش‌های زیادی را کارگردانی و بازی کرده است.
علاوه بر همه اینها، او سال‌هاست مدیریت انجمن تئاتر آزاد یا همان تئاتر کمدی را برعهده دارد؛ انجمنی که حالا اعضایش ترجیح داده‌اند آن را تعطیل کنند؛ چراکه معتقدند انجمن به‌عنوان یک صنف نه از سوی مرکز هنرهای نمایشی دیده می‌شود و نه حتی گروه‌های تئاتر آزاد به این انجمن اهمیت می‌دهند. تعطیلی این انجمن به‌طور حتم مشکلاتی را برای گروه‌های فعال در حوزه تئاتر کمدی ایجاد می‌کند.
بهتر است بگوییم تئاتر کمدی تا تئاتر آزاد
مجید جعفری که دانش‌آموخته بازیگری و کارگردانی تئاتر هم است، نام انجمن تئاتر آزاد را انجمن تئاتر کمدی گذاشته و می‌گوید: «وقتی نام تئاتر آزاد شنیده می‌شود همه به‌نوعی کنجکاو هستند و فکر می‌کنند تئاتر آزاد یعنی آزادی تمام! درحالی‌که اینطور نیست.»
هرچند گروه‌های تئاتر کمدی در حال فعالیت هستند و مانند همیشه نمایش‌های خود را در تک‌سالن‌های سینمایی و برخی تالارهای نمایش اجرا می‌کنند، اما جعفری خبر از تعطیلی انجمن تئاتر کمدی می‌دهد. وی درباره دلیل این تعطیلی به همشهری می‌گوید: «انجمن به‌عنوان یک صنف قرار بود مشاوری برای مرکز هنرهای نمایشی باشد اما به‌نظر می‌رسد کسی نیازی به این انجمن ندارد؛ چراکه نه از سوی دولت حمایت می‌شود و نه از سوی گروه‌های تئاتر کمدی. وقتی نیازی به صنف نیست، بهتر است تعطیل شود.»
هر کسی فکر خودش است
این بازیگر اضافه می‌کند: «به‌نظر گروه‌های نمایشی فعال در این حوزه می‌توانند بدون کمک صنف کار خود را انجام دهند و با مراجعه به مرکز هنرهای نمایشی هم مجوز اجرای خود را دریافت کنند. وقتی تفکر آنها مبتنی بر این شکل از فعالیت است که نیازی به‌وجود صنف احساس نمی‌شود، چرا باید تلاشی برای امور انجمن داشته باشیم؟ اما وقتی وضعیت انجمن تئاتر کمدی را نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که به‌دلیل ندانم‌کاری‌ها مشکلات فراوانی هم برای صنف تئاتر کمدی و هم برای خود مرکز هنرهای نمایشی به‌وجود آمده است. حتی انجمن تئاتر کمدی زیرنظر خانه تئاتر به‌عنوان یک صنف هم نیست و نمی‌دانم قرار است چه بر سر تئاتر کمدی بیاید.»
تبعاتی که دامن گروه‌های کمدی را می‌گیرد
جعفری معتقد است با اینکه انجمن تعطیل شده، اما بعد از پایان محرم و صفر، اجرای گروه‌های تئاتر کمدی، آغاز می‌شود. وی در این‌باره یادآور می‌شود: «اما این نکته وجود دارد که هر گروهی به واسطه پیدا کردن یک سرمایه‌گذار که هیچ اشرافی بر حوزه تئاتر کمدی ندارد، مجوز خود را از مرکز می‌گیرد و روی صحنه می‌رود. این امر آشفته‌بازاری را در تئاتر کمدی ایجاد می‌کند که تبعات آن دامن گروه‌های باتجربه در این حوزه را خواهد گرفت.»
جعفری اضافه می‌کند: «در مرکز هنرهای نمایشی، کارشناسان واقف به تئاتر کمدی خیلی کم هستند. اگر همین تعداد کم هم با انجمن تئاتر کمدی همکاری می‌کردند گروه‌هایی که واقعا در این حوزه کار می‌کنند، مجوز می‌گرفتند نه اینکه هر کسی بدون هیچ اطلاعاتی وارد این حوزه بشود. یکی دیگر از مشکلات این است که گروه‌ها مجوز خود را از مرکز می‌گیرند اما نمایش‌هایشان روی صحنه کاملا متفاوت است. این یکی از مشکلاتی است که به ضرر تئاتر کمدی تمام می‌شود. گروه‌ها باید به‌واسطه کارهایی که روی صحنه بردند و براساس قاعده و قوانینی بتوانند مجوز اجرا بگیرند.»
تناسبی میان اجرا و تماشاگران وجود ندارد
مدیر اسبق مجموعه تئاترشهر به اعضای انجمن تئاتر کمدی اشاره می‌کند و می‌گوید: «این انجمن بیش از 500عضو رسمی و هزار عضو غیررسمی دارد و در این سال‌ها افرادی هم اضافه شده‌اند. متأسفانه در این سال‌ها آنقدر ورود به تئاتر کمدی بی‌دروپیکر شده که دیگر تعادلی میان عرضه و تقاضا وجود ندارد. نزدیک به 2هزار هنرمند تئاتر کمدی داریم که عموما برخی از آنها سابقه طولانی ندارند. زمانی تئاتر کمدی به اندازه روی صحنه می‌رفت و فروش کارها خوب بود اما ورود بی‌رویه به این حوزه باعث شده وضعیت اقتصادی تئاتر کمدی هم خوب نباشد.»
جعفری یادآور می‌شود: «هیچ تناسبی میان گروه‌های فعال و مخاطبان و حتی سالن‌های اجرا وجود ندارد. وقتی صنف را نادیده می‌گیرند این وضعیت پیش می‌آید چراکه هر صنفی نظارت دارد که چه کسانی وارد کار می‌شوند و چه کسانی شایسته هستند که در این حوزه فعالیت داشته باشند.»
مشکل آنها درون‌صنفی است
با این حال شهرام کرمی، مدیر اداره کل هنرهای نمایشی درباره وضعیت انجمن تئاتر کمدی و تعطیلی آن به همشهری می‌گوید: «خبر تعطیلی را تازه شنیده‌ام و پیگیر تعطیلی و وضعیت انجمن از سوی مرکز هنرهای نمایشی خواهیم بود.»
وی در پاسخ به این سؤال که یکی از نقدهای انجمن تئاتر کمدی دیده نشدن و عدم‌همکاری مرکز هنرهای نمایشی با آنهاست، عنوان می‌کند: «چند‌ماه پیش جلسه‌ای با اعضای انجمن داشتیم و به توافقاتی برای همکاری با انجمن رسیدیم. اما بیشتر فکر می‌کنم تعطیلی انجمن و مشکلات ایجادشده برای آن، درون‌صنفی است. گویا اعضای انجمن مورد وثوق گروه‌های تئاتر آزاد نیستند. با این حال پیگیری خود را از سوی مرکز هنرهای نمایشی خواهیم داشت و درصدد رفع مشکلات انجمن هستیم.»
تأکید بر ضرورت وجود انجمن تئاتر آزاد
شهرام کرمی در ادامه بر وجود انجمن و صنف برای تئاتر آزاد تأکید کرده و می‌گوید: «وجود صنف لازم است چراکه صنف به حقوق هنرمندان، وضعیت اجراها، تعامل با اداره کل مرکز هنرهای نمایشی و برنامه‌ریزی‌های کوتاه و بلندمدت کمک می‌کند و اگر صنف و انجمن وجود نداشته باشد، تئاتر آزاد دچار بی‌برنامگی و هرج و مرجی می‌شود که نمی‌توان جلوی آن را گرفت.»
بهتر است بگوییم تئاتر کمدی تا تئاتر آزاد
مجید جعفری که دانش‌آموخته بازیگری و کارگردانی تئاتر هم است، نام انجمن تئاتر آزاد را انجمن تئاتر کمدی گذاشته و می‌گوید: «وقتی نام تئاتر آزاد شنیده می‌شود همه به‌نوعی کنجکاو هستند و فکر می‌کنند تئاتر آزاد یعنی آزادی تمام! درحالی‌که اینطور نیست.»
هرچند گروه‌های تئاتر کمدی در حال فعالیت هستند و مانند همیشه نمایش‌های خود را در تک‌سالن‌های سینمایی و برخی تالارهای نمایش اجرا می‌کنند، اما جعفری خبر از تعطیلی انجمن تئاتر کمدی می‌دهد. وی درباره دلیل این تعطیلی به همشهری می‌گوید: «انجمن به‌عنوان یک صنف قرار بود مشاوری برای مرکز هنرهای نمایشی باشد اما به‌نظر می‌رسد کسی نیازی به این انجمن ندارد؛ چراکه نه از سوی دولت حمایت می‌شود و نه از سوی گروه‌های تئاتر کمدی. وقتی نیازی به صنف نیست، بهتر است تعطیل شود.»
هر کسی فکر خودش است
این بازیگر اضافه می‌کند: «به‌نظر گروه‌های نمایشی فعال در این حوزه می‌توانند بدون کمک صنف کار خود را انجام دهند و با مراجعه به مرکز هنرهای نمایشی هم مجوز اجرای خود را دریافت کنند. وقتی تفکر آنها مبتنی بر این شکل از فعالیت است که نیازی به‌وجود صنف احساس نمی‌شود، چرا باید تلاشی برای امور انجمن داشته باشیم؟ اما وقتی وضعیت انجمن تئاتر کمدی را نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که به‌دلیل ندانم‌کاری‌ها مشکلات فراوانی هم برای صنف تئاتر کمدی و هم برای خود مرکز هنرهای نمایشی به‌وجود آمده است. حتی انجمن تئاتر کمدی زیرنظر خانه تئاتر به‌عنوان یک صنف هم نیست و نمی‌دانم قرار است چه بر سر تئاتر کمدی بیاید.»
تبعاتی که دامن گروه‌های کمدی را می‌گیرد
جعفری معتقد است با اینکه انجمن تعطیل شده، اما بعد از پایان محرم و صفر، اجرای گروه‌های تئاتر کمدی، آغاز می‌شود. وی در این‌باره یادآور می‌شود: «اما این نکته وجود دارد که هر گروهی به واسطه پیدا کردن یک سرمایه‌گذار که هیچ اشرافی بر حوزه تئاتر کمدی ندارد، مجوز خود را از مرکز می‌گیرد و روی صحنه می‌رود. این امر آشفته‌بازاری را در تئاتر کمدی ایجاد می‌کند که تبعات آن دامن گروه‌های باتجربه در این حوزه را خواهد گرفت.»
جعفری اضافه می‌کند: «در مرکز هنرهای نمایشی، کارشناسان واقف به تئاتر کمدی خیلی کم هستند. اگر همین تعداد کم هم با انجمن تئاتر کمدی همکاری می‌کردند گروه‌هایی که واقعا در این حوزه کار می‌کنند، مجوز می‌گرفتند نه اینکه هر کسی بدون هیچ اطلاعاتی وارد این حوزه بشود. یکی دیگر از مشکلات این است که گروه‌ها مجوز خود را از مرکز می‌گیرند اما نمایش‌هایشان روی صحنه کاملا متفاوت است. این یکی از مشکلاتی است که به ضرر تئاتر کمدی تمام می‌شود. گروه‌ها باید به‌واسطه کارهایی که روی صحنه بردند و براساس قاعده و قوانینی بتوانند مجوز اجرا بگیرند.»
تناسبی میان اجرا و تماشاگران وجود ندارد
مدیر اسبق مجموعه تئاترشهر به اعضای انجمن تئاتر کمدی اشاره می‌کند و می‌گوید: «این انجمن بیش از 500عضو رسمی و هزار عضو غیررسمی دارد و در این سال‌ها افرادی هم اضافه شده‌اند. متأسفانه در این سال‌ها آنقدر ورود به تئاتر کمدی بی‌دروپیکر شده که دیگر تعادلی میان عرضه و تقاضا وجود ندارد. نزدیک به 2هزار هنرمند تئاتر کمدی داریم که عموما برخی از آنها سابقه طولانی ندارند. زمانی تئاتر کمدی به اندازه روی صحنه می‌رفت و فروش کارها خوب بود اما ورود بی‌رویه به این حوزه باعث شده وضعیت اقتصادی تئاتر کمدی هم خوب نباشد.»
جعفری یادآور می‌شود: «هیچ تناسبی میان گروه‌های فعال و مخاطبان و حتی سالن‌های اجرا وجود ندارد. وقتی صنف را نادیده می‌گیرند این وضعیت پیش می‌آید چراکه هر صنفی نظارت دارد که چه کسانی وارد کار می‌شوند و چه کسانی شایسته هستند که در این حوزه فعالیت داشته باشند.»
مشکل آنها درون‌صنفی است
با این حال شهرام کرمی، مدیر اداره کل هنرهای نمایشی درباره وضعیت انجمن تئاتر کمدی و تعطیلی آن به همشهری می‌گوید: «خبر تعطیلی را تازه شنیده‌ام و پیگیر تعطیلی و وضعیت انجمن از سوی مرکز هنرهای نمایشی خواهیم بود.»
وی در پاسخ به این سؤال که یکی از نقدهای انجمن تئاتر کمدی دیده نشدن و عدم‌همکاری مرکز هنرهای نمایشی با آنهاست، عنوان می‌کند: «چند‌ماه پیش جلسه‌ای با اعضای انجمن داشتیم و به توافقاتی برای همکاری با انجمن رسیدیم. اما بیشتر فکر می‌کنم تعطیلی انجمن و مشکلات ایجادشده برای آن، درون‌صنفی است. گویا اعضای انجمن مورد وثوق گروه‌های تئاتر آزاد نیستند. با این حال پیگیری خود را از سوی مرکز هنرهای نمایشی خواهیم داشت و درصدد رفع مشکلات انجمن هستیم.»
تأکید بر ضرورت وجود انجمن تئاتر آزاد
شهرام کرمی در ادامه بر وجود انجمن و صنف برای تئاتر آزاد تأکید کرده و می‌گوید: «وجود صنف لازم است چراکه صنف به حقوق هنرمندان، وضعیت اجراها، تعامل با اداره کل مرکز هنرهای نمایشی و برنامه‌ریزی‌های کوتاه و بلندمدت کمک می‌کند و اگر صنف و انجمن وجود نداشته باشد، تئاتر آزاد دچار بی‌برنامگی و هرج و مرجی می‌شود که نمی‌توان جلوی آن را گرفت.»