کودکان کار؛ سرگردان میان تامین معاش و وحشت کرون
با همه‌گیری کرونا، کودکان کار از آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه بوده و این اتفاق فقر، بیماری و افزایش مرگ را در آنها بیشتر می‌کند. گرسنگی، زباله‌گردی، عدم رعایت بهداشت، سوءتغذیه و استرس سلامتی این کودکان را به خطر می‌اندازد، در عین حال آنها می‌توانند عامل انتقال بیماری به خانواده خود و جامعه باشند.
در سراسر جهان حدود ۲۵۰ میلیون کودک کار وجود دارند که تقریباً نیمی از آنها کارهای پرخطر انجام می‌دهند، ظهور بیماری کووید ۱۹ و فشار اقتصادی بیشتر سبب بکارگیری بیشتر این کودکان شده چرا که آنها ناچار هستند، بخشی از فشار اقتصادی ناشی از این بحران را تحمل کنند. در حال حاضر کودکان کار بیشتر در معرض شیوع ویروس قرار دارند در حالی که خطرات کار کودک همیشه قابل رؤیت نیست و کار در فضای بیرون احتمال شیوع این بیماری را بین کودکان کار افزایش می‌دهد، خصوصاً اینکه کودکان کار امکان مستمر برای دسترسی به وسایل بهداشتی چون ماسک و دستکش را ندارند. شرایط کار خطرناک (مانند افزایش ساعات کار کودک، کارهای پرخطر و شرایط کار مضر)، افزایش پریشانی روانی ناشی از اجبار به کار، ترس از بیماری برای کودکان کار، تعطیلی مراکزی که به کودکان کار خدمات آموزشی، بهداشتی و تفریحی ارائه می‌دادند، کاهش درآمد خانوار به دلیل مرگ والدین یا گاهی برخورد قهری و قانونی با این کودکان به جهت کار در شرایط بحران، بخشی از آسیب‌هایی است که این کودکان با آن روبرو خواهند بود.
وی اضافه می‌کند: اکثر این افراد امکان تأمین ماسک، ژل و مواد ضدعفونی ندارند، همچنین در محیط‌هایی حضور پیدا می‌کنند که از نظر بهداشتی برای این افراد ایمن نیست، از سوی دیگر کنترل و غربالگری نمی‌شوند و اطلاعی از ابتلای خود به ویروس کرونا ندارند حتی ممکن است ناقل این ویروس باشند، در کلانشهر تهران سازمان‌های غیر دولتی تلاش زیادی برای کمک به این کودکان کردند، اما در مجموع همچنان شاهد کودکان کار و خیابان و آسیب‌پذیری بالای آنها هستیم.
زینلی اضافه می‌کند: قبل از شیوع کرونا انجمن سرمد بسیار شلوغ و پر رفت و آمد بود، کلاس‌های موسیقی، هنری، کامپیوتر و زبان برای کودکان برگزار می‌شد اما با شیوع کرونا این کلاس‌ها و برنامه‌ها کاهش پیدا کرد. قبلاً روزهای پنجشنبه برای کودکان برنامه متنوعی داشتیم، ناهار رایگان به همت خیران برای کودکان تدارک می‌دیدیم، این برنامه در یک سال اخیر با شیوع همه گیری کرونا به تعویق افتاده است.
وی تاکید می‌کند: ابتدای فعالیت انجمن سرمد بیشتر کودکان پذیرش شده از کودکان اتباع بودند، در حال حاضر تعداد بیشتری از کودکان کار ایرانی نیز شناسایی و به انجمن معرفی شدند، با تحت پوشش قرار دادن آنها اکثریت کودکان انجمن ایرانی بوده و تعدادی کمتری از اتباع هستند. تلاش انجمن برداشتن باری از روی دوش جامعه است. این کودکان با فرزندان ما همسن هستند و نمی‌توانیم فاصله و مانعی برای جدا بودن آنها تعیین کنیم. اگر فرزندان ما در اجتماع مشغول به تحصیل بوده و امکانات دارند، باید سعی کنیم با ایجاد توازن و کمک به نسل آینده شرایطی فراهم کنیم تا کودکان کار دچار فقر فرهنگی و فقر مالی هم بتوانند از امکانات لازم بهره‌مند شوند که در این راه از همه دستگاه‌ها انتظار داریم در کنار انجمن سرمد قرار گرفته و حمایت‌های لازم را از کودکان کار داشته باشند.
تأمین معاش و نبود چتر حمایت خانواده بر سر کودکان کار
سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه گروه‌های مختلفی تحت تأثیر بحران قرار می‌گیرند، اظهار می‌کند: با توجه به نوع بحران و راه‌های پیشگیری و کنترل آن گروه‌ها کودکان کار و خیابان وضعیتی متفاوت‌تر و آسیب پذیرتر دارند. در ایام کرونا به دلیل ویژگی بارز این ویروس، استراتژی در خانه ماندن، فاصله گذاری اجتماعی، استفاده از ماسک و رعایت بهداشت فردی و بهداشت محیط مطرح شد اما به طور طبیعی کسانی که چتر حمایت خانواده را ندارند یا عده‌ای که حتی با داشتن خانواده تحت مراقبت نیستند و تمکن مالی برای تأمین موارد مربوط به پیشگیری را ندارند در معرض خطر بیشتری هستند این اتفاق باعث شد نوع فعالیت آنها عکس استراتژی پیشگیری از ابتلاء به ویروس کرونا باشد که اینگونه میزان آسیب پذیری آنها افزایش پیدا می‌کند.وی اضافه می‌کند: اکثر این افراد امکان تأمین ماسک، ژل و مواد ضدعفونی ندارند، همچنین در محیط‌هایی حضور پیدا می‌کنند که از نظر بهداشتی برای این افراد ایمن نیست، از سوی دیگر کنترل و غربالگری نمی‌شوند و اطلاعی از ابتلای خود به ویروس کرونا ندارند حتی ممکن است ناقل این ویروس باشند، در کلانشهر تهران سازمان‌های غیر دولتی تلاش زیادی برای کمک به این کودکان کردند، اما در مجموع همچنان شاهد کودکان کار و خیابان و آسیب‌پذیری بالای آنها هستیم.
طولانی شدن دوران کرونا و حضور مشهود کودکان کار در خیابان‌ها
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، تاکید می‌کند: با طولانی شدن دوران کرونا و تأثیر این اپیدمی در اقتصاد کشور حضور مشهود کودکان کار و خیابان در جامعه چندان غیرطبیعی نیست. بخش عمده‌ای از کودکانی که در خیابان هستند، کار می‌کنند و این کودکان کار به جای بودن در محیط‌ها آرام و درس خواندن، برای تأمین معاش خانواده مجبور هستند مدت طولانی در خیابان‌ها زباله‌گردی کرده و این وضعیت را بر محیط‌های امن ترجیح دهند.کاهش کودکان کار در جامعه نیازمند همت جمعی است
مدیرعامل انجمن سرمد معتقد است ابتدا این تفکر وجود داشت می‌توانیم آمار کودکان کار در جامعه را کاهش دهیم، این اقدام در جامعه یک همت جمعی با توان همه ارگان‌ها را می‌طلبد. ریشه‌کنی فقر و اعتیاد در اجتماع ضروری است، همه این موارد مانند زنجیره‌ای به پیوسته است، تنها کاری که توانستیم برای بچه‌ها بکنیم، جلوگیری از ترک تحصیل کودکان در ایام کرونا و ارائه آموزش‌های لازم به آنها برای پیشگیری از ابتلاء به ویروس کرونا بوده است.زینلی اضافه می‌کند: قبل از شیوع کرونا انجمن سرمد بسیار شلوغ و پر رفت و آمد بود، کلاس‌های موسیقی، هنری، کامپیوتر و زبان برای کودکان برگزار می‌شد اما با شیوع کرونا این کلاس‌ها و برنامه‌ها کاهش پیدا کرد. قبلاً روزهای پنجشنبه برای کودکان برنامه متنوعی داشتیم، ناهار رایگان به همت خیران برای کودکان تدارک می‌دیدیم، این برنامه در یک سال اخیر با شیوع همه گیری کرونا به تعویق افتاده است.
وی تاکید می‌کند: ابتدای فعالیت انجمن سرمد بیشتر کودکان پذیرش شده از کودکان اتباع بودند، در حال حاضر تعداد بیشتری از کودکان کار ایرانی نیز شناسایی و به انجمن معرفی شدند، با تحت پوشش قرار دادن آنها اکثریت کودکان انجمن ایرانی بوده و تعدادی کمتری از اتباع هستند. تلاش انجمن برداشتن باری از روی دوش جامعه است. این کودکان با فرزندان ما همسن هستند و نمی‌توانیم فاصله و مانعی برای جدا بودن آنها تعیین کنیم. اگر فرزندان ما در اجتماع مشغول به تحصیل بوده و امکانات دارند، باید سعی کنیم با ایجاد توازن و کمک به نسل آینده شرایطی فراهم کنیم تا کودکان کار دچار فقر فرهنگی و فقر مالی هم بتوانند از امکانات لازم بهره‌مند شوند که در این راه از همه دستگاه‌ها انتظار داریم در کنار انجمن سرمد قرار گرفته و حمایت‌های لازم را از کودکان کار داشته باشند.