چرا نام مولوی از کتاب درسی دانش‌آموزان حذف شد؟
حذف نام مولوی از کتاب فارسی پایه نهم بار دیگر نحوه تغییرات در کتاب‌های درسی را به بحث داغ شبکه‌های اجتماعی تبدیل کرد.
باز هم تغییر در کتاب‌های درسی خبرساز شده است؛ این‌بار حذف نام مولوی از درس چهارم کتاب فارسی پایه نهم. این اولین‌بار نیست که تغییر در کتاب‌های درسی، به ویژه در کتاب‌های فارسی دانش‌آموزان سوژه داغ شبکه‌های اجتماعی شده است. سال‌های پیش نیز انتشار مطالبی درباره انتساب اشتباه ابیاتی به فردوسی یا تغییر بیتی از ایرج میرزا دوباره بحث لزوم بازنگری در تدوین و تألیف کتاب‌های درسی را بر سر زبان‌ها انداخت.
امسال نیز اعمال تغییراتی در محتوای کتاب‌های درسی دانش‌آموزان بازتاب گسترده‌ای در میان شبکه‌های اجتماعی داشت که از این موارد می‌توان به اعمال تغییر در داستانی از هوشنگ مرادی کرمانی اشاره کرد؛ تغییری که بدون اجازه از صاحب اثر در کتاب صورت گرفت و انتقاد این نویسنده نام‌آشنای حوزه ادبیات کودک و نوجوان را به همراه داشت.
تغییر در محتوای کتاب‌های درسی امری ناآشنا و غریب نیست. تغییراتی که به گفته پژوهشگران، گاه بیشتر از اینکه حاصل یک کار کارشناسی شده باشد، نتیجه اعمال سلیقه فردی است. در تغییر اخیری که رخ داده، نام مولوی به عنوان شاعر ابیات آن بخش از کتاب حذف شده و به جای آن «شاعری» آمده است. ابیاتی که به اعتقاد پژوهشگران، جعلی و منتسب به مولوی است. در وهله اول به نظر می‌رسد که این‌بار این تغییر درست انتخاب شده، اما سؤال اینجاست که چرا در انتخاب بین حذف نام شاعر یا بیتی جعلی، نام مولوی حذف شده و نه آن ابیات؟
محسن احمدوندی، دانش‌آموخته رشته دکتری زبان و ادبیات فارسی و آموزگار، در یادداشتی به این موضوع پرداخته و نوشته است: «من در چند سال اخیر سلسله یادداشت‌هایی درباره ورود جعلیات به کتاب‌های فارسی دورهٔ اول متوسطه نوشته‌ام. دو مورد از این یادداشت‌ها دربارهٔ ابیاتی بود که به اشتباه به فردوسی و مولوی نسبت داده شده بود، درحالی‌که این ابیات در آثار این دو شاعر بدین شکل که در کتاب‌های درسی آمده بود وجود نداشت.
توجیه هیئت تألیف این بود که این ابیات اگرچه از فردوسی و مولوی نیستند، اما در بین مردم بدین شکل رایج‌اند و ما هم به همین دلیل آنها را این‌گونه در کتاب‌های درسی گنجانده‌ایم؛ توجیهی که البته چندان هم منطقی و علمی نبود. در چاپ جدید کتاب‌های درسی از آنجا که این ابیات از فردوسی و مولوی نبود، هیئت تألیف تصمیم گرفت به‌جای حذف اشعار، نام شاعران را از زیر این اشعار حذف کند تا خود را از این انتقادات برکنار دارد و اگر کسی بگوید «این ابیات که از فردوسی و مولوی نیست!» پاسخ بدهد که ما هم در جایی اسمی از این دو شاعر نیاورده‌ایم. گویی در بین این همه شعر خوب از فردوسی و مولوی نمی‌شود چند بیت مناسب دیگر پیدا کرد و در کتاب درسی گنجاند و الّا و بلّا باید همین چند بیت جعلی و منتسب را در کتاب آورد.
امروز در چند خبرگزاری ازجمله «بی‌بی‌سی فارسی» دیدم که این خبر را با سوگیری منتشر کرده‌اند و آن را به عناد هیئت تألیف با عناصر فرهنگ ایرانی نسبت داده‌اند. بدیهی است که من با نگاه و نگرش حاکم بر تألیف کتاب‌های درسی موافق نبوده و نیستم و بیشترین انتقادها را در این سال‌ها به این بخش از نظام آموزشی کشور وارد کرده‌ام، اما این یک مورد حذف، ارتباطی به ستیزه‌گری هیئت تألیف با عناصر ایرانی ندارد. حذف نام این دو شاعر از زیر اشعاری که از آنها نیست کار درستی بوده است، اما درست‌تر آن بود که هیئت تألیف به‌جای گنجاندن این اشعار جعلی و حذف نام این دو شاعر بزرگ زبان فارسی از زیر این اشعار، از اشعار اصیل و ارزشمند این دو سخنور پرآوازه در کتاب‌های درسی می‌گنجاند تا به چنین حاشیه‌سازی‌هایی دامن نزند.»
امسال نیز اعمال تغییراتی در محتوای کتاب‌های درسی دانش‌آموزان بازتاب گسترده‌ای در میان شبکه‌های اجتماعی داشت که از این موارد می‌توان به اعمال تغییر در داستانی از هوشنگ مرادی کرمانی اشاره کرد؛ تغییری که بدون اجازه از صاحب اثر در کتاب صورت گرفت و انتقاد این نویسنده نام‌آشنای حوزه ادبیات کودک و نوجوان را به همراه داشت.
تغییر در محتوای کتاب‌های درسی امری ناآشنا و غریب نیست. تغییراتی که به گفته پژوهشگران، گاه بیشتر از اینکه حاصل یک کار کارشناسی شده باشد، نتیجه اعمال سلیقه فردی است. در تغییر اخیری که رخ داده، نام مولوی به عنوان شاعر ابیات آن بخش از کتاب حذف شده و به جای آن «شاعری» آمده است. ابیاتی که به اعتقاد پژوهشگران، جعلی و منتسب به مولوی است. در وهله اول به نظر می‌رسد که این‌بار این تغییر درست انتخاب شده، اما سؤال اینجاست که چرا در انتخاب بین حذف نام شاعر یا بیتی جعلی، نام مولوی حذف شده و نه آن ابیات؟
محسن احمدوندی، دانش‌آموخته رشته دکتری زبان و ادبیات فارسی و آموزگار، در یادداشتی به این موضوع پرداخته و نوشته است: «من در چند سال اخیر سلسله یادداشت‌هایی درباره ورود جعلیات به کتاب‌های فارسی دورهٔ اول متوسطه نوشته‌ام. دو مورد از این یادداشت‌ها دربارهٔ ابیاتی بود که به اشتباه به فردوسی و مولوی نسبت داده شده بود، درحالی‌که این ابیات در آثار این دو شاعر بدین شکل که در کتاب‌های درسی آمده بود وجود نداشت.
توجیه هیئت تألیف این بود که این ابیات اگرچه از فردوسی و مولوی نیستند، اما در بین مردم بدین شکل رایج‌اند و ما هم به همین دلیل آنها را این‌گونه در کتاب‌های درسی گنجانده‌ایم؛ توجیهی که البته چندان هم منطقی و علمی نبود. در چاپ جدید کتاب‌های درسی از آنجا که این ابیات از فردوسی و مولوی نبود، هیئت تألیف تصمیم گرفت به‌جای حذف اشعار، نام شاعران را از زیر این اشعار حذف کند تا خود را از این انتقادات برکنار دارد و اگر کسی بگوید «این ابیات که از فردوسی و مولوی نیست!» پاسخ بدهد که ما هم در جایی اسمی از این دو شاعر نیاورده‌ایم. گویی در بین این همه شعر خوب از فردوسی و مولوی نمی‌شود چند بیت مناسب دیگر پیدا کرد و در کتاب درسی گنجاند و الّا و بلّا باید همین چند بیت جعلی و منتسب را در کتاب آورد.
امروز در چند خبرگزاری ازجمله «بی‌بی‌سی فارسی» دیدم که این خبر را با سوگیری منتشر کرده‌اند و آن را به عناد هیئت تألیف با عناصر فرهنگ ایرانی نسبت داده‌اند. بدیهی است که من با نگاه و نگرش حاکم بر تألیف کتاب‌های درسی موافق نبوده و نیستم و بیشترین انتقادها را در این سال‌ها به این بخش از نظام آموزشی کشور وارد کرده‌ام، اما این یک مورد حذف، ارتباطی به ستیزه‌گری هیئت تألیف با عناصر ایرانی ندارد. حذف نام این دو شاعر از زیر اشعاری که از آنها نیست کار درستی بوده است، اما درست‌تر آن بود که هیئت تألیف به‌جای گنجاندن این اشعار جعلی و حذف نام این دو شاعر بزرگ زبان فارسی از زیر این اشعار، از اشعار اصیل و ارزشمند این دو سخنور پرآوازه در کتاب‌های درسی می‌گنجاند تا به چنین حاشیه‌سازی‌هایی دامن نزند.»