علائم سکته قلبی؛ از خُروپف تا اختلال نعوظ
سکته قلبی عبارت است از صدمه به قسمتی از عضله قلب، که به‌علت انسداد در رگ‌های کرونری و از بین رفتن جریان خون در آن قسمت اتفاق می‌افتد. سکته قلبی ممکن است موجب مرگ فرد شود، به همین دلیل امروز در این مطلب قصد داریم به موضوع سکته قلبی بپردازیم.
سکته قلبی یا انفارکتوس عبارت است از صدمه به قسمتی از عضله قلب، که به‌علت انسداد در رگ‌های کرونری (رگ‌های تغذیه کننده عضله قلب) و از بین رفتن جریان خون در آن قسمت اتفاق می‌افتد. لخته درون رگ کرونری جریان خون و اکسیژن رسانی به عضله قلبی را مختل می‌کند، که سبب مرگ سلول‌های قلبی در آن ناحیه می‌شود. ماهیچه قلبی آسیب دیده توانایی خود برای انقباض از دست می‌دهد، و عضله قلبی باقیمانده برای جبران منطقه آسیب دیده واردعمل خواهد شد. سکته قلبی ممکن است موجب مرگ فرد شود، به همین دلیل امروز در این مطلب قصد داریم به موضوع سکته قلبی بپردازیم.
حمله قلبی چه علائمی دارد؟
علائم حمله قلبی متغیر است. یعنی این علائم ممکن است در بین افراد مختلف متفاوت از هم باشد. جالب اینجاست که علائم حمله قلبی حتی در بین زنان و مردان هم متفاوت از یکدیگر است؛ همه‌ی مشکلات قلبی علائم واضحی از خود نشان نمی‌دهند. همیشه مثل فیلم‌ها خبری از نشانه‌ی هشداردهنده نیست؛ اینکه فرد از درد قلبش را بگیرد و بعد به زمین بیفتد. برخی علائم سکته قلبی اصلا در قفسه‌ی سینه واقع نمی‌شوند، و همیشه فهمیدن اتفاقی که در حال رخ دادن است آسان نیست. بنابراین بهتر است علائم حمله قلبی را بشناسید و درصورت تجربه هر یک از این علائم، سریع با اورژانس تماس بگیرید.
۱. درد در شانه و سینه
مدتهاست که درد قفسه سینه، به ویژه در سمت چپ نزدیک قلب، نشانه‌ای از حمله قلبی قریب الوقوع است. درد شدید ناگهانی در شانه معمولاً نشان دهنده مشکلی در قلب نیست بلکه اگر این درد به صورت تدریجی ایجاد شود، می‌تواند نشانه‌ای از عارضه قلبی باشد.
۲. خروپف و مشکلات خواب
خروپف و مشکلات خواب مانند بی خوابی و وقفه تنفسی ارتباط مستقیمی با بیماری‌های قلبی و سایر مشکلات قلبی عروقی دارد.
وقفه تنفسی در خواب، باعث ایجاد الگوی خواب ناسازگار می‌شود که می‌تواند قلب را تحت فشار قرار دهد. همچنین اختلالی به نام آپنه انسدادی خواب (OSA) یا به زبان ساده انسداد مجاری تنفسی در خواب، نیز می‌تواند عامل اصلی بروز عارضه قلبی باشد که البته رابطه مستقیمی با بالا رفتن وزن و چاقی دارد. آپنه انسدادی خواب فشار خون را بالا می‌برد و این نشانه‌ای از عارضه قلبی است.
۳. مشکل در عملکرد جنسی
اختلال نعوظ، عدم توانایی در به دست آوردن و ثابت نگه داشتن نعوظ برای رابطه جنسی، می‌تواند نشانه و هشدار اولیه مشکلات قلبی فعلی یا آینده باشد.
اختلال نعوظ می‌تواند ناشی از رابطه نامناسب بین جریان خون از قلب به آلت تناسلی مرد باشد، که نشانگر آترواسکلروز احتمالی یا تنگی عروق است. از بین رفتن یا کاهش علاقه جنسی در زنان نیز می‌تواند نشانه اختلال در جریان خون باشد.
۴. ضربان قلب نامنظم
آریتمی یا ضربان قلب نامنظم (یعنی قلب خون را در ریتم طبیعی خود پمپ نمی‌کند)، نیز از علائم دیگر عارضه‌های قلبی به شمار می‌رود.
۵. درد دهان، لثه و فک
ممکن است از خود بپرسید که چگونه لثه درد می‌تواند به این معنی باشد که قلب من مشکلی دارد؟ اینکه بگوییم اگر التهاب لثه دارید قطعاً به مشکل قلبی مبتلا هستید، درست نیست، اما پزشکان آمریکایی متوجه شده‌اند که بیماری‌های لثه و مشکلات قلبی به هم مرتبط هستند. درد فک به تنهایی یک علامت قوی برای حمله قلبی نیست بلکه مسئله مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) شماست. وقتی درد فک با درد قفسه سینه یا سایر علائم موجود در لیست جفت می‌شود، زمانی است که باعث نگرانی می‌شود.
۶. پا‌های پف کرده
تورم پا‌ها می‌تواند نشانه نارسایی قلبی باشد. ممکن است در پایان روز کفش و یا شلوار خود را در بیاورید و متوجه متورم شدن پا‌های خود شوید این بعد از پوشیدن لباس یا کفش تنگ نشانه مشکل خاصی نمی‌تواند باشد، اما اگر در شرایط عادی پا‌های شما ورم و پف کرده یکی از علل اصلیش را می‌توان جریان نامناسب خود در بدن دانست.
۷. تنگی نفس و خستگی
انجمن قلب آمریکا اعلام کرده است که تنگی نفس شاخص نارسایی قلبی است. نشانه‌های تنگی نفس عبارتند از:
احساس سرگیجه یا سبکی سر یا حتی غش کردن، می‌تواند نشانه محدود شدن جریان خون در مغز باشد. سرگیجه و غش نیز می‌تواند ناشی از افت فشار خون باشد. همچنین می‌گویند که سرگیجه، به ویژه هنگام ایستادن، یک علامت بسیار شایع برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی است.
۹. سرفه مداوم
سرفه مداوم همیشه علامت مشکل قلبی نیست، زیرا این یک علامت شایع در بسیاری از بیماری‌های شایع مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و برونشیت است. سرفه بی پایان می‌تواند نشانه تجمع مایعات در ریه‌های شما باشد که نشانه نارسایی احتقانی قلب است.
۱۰. عرق سرد
فکر نکنید که یکی از نشانه‌های قطعی عارضه قلبی عرق کردن است و بعد از آن حتما دچار حمله قلبی می‌شوید. در حالی که شما هیچ نوع فعالیت بدنی انجام نمی‌دهید، تعریق، به ویژه تعریق سرد، ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل در قلب باشد، به ویژه هنگامی که با درد قفسه سینه همراه است.
چه کسانی در معرض خطر سکته قلبی قرار دارند؟
برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به حمله قلبی را افزایش دهند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
اقدامات لازم در صورت بروز حمله قلبی
۱. حتی المقدور بیمار را از هرگونه فعالیت اضافی مانند راه رفتن، دویدن، صعود از پلکان و ... باز دارید و وی را در وضعیت استراحت کامل قرار دهید.
۲. سعی کنید بر روحیه خود مسلط باشید و تمامی تلاش خود را برای کاهش اضطراب بیمار بکار ببندید. از سر و صدا کردن، گریه و سایر مواردی که باعث اضطراب بیشتر بیمار می‌شود خودداری کنید.
۳. از دادن خوراکی و آشامیدنی به بیمار اجتناب کنید.
۴. در صورتی که بیمار، دچار تنگی تنفس است، وی را در وضعیت نشسته قرار دهید و پاهایش را از تخت آویزان کنید.
۵. در صورتی که بیمار، دچار افت فشار خون است وی را در وضعیت خوابیده قرار دهید و پاهایش را بالاتر از سطح بدن نگهدارید و لباس‌های اطراف گردن و قفسه سینه را شل کنید.
۶. انتقال هر چه سریع‌تر بیمار به مراکز درمانی با آمبولانس یا وسیله شخصی نکته بسیار مهمی است، بنابراین سعی کنید در این موارد، زمان را از دست ندهید.
۷. اگر بیمار بی هوش باشد سعی کنید عملیات احیاء قلبی عروقی را برایش اجرا نمایید.
چطور از حمله قلبی پیشگیری کنیم؟
اگر شما درگیر بیماری‌های قلبی هستید؛ برای بهبود سلامت قلب خود می‌توانید برخی کار‌ها را انجام دهید. ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و رژیم غذایی شما می‌تواند از حمله قلبی جلوگیری کند. از پزشک یا پرستارتان دراین مورد کمک بخواهید.
اگر خودمان دچار حمله قلبی شدیم چه کنیم؟
در صورتی که به حمله قلبی شک کردید، اولین کار این است که با اورژانس تماس بگیرید. شما باید تا زمانی که آمبولانس می‌رسد، بنشینید و استراحت کنید. اگر آسپرین در نزدیکی شماست، یک قرص ۳۰۰ آن را بجوید. در صورتی که به آسپرین حساسیت دارید، از آن استفاده نکنید. اگر آسپرین در نزدیکی شما نیست و یا نمی‌دانید که به آن حساسیت دارید یا خیر، فقط تا زمان رسیدن آمبولانس در جای خود بمانید و استراحت کنید.
حمله قلبی چه علائمی دارد؟
علائم حمله قلبی متغیر است. یعنی این علائم ممکن است در بین افراد مختلف متفاوت از هم باشد. جالب اینجاست که علائم حمله قلبی حتی در بین زنان و مردان هم متفاوت از یکدیگر است؛ همه‌ی مشکلات قلبی علائم واضحی از خود نشان نمی‌دهند. همیشه مثل فیلم‌ها خبری از نشانه‌ی هشداردهنده نیست؛ اینکه فرد از درد قلبش را بگیرد و بعد به زمین بیفتد. برخی علائم سکته قلبی اصلا در قفسه‌ی سینه واقع نمی‌شوند، و همیشه فهمیدن اتفاقی که در حال رخ دادن است آسان نیست. بنابراین بهتر است علائم حمله قلبی را بشناسید و درصورت تجربه هر یک از این علائم، سریع با اورژانس تماس بگیرید.
۱. درد در شانه و سینه
مدتهاست که درد قفسه سینه، به ویژه در سمت چپ نزدیک قلب، نشانه‌ای از حمله قلبی قریب الوقوع است. درد شدید ناگهانی در شانه معمولاً نشان دهنده مشکلی در قلب نیست بلکه اگر این درد به صورت تدریجی ایجاد شود، می‌تواند نشانه‌ای از عارضه قلبی باشد.
۲. خروپف و مشکلات خواب
خروپف و مشکلات خواب مانند بی خوابی و وقفه تنفسی ارتباط مستقیمی با بیماری‌های قلبی و سایر مشکلات قلبی عروقی دارد.
وقفه تنفسی در خواب، باعث ایجاد الگوی خواب ناسازگار می‌شود که می‌تواند قلب را تحت فشار قرار دهد. همچنین اختلالی به نام آپنه انسدادی خواب (OSA) یا به زبان ساده انسداد مجاری تنفسی در خواب، نیز می‌تواند عامل اصلی بروز عارضه قلبی باشد که البته رابطه مستقیمی با بالا رفتن وزن و چاقی دارد. آپنه انسدادی خواب فشار خون را بالا می‌برد و این نشانه‌ای از عارضه قلبی است.
۳. مشکل در عملکرد جنسی
اختلال نعوظ، عدم توانایی در به دست آوردن و ثابت نگه داشتن نعوظ برای رابطه جنسی، می‌تواند نشانه و هشدار اولیه مشکلات قلبی فعلی یا آینده باشد.
اختلال نعوظ می‌تواند ناشی از رابطه نامناسب بین جریان خون از قلب به آلت تناسلی مرد باشد، که نشانگر آترواسکلروز احتمالی یا تنگی عروق است. از بین رفتن یا کاهش علاقه جنسی در زنان نیز می‌تواند نشانه اختلال در جریان خون باشد.
۴. ضربان قلب نامنظم
آریتمی یا ضربان قلب نامنظم (یعنی قلب خون را در ریتم طبیعی خود پمپ نمی‌کند)، نیز از علائم دیگر عارضه‌های قلبی به شمار می‌رود.
۵. درد دهان، لثه و فک
ممکن است از خود بپرسید که چگونه لثه درد می‌تواند به این معنی باشد که قلب من مشکلی دارد؟ اینکه بگوییم اگر التهاب لثه دارید قطعاً به مشکل قلبی مبتلا هستید، درست نیست، اما پزشکان آمریکایی متوجه شده‌اند که بیماری‌های لثه و مشکلات قلبی به هم مرتبط هستند. درد فک به تنهایی یک علامت قوی برای حمله قلبی نیست بلکه مسئله مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) شماست. وقتی درد فک با درد قفسه سینه یا سایر علائم موجود در لیست جفت می‌شود، زمانی است که باعث نگرانی می‌شود.
۶. پا‌های پف کرده
تورم پا‌ها می‌تواند نشانه نارسایی قلبی باشد. ممکن است در پایان روز کفش و یا شلوار خود را در بیاورید و متوجه متورم شدن پا‌های خود شوید این بعد از پوشیدن لباس یا کفش تنگ نشانه مشکل خاصی نمی‌تواند باشد، اما اگر در شرایط عادی پا‌های شما ورم و پف کرده یکی از علل اصلیش را می‌توان جریان نامناسب خود در بدن دانست.
۷. تنگی نفس و خستگی
انجمن قلب آمریکا اعلام کرده است که تنگی نفس شاخص نارسایی قلبی است. نشانه‌های تنگی نفس عبارتند از:
- دشواری تنفس در حالت خوابیده صاف
- احساس خستگی یا بی قراری بعد از خواب
احساس سرگیجه یا سبکی سر یا حتی غش کردن، می‌تواند نشانه محدود شدن جریان خون در مغز باشد. سرگیجه و غش نیز می‌تواند ناشی از افت فشار خون باشد. همچنین می‌گویند که سرگیجه، به ویژه هنگام ایستادن، یک علامت بسیار شایع برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی است.
۹. سرفه مداوم
سرفه مداوم همیشه علامت مشکل قلبی نیست، زیرا این یک علامت شایع در بسیاری از بیماری‌های شایع مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و برونشیت است. سرفه بی پایان می‌تواند نشانه تجمع مایعات در ریه‌های شما باشد که نشانه نارسایی احتقانی قلب است.
۱۰. عرق سرد
فکر نکنید که یکی از نشانه‌های قطعی عارضه قلبی عرق کردن است و بعد از آن حتما دچار حمله قلبی می‌شوید. در حالی که شما هیچ نوع فعالیت بدنی انجام نمی‌دهید، تعریق، به ویژه تعریق سرد، ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل در قلب باشد، به ویژه هنگامی که با درد قفسه سینه همراه است.
چه کسانی در معرض خطر سکته قلبی قرار دارند؟
برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به حمله قلبی را افزایش دهند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- فشار خون بالا
- سطح کلسترول بالا
- سطح تری‌گلیسیرید بالا
- دیابت و سطح قند خون بالا
- چاقی
- سیگار کشیدن
- افزایش سن
- سابقه خانوادگی
اقدامات لازم در صورت بروز حمله قلبی
۱. حتی المقدور بیمار را از هرگونه فعالیت اضافی مانند راه رفتن، دویدن، صعود از پلکان و ... باز دارید و وی را در وضعیت استراحت کامل قرار دهید.
۲. سعی کنید بر روحیه خود مسلط باشید و تمامی تلاش خود را برای کاهش اضطراب بیمار بکار ببندید. از سر و صدا کردن، گریه و سایر مواردی که باعث اضطراب بیشتر بیمار می‌شود خودداری کنید.
۳. از دادن خوراکی و آشامیدنی به بیمار اجتناب کنید.
۴. در صورتی که بیمار، دچار تنگی تنفس است، وی را در وضعیت نشسته قرار دهید و پاهایش را از تخت آویزان کنید.
۵. در صورتی که بیمار، دچار افت فشار خون است وی را در وضعیت خوابیده قرار دهید و پاهایش را بالاتر از سطح بدن نگهدارید و لباس‌های اطراف گردن و قفسه سینه را شل کنید.
۶. انتقال هر چه سریع‌تر بیمار به مراکز درمانی با آمبولانس یا وسیله شخصی نکته بسیار مهمی است، بنابراین سعی کنید در این موارد، زمان را از دست ندهید.
۷. اگر بیمار بی هوش باشد سعی کنید عملیات احیاء قلبی عروقی را برایش اجرا نمایید.
چطور از حمله قلبی پیشگیری کنیم؟
اگر شما درگیر بیماری‌های قلبی هستید؛ برای بهبود سلامت قلب خود می‌توانید برخی کار‌ها را انجام دهید. ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و رژیم غذایی شما می‌تواند از حمله قلبی جلوگیری کند. از پزشک یا پرستارتان دراین مورد کمک بخواهید.
- سیگار نکشید.
- اگر فشار خون بالا دارید، کاملا تحت کنترل و درمان باشید.
- غذایی را مصرف کنید که چربی، کلسترول و نمک کم داشته باشد.
- میوه‌های تازه و سبزیجات زیاد بخورید.
- ورزش کنید.
- وزن خود را در محدوده طبیعی نگه دارید.
- اگر دیابت دارید، به طور مرتب قند خونتان را کنترل کنید.
- دستور پزشکتان در مورد مصرف دارو‌ها را رعایت کنید.
- پزشکتان را به طورمرتب برای چک‌آپ ملاقات کنید.
اگر خودمان دچار حمله قلبی شدیم چه کنیم؟
در صورتی که به حمله قلبی شک کردید، اولین کار این است که با اورژانس تماس بگیرید. شما باید تا زمانی که آمبولانس می‌رسد، بنشینید و استراحت کنید. اگر آسپرین در نزدیکی شماست، یک قرص ۳۰۰ آن را بجوید. در صورتی که به آسپرین حساسیت دارید، از آن استفاده نکنید. اگر آسپرین در نزدیکی شما نیست و یا نمی‌دانید که به آن حساسیت دارید یا خیر، فقط تا زمان رسیدن آمبولانس در جای خود بمانید و استراحت کنید.