چالش‌های صادرات انجیر استهبان؛ خام‌فروشی و انحصار طلبی بلای جان صادرات خشکبار
شهرستان استهبان قطب تولید انجیر خشک و دیم ایران و خاورمیانه است. نزدیک 25 هزار و 500 هکتار سطح زیر کشت باغات انجیر استهبان است و سالانه حدود بین 20 تا 23 هزار تن انجیر از باغات این شهرستان برداشت می‌شود.
مهدی اعیان‌منش مدیر جهاد کشاورزی استهبان در گفت‌وگو با تسنیم با بیان اینکه انجیر خشک چهارمین خشکبار صادراتی ایران است و ارزآوری خوبی دارد به طوری که سال گذشته بین 70 تا 100 میلیون دلار ارزآوری از انجیر داشتیم، می‌افزاید: یکی از کشورهای مقصد صادراتی انجیر ما چین است که البته این محصول استهبان به صورت قاچاق به سمت چین می‌رود به این صورت که اول به سمت ویتنام می‌رود و بعد وارد چین می‌شود و بعد از چین، ژاپن، کشورهای اروپایی و آمریکایی مقصد صادراتی انجیر هستند.
خام فروشی مشکل اساسی صادرات انجیر استهبان
اعیان‌منش در مورد توسعه صنایع فرآوری در شهرستان استهبان با بیان اینکه در بحث تولید شربت انجیر، کلوچه انجیر، مسقطی انجیر چند کارگاه صنعتی کوچک در استهبان وجود دارد که یکی از کارگاه‌های می‌خواهد با توسعه به صورت وسیع‌تر و در سطح کارخانه فعالیت خود را استارت بزند، می‌گوید: به دنبال توسعه فرآوری انجیر به صورت کمپوت انجیر، مربای انجیر، ژل انجیر در این شهرستان هستیم.
وی با ابراز تاسف از خام‌فروشی انجیر استهبان می‌افزاید: در حال حاضر انجیر استهبان در بسته‌های 5 و 10 کیلویی صادر می‌شود و حداقل‌اش این است که ما بتوانیم در بسته‌بندی کوچک‌تر این محصول را عرضه کنیم تا ارزش افزوده بیشتری داشته باشد.
مدیرجهاد کشاورزی استهبان معتقد است که فرآوری و بسته‌بندی انجیر در این شهرستان جای کار زیادی دارد و می‌طلبد که تلاش بیشتری در این زمینه انجام شود.
مشکلات صادرات انجیر با رایزنی وزارت امور خارجه قابل حل است
خسرو فروغان رئیس کمیسیون صادرات، واردات و گمرک اتاق بازرگانی فارس در گفت‌وگو با تسنیم با بیان اینکه چین یکی از بازارهای خیلی خوب انجیر است، می‌گوید: اما چین با بالا بردن تعرفه‌های صادراتی مانع این می‌شود که خشکبار ایران مثل پسته و انجیر مستقیم وارد این کشور شود بنابراین تجار مجبورند این محصولات را به ویتنام بفرستند و از آنجا خیلی راحت به چین وارد می‌شود.
وی با بیان اینکه در چین به راحتی نمی‌توان قاچاق کرد مگر اینکه خود چینی‌ها راه را برای قاچاق باز بگذارند و در واقع می‌توان گفت که چینی‌ها تجار ما را دور می‌زنند، می‌افزاید: چون کالا به صورت قاچاق وارد چین شده برگشت ارز برای تجار ما سخت می‌شود این درحالی است که که اگر تجار بتوانند به صورت مستقیم انجیر را وارد چین کنند و دست واسطه‌ها قطع شود با قیمت مناسبی این کالا در بازار چین وارد می‌شود و ارز نیز به صورت کامل به کشور باز می‌گردد به طور مثال با قاچاق این محصول اگر باید 10 دلار ارز حاصل از صادرات به کشور بازگردد 4 دلار بازمی‌گردد که از نصف هم کمتر است.
فروغان با بیان اینکه متاسفانه اقتصاد ما به سیاستمان گره خورده است، می‌گوید: نگاه سفرای ما نگاه اقتصادی نیست در حالی که سفرای کشورهای دیگر اینگونه نیستند مثلا سفیر ژاپن در ایران برای کشورش بازاریابی می‌کند و بیشتر تمرکزشان بر این است که با اقتصاد بتوانند به کشورهای دیگر نفوذ پیدا کنند ولی سفرای ما فقط سیاسی هستند و کار اقتصادی نمی‌کنند و اصلا دید اقتصادی ندارند.
رئیس کمیسیون صادرات، واردات و گمرک اتاق بازرگانی استان فارس با بیان اینکه این سیاسی بودن اقتصاد باعث شده که ما و وزارت امور خارجه از پتانسیلی که خیلی از کشورهای دیگر استفاده می‌کنند بی‌بهره باشیم، می‌گوید: در زمینه بالا رفتن تعرفه‌های صادراتی چین وزارت امور خارجه باید سریع وارد عمل می‌شد و این مشکل بازرگانان را برطرف می‌کرد.
فروغان با بیان اینکه در حال حاضر عراق واردات 27 قلم کالا را به بهانه حمایت از تولیدات داخلی از ایران ممنوع کرده است، می‌افزاید: به طور مثال واردات سیب و سیب‌زمینی از ایران ممنوع شده اما به راحتی از کشورهای دیگر وارد عراق می‌شود و این سوال پیش می‌آید که اگر عراق می‌خواهد از تولید داخلی حمایت کند چرا فقط واردات از ایران را محدود کرده است؟
وی با بیان اینکه در این گونه موارد وزارت امور خارجه باید قاطعانه بایستد و بگوید ما همیشه به کشور شما کمک کردیم، همسایه شما هستیم و محکم پای کار بیاید، می‌گوید: خیلی از مسائل با رایزنی وزارت امور خارجه حل می‌شود.
معضل انحصارطلبی در صادرات انجیر و پسته
فروغان با بیان اینکه علاوه بر مشکل صادرات در بحث برندسازی انجیر استان فارس به ویژه انجیر استهبان خوب کار نشده و زنجیره ارزش ایجاد نشده است، می‌گوید: زنجیره ارزش یعنی اینکه از ابتدا قبل از آنکه درختی کاشت شود تا برداشت، فروش و صادرات انجیر همه در یک زنجیره ارزش قرار بگیرند.
وی با بیان اینکه در زنجیره ارزش هر کسی کار تخصصی خودش را انجام می‌دهد و تولیدکننده دیگر به فکر صادرات نیست زیرا در این زنجیره صادرکننده این نقش را برعهد می‌گیرد، می‌گوید: در حال حاضر در استهبان برخی بهره‌برداران که چندین هکتار باغ انجیر دارند علاوه بر محصول خود با خرید محصول بقیه باغداران اقدام به صادرات انجیر می‌کنند و به نوعی صادرات انجیر در این شهرستان انحصاری شده است.
فروغان با بیان اینکه انحصار طلبی در بحث صادرات خشکبار به ویژه پسته و انجیر زیاد است و همین انحصارطلبی‌های باعث شده که یک عده اقدام به قیمت‌گذاری این محصولات بکنند و به هر قیمتی که بخواهند محصول را از تولیدکننده و باغدار خریداری کنند، می‌افزاید: اگر زنجیره ارزش برای انجیر استهبان ایجاد شود شاهد این انحصارطلبی‌ها نخواهیم بود و سود تولید و صادرات انجیر بین همه اعضای زنجیره توزیع می‌شود.