تهدید فرش تبریز با مواد اولیه/کارگاه‌های تولیدی رو به تعطیلی است
ضعیت هنر سه هزار ساله در خطه آذربایجان خوب نیست و کمر خود را زیر بار افزایش قیمت مواد اولیه و هزاران مشکل دیگر خم کرده؛ چنان در سکوت است که دست برخی از بافندگان نیز از تهیه مواد اولیه کوتاه شده و دست از کار کشیده‌اند.
این هنر با تمام زیبایی، سالهاست که مورد غفلت قرار گرفته و حالا افزایش ناگهانی مواد اولیه، بافندگان را در خرید مواد اولیه ناتوان ساخته است.
اگر این گونه ادامه یابد چیزی به جز کاهش تولید و به دنبال آن، کاهش صادرات در انتظار نیست. زمانی که مشکلات پشت سر هم ردیف می‌شود باید از سال‌ها چشم انتظاری هنرمندانی یاد کرد که همواره از نبود حق بیمه، روزگار خود را به سختی می‌گذرانند.
عدم ثبات در قیمت مواد اولیه
این کارشناس در حوزه فرش دستباف در گفت و گو با خبرنگار مهر، وضعیت فرش دستباف را نامطلوب دانسته و افزود: نخستین دلیل این مطلب، عدم ثبات در قیمت مواد اولیه و در نهایت، بالا و پایین شدن قیمت تمام شده فرش می‌باشد.
اعظم ستاری فرد ادامه داد: این امر در مقایسه با میزان درآمد اقشار جامعه باعث می‌شود که از نظر مالی رغبت کمی برای خرید فرش دستباف ایجاد شود و دومین دلیل، دستمزد پایین قالیبافان نسبت به تورم جامعه باعث می‌شود که قشر قالیباف رغبت کمتری به بافت قالی داشته باشند.
عمدتاً دلال بازی، ضایعه دردناک اقتصاد است، این را یک کارشناس در حوزه فرش دستباف گفته و ادامه داد: در تمامی صنوف وقتی با قشر تولید کننده، کارگر و مصرف کننده صحبت می‌کنیم تماماً گلایه‌هایی از لحاظ مادی ابراز می‌نمایند و این بیانگر این مطلب است که در لابه لای چرخه تولید تا فروش، کسانی هستند که سودهای کلانی به جیب می‌زنند و تأسف اینجاست که این افراد نه بافنده هستند و نه تولید کننده و نه خریدار، بلکه دلالانی هستند که با نفوذ به چرخه خرید و فروش با کمترین زحمت و کمترین سرمایه گذاری مالی، بیشترین سود را به دست می‌آورند.
پیدا شدن رقیبان سرسخت جهانی
وی بزرگ‌ترین چالش فعلی صنعت فرش دستباف را پیدا شدن رقیبان سر سخت جهانی و نیز شرکت‌های تولید فرش ماشینی معرفی کرده و به خبرنگار مهر گفت: در بازارهای جهانی رقبای این صنعت به راحتی و با استفاده از تحریم‌های ایران عملاً بازار جهانی را بدست آورده و نظر به اینکه قیمت تمام شده آنها مقرون به صرفه تر است مشتریان چندین ساله فرش ایران را به سوی خود کشیده‌اند.
در لابه لای چرخه تولید تا فروش، کسانی هستند که سودهای کلانی به جیب می‌زنند
وی ادامه داد: در این بین شرکت‌های تولید فرش ماشینی هم با ارائه کارهای ارزان قیمت عملاً رقیب فرش دستباف شده‌اند که در داخل هم بزرگ‌ترین چالش این هنر، عدم حمایت‌های کافی از قشر قالیباف می‌باشد که به عنوان مثال برای دریافت یک وام از هفت خوان رستم باید عبور کنند.
ستاری فرد بیان کرد: قیمت مواد اولیه نیز از قیمت بقیه محصولات ارائه شده در جامعه مستثنی نیست و ایجاد تورم، باعث بالا رفتن قیمت مواد اولیه فرش و نیز قیمت دستمزد بافندگان می‌شود.
وی در پایان افزود: این کار در نهایت باعث افزایش قیمت تمام شده فرش دستباف می‌شود؛ هر چند که در این بین، به نسبت نرخ تورم هیچ‌گاه مبلغ دستمزد بافندگان به طور عادلانه افزایش نیافته و این قشر که بیشترین زحمت تولید یک فرش را متقبل می‌شوند همواره جز اقشار کم درآمد و ضعیف جامعه هستند و هیچ حمایت قابل ذکری از سوی نهادهای دولتی از این قشر صورت نگرفته است.
چند نرخی بودن ارز در حوزه صنعت و فرش دستباف
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: چند نرخی بودن ارز مهم‌ترین چالش در حوزه فرش دستباف و صنعت است که از این رو ثبات قیمت در ارز و مواد اولیه هم وجود ندارد.
یکی از بافندگان فرش دستباف در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: عمده مشکل یک بافنده در وهله اول، میزان کسب درآمد از این شغل است؛ بافنده چون اکثراً دارای سرمایه خرید مواد اولیه برای بافت فرش نیست معمولاً برای تولید کننده یا شرکت‌های فرش کار می‌کنند و صاحبان کار برای بیشتر نشدن قیمت تمام شده معمولاً میزان دستمزد را ثابت نگه می‌دارند و یا خیلی کم افزایش می‌دهند که این عملاً باعث کاهش در آمد قشر بافنده می‌شود.
خانم ستاری ادامه داد: حدود ۲۰ سالی می‌شود که در این حوزه فعالیت دارم و به عنوان پرتره باف در این چند سال تابلو فرش‌هایی برای کشورهای آمریکا و ترکیه و آلمان بافته و ارسال نموده‌ام.
وی افزود: در رابطه با فرش همیشه نمی‌توان آن را از دید مادی نگریست؛ چرا که فرش زوایای هنری هم دارد که جلوه هنری آن بیشتر از جلوه‌ی مادی آن است.
وی گفت: اما با توجه به اینکه یک منبع درآمد برای اقشار جامعه است می‌توان قاطعانه ابراز کرد که نسبت در آمد فرش در مقابل زحمت بافت آن برای بافنده اصلاً مقرون به صرفه نمی‌باشد چون معمولاً یک بافنده در طی سال‌های اشتغال به فرش عارضه‌های جسمی زیادی را به خود میبیند که با هیچ در آمدی آن هم با در آمدهای فعلی قابل جبران نیست.
وجود مشکلات درآمدی و اقتصادی
این بافنده فرش دستباف، مشکلات درآمدی و اقتصادی را از جمله مشکلات موجود در این حوزه برشمرده و به خبرنگار مهر گفت: مشکل بعدی، نبود یک بیمه کامل در این شغل نسبت به شغل‌های دیگر هست که عملاً بافنده به عنوان خویش فرما اقدام به واریز بیمه می‌نماید و هیچ‌گاه استفاده از مزایای جانبی بیمه از جمله بیمه بیکاری برای این قشر ممکن نیست و با استفاده از بیمه تکمیلی با توجه به عدم اجرای تعهدات کامل شرکت‌های بیمه در این چند سال علیرغم تلاش‌های اتحادیه فرش دستباف مقدور نشده است.
وی افزود: تهیه مواد اولیه به خودی خود کار چندان سختی نیست اما نوسان قیمت‌ها و نیز عدم نظارت بر تولید با کیفیت مواد اولیه کار را سخت‌تر کرده و شرکت‌های تولید کننده در این چند سال همزمان با افزایش قیمت مواد اولیه متأسفانه اکثراً کیفیت آنها را نادیده انگاشته و این باعث تولید محصول بی کیفیت می‌شود.
وی در پایان بیان کرد: در حال حاضر اکثر الیاف‌ها به صورت شیمیایی رنگرزی می‌شود و تجاری سازی این کار باعث شده در تهیه مواد اولیه مشکل چندانی نباشد هر چند که کیفیت و قیمت باعث ایجاد بسیاری از مشکلات می‌باشد.
قدمتی سه هزار ساله دارد اما با مشکلات فراوانی روزگار خود را سپری می‌کند حالا افزایش قیمت مواد اولیه، عدم توان خرید بافندگان فرش و عدم ثبات قیمت در مواد اولیه و ارز از جمله مشکلاتی است که اگر ذره‌ای از توجه مسئولان بدان متمرکز شود می‌تواند آن‌را هموار کند و بافندگان فرش نیز با خیال آسوده پشت دار قالی چرخ زندگی را بچرخانند.