از اضطراب جدایی در کودکان چه می‌دانید؟ این اختلال چه علائمی دارد؟
مریم عمادعلی مشاور و درمانگر کودک در خوزستان، گفت: اضطراب جدایی شایع‌ترین اختلال اضطرابی در کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال است و هسته اصلی و زمینه این اختلال، اضطراب و نگرانی شدید کودک زمانی به وجود می آید که فرد جدایی از اشخاص مهم زندگی خود تجربه می‌کند.
او با بیان اینکه افراد مهم زندگی کودک کسانی هستند که کودک دلبستگی شدید به آن‌ها دارد و بطور عمده شامل پدر و مادر می‌شود، افزود: کودک نگران است که مبادا آسیبی به والدینش وارد شده و سبب جدایی او از آن‌ها شود، یا اینکه نگرانی در این زمینه به وجود می‌آید که حادثه‌ای مثل؛ تصادف، قتل، گم کردن مسیر خانه و یا حتی دزدیده شدن باعث شود که پدر و مادر خود را دست دهد.
عمادعلی با بیان اینکه برای کودکانی که دچار اضطراب جدایی هستند، مدرسه رفتن یک معضل عذاب آور برای فرد و والدین محسوب می‌شود، اظهار کرد: چنین کودکانی در هر موقعیتی مثل؛ در تنها خوابیدن، تنها ماندن در منزل و رفتن به مهدکودک و مدرسه که باعث جدایی او از عزیزانش شود مقاومت نشان می‌دهد، به عبارتی دیگر او حاضر نیست شب را در اتاق و رختخواب خود به تنهایی بخوابد و اعتراض را به صورت فریاد زدن، خواهش و التماس بروز می‌دهد و در کنار پدر و مادر می‌خوابد.
مشاور و درمانگر کودک و نوجوان بیان داشت: حتی اگر والدین با ترفند‌های مختلف او را در اتاقش بخوابانند، ولی نیمه شب به اتاق والدین می‌رود و حاضر است هر ذلت و خواری را تحمل کند، اما شب را به تنهایی نخوابد و نکته قابل توجه این است که هر چه سن کودک کمتر باشد، علائم بیشتری از خود نشان می‌دهد و براساس سن علائم آن با سایر سنین متفاوت است.
اضطراب جدایی در سنین مختلف چگونه نمایان می‌شود؟
او ادامه داد: کودکان سنین ۵ تا ۸ ساله نگران این موضوع هستند که مبادا حادثه‌ای مصیبت زا برای والدین رخ دهد و آن‌ها را از دست بدهد، این در حالی است که کودکان ۹ تا ۱۲ ساله هنگام جدایی از پدر و مادر نگرانی شدیدی از خود نشان می‌دهند، ضمن اینکه نوجوانان از علائم جسمی نظیر؛ سردرد، حالت تهوع و استفراغ شکایت کرده و با این ترفند از رفتن به مدرسه امتناع می‌کنند.
مریم عمادعلی تصریح کرد: به این نکته توجه کرد که هر کودکی که از رفتن به مهدکودک و مدرسه امتناع می‌کند دچار اضطراب جدایی نیست و دلایل دیگری از جمله؛ افسردگی، ترس از مدرسه، ترس از همکلاسی ها، ترس از معلم و قوانین و مقررات مدرسه و... در خودداری او از رفتن به مدرسه و تمایل به ماندن در کنار خانواده دخیل هستند.
او گفت: کودکی که از اختلال اضطراب جدایی رنج می‌برد، ممکن است شب‌ها در خواب کابوس با محتوای جدایی از عزیزان ببیند و دچار خواب منقطع شود و پس از هر بار بیدار شدن حضور پدر و مادر در خانه چک می‌کند و زمان رفتن به مهدکودک و مدرسه مقاومت نشان می‌دهد، البته نشان دادن ترس و اضطراب از جدایی بین ۱۸ ماهگی تا ۳ سالگی پدیده رشدی طبیعی است و هدفی تکاملی پشت آن وجود دارد.
علل به وجود آمدن اختلال اضطراب جدایی چیست؟
عمادعلی درجاتی از اضطراب جدایی کودک در سنین پیش دبستانی را نشانه دلبستگی ایمن او به مادر دانست و اظهار داشت: در بسیاری از موارد پس از ۳ الی ۴ دقیقه پس از رفتن مادر، این رفتار کاهش پیدا کرده و متوقف می‌شود و به تدریج و با افزایش سن و درک مفهوم زمان، تجربه مدارای موفقیت آمیز را بیشتر کسب می‌کند و از اضطراب او کم خواهد شد.
او ادامه داد: چنانچه اضطراب شدید و طولانی مدت باشد، با افزایش سن ادامه می‌یابد و برای کودک و والدین مشکل ایجاد می‌کند، مثلا وقتی برای ادامه تحصیل فرد یا ارتباط با دیگران اختلال به وجود آورد، غیرطبیعی محسوب می‌شود، البته باید به این نکته توجه کرد که در به وجود آمدن این اختلال مواردی از جمله؛ ژنتیک، خانواده‌های تک والدی، خانواده‌های با الگوی روابط بسیار نزدیک، الگوی دلبستگی ناایمن و غیرسالم، خجالتی و درونگرایی کودک، زندگی در محیطی سرشار از استرس و مشکلات خانوادگی نظیر؛ طلاق، جدایی، مرگ و نقل مکان دخیل هستند و نیاز به مداخلات درمانی دارد.