قم| دریاچه نمک در کما

کارشناسان می‌گویند خشک شدن این دریاچه صرفا دوستدارن محیط‌زیست را ناراحت نمی‌کند بلکه خشکی کامل آن به معنای بروز فاجعه طبیعی در کشور است چراکه این دریاچه 15 برابر مساحت شهر قم وسعت دارد و گردوغبار ایجادشده از دامان آن می‌تواند توفان‌های نمکی در ایران مرکزی به راه بیندازد و شهرهای مختلف کشور را به کانون‌های بحران زیست‌محیطی تبدیل کند. به گفته کارشناسان، در شرایط فعلی تخصیص حقابه ها می‌تواند کمک بزرگی به احیای دریاچه نمک باشد اما به گفته تورج همتی مدیرکل سابق محیط‌زیست استان قم برای احیا و بهبود دریاچه نمک اقدامات مؤثری در سال‌های اخیر انجام‌نشده است، افزایش استفاده از منابع آبی حوزه این دریاچه در کنار خشک‌سالی‌های ادواری سبب شده تا وضعیت دریاچه نمک بغرنج‌تر و بحرانی‌تر از هر زمان دیگری شود.

فرصت برای نجات دریاچه نمک وجود دارد

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم در همین زمینه گفت: هنوز فرصت برای احیای دریاچه نمک و نجات آن از خشکی کامل وجود دارد، اما این مسئله نیازمند مشارکت همه دستگاه‌های مسئول و تخصیص حقابه های دریاچه است. سید رضا موسوی، افزود: یکی از مهم‌ترین اقدام‌ها برای احیای دریاچه نمک، تخصیص حقابه های زیست‌محیطی و جلوگیری از برداشت بی‌رویه آب از اطراف دریاچه است که می‌تواند بستر آن را مرطوب نگاه دارد. او بیان کرد: در سال‌های اخیر روند ورود روان آب‌ها به سطح دریاچه نمک به دلیل احداث سدها، حفر چاه‌های عمیق و فعالیت‌های عمرانی کاهش پیداکرده است و با این روند، دریاچه به سمت خشکی پیش می‌رود. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم ادامه داد: درصورتی‌که دریاچه نمک خشک شود، بلند شدن گردوخاک‌های نمکی آن، زندگی مردم در مناطق اطراف دریاچه را به خطر می‌اندازد و این در شرایطی است که جهت بادهای غالب در بسیاری از مواقع سال از سمت دریاچه نمک به‌طرف شهر قم است.

لزوم تخصیص حقابه برای دریاچه نمک

نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی نیز درباره لزوم زنده نگاه داشتن دریاچه نمک گفت: پیگیر حقابه زیست‌محیطی برای این دریاچه هستیم تا شاهد بحران مربوط به آن در آینده نباشیم.

احمد امیرآبادی بیان کرد: دریاچه نمک با استفاده از پساب فاضلاب قم احیا نمی‌شود ازاین‌رو نیازمند تخصیص حقابه قم در سطح ملی از سد کرج و ساوه هستیم. او افزود: دستگاه‌های مربوطه از جمله شرکت آب و منطقه‌ای قم نیز باید پیگیری‌های لازم را در این زمینه انجام دهند.

امیرآبادی با بیان اینکه اگر حقابه زیست‌محیطی قم تأمین نشود تا 15 سال آینده کسی نمی‌تواند در قم زندگی کند، گفت: این دریاچه کانون گردوغبار و بحران‌زاست و در آینده مشکلاتی را برای این استان به همراه دارد. امیرآبادی گفت: وضعیت دریاچه نمک قم باید مدیریت شود تا در آینده نه‌چندان دور دچار مشکل نشویم.

عواملی که خطر خشک شدن دریاچه نمک را تشدید می‌کند

مدیرکل مدیریت بحران استان قم نیز پیرامون این موضوع بیان داشت: کاهش بارندگی در اثر خشکسالی های پی‌درپی، حفر چاه‌های عمیق برای بهره‌برداران از منابع زیرزمینی و برداشت بی‌رویه از منابع آبی از جمله مهم‌ترین عواملی است که خطر خشک شدن دریاچه نمک را تشدید می‌کند.

محسن اوروجی بیان کرد: مطالعات و پایش وضعیت دریاچه نمک و دشت‌های اطراف آن، به‌طور مستمر انجام می‌شود تا با راهکاری عملی از وقوع بحران زیست‌محیطی در استان قم و مناطق مرکزی ایران جلوگیری شود. او ادامه داد: پایین رفتن سطح منابع آبی دریاچه نمک، موجب پیشروی آب‌های شور شده است که این پدیده نیز آسیب‌های فراوانی به محیط‌زیست وارد می‌کند.

آب ورودی به دریاچه از سمت قم به صفر رسیده است

سید محمدتقی سجادی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم نیز با اشاره به این‌که ورودی به دریاچه نمک قم نزدیک صفر است، اظهار داشت: از سمت شمال هم آب ورودی به دریاچه به میزان بسیار محدود جریان دارد. او افزود: در برابر کاهش آب ورودی به دریاچه نمک، فعالیت‌های سنگین عمرانی همچون احداث آزادراه، خطوط انتقال انرژی و راه‌آهن در بستر دشت مسیله که روان آب‌های آن به دریاچه نمک وارد می‌شود، شرایط حفظ حیات این دریاچه را سخت‌تر کرد. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم ادامه داد: برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای باید شرایط زیست‌محیطی را در نظر گرفت، در غیر این صورت باید منتظر واکنش سخت طبیعت بود؛ در نتیجه برخی فعالیت‌های انسانی در حوضه آبریز دریاچه نمک، هم‌اکنون منطقه‌ای که روزگاری دارای پوشش گیاهی بود را به بیابان‌های خشک و کانون‌های تولید گردوغبار تبدیل کرده است. سجادی گفت: مسئله دیگری که در اثر خشک شدن روان آب‌های بستر دریاچه نمک به وجود آمده، بازگشت شورآبه ها از بستر دریاچه به سطح دشت‌های اطراف است. او افزود: این اتفاق باعث می‌شود دشت‌ها و زمین‌های کشاورزی اطراف دریاچه به دلیل شور شدن منابع آبی و سطح زمین، دیگر قابلیت کشت گیاه را نداشته باشد و به‌تدریج تبدیل به بیابان و کانون گردوغبار شود. سجادی ادامه داد: بعد از خشک شدن تدریجی روان آب‌های دریاچه نمک، بلورهای نمک که در سطح زمین قرارگرفته در اثر سرما و گرما به‌تدریج شکسته و خرد می‌شود و با یک وزش باد به حرکت درمی‌آید و می‌تواند طوفان‌های نمکی ایجاد کند که برای سلامت انسان‌ها بسیار مخرب است.