فارس| جامعه عشایر بدون متولی فرهنگی

 ارائه خدمات عمرانی و زیرساختی به عشایر بر عهده سازمان امور عشایر کشور است اما خدمات‌رسانی فرهنگی و اجتماعی به این گروه تا حدود 2 سال پیش متولی خاصی نداشت و دستگاه‌های فرهنگی کشور به هر دلیلی از زیر بار آن شانه خالی می‌کردند تا اینکه در سال آخر دولت اول دکتر روحانی طرح جامع فرهنگی و مذهبی عشایر در آذرماه 95 به تصویب هیئت دولت رسید و در دی‌ماه همین سال نیز این طرح به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد. بر اساس این طرح 18 دستگاه متولی فرهنگی کشور موظف به ارائه خدمات به جوامع عشایری نیز همانند جوامع شهری و روستایی شدند. حدود 2 سال از تصویب طرح جامع فرهنگی و مذهبی عشایر کشور می‌گذرد اما در زمینه آموزش فرهنگی، هنری و اجتماعی عشایر استان فارس اقدام قابل‌توجهی صورت نگرفته است.

فرهنگ عشایر متولی ندارد

دبیر جمعیت جوانان عشایر استان فارس گفت: در الفبای مسائل اساسی و مهم حوزه عشایر فارس مانده‌ایم و اکنون در تأمین معاش و نیازهای اولیه جامعه عشایری این استان نظیر ایل راه، مرتع، علوفه، آب دام و شرب، و... با مشکل جدی مواجه هستیم و در این شرایط، وضعیت خدمات‌رسانی فرهنگی و اجتماعی به این قشر نیز به‌مراتب وخیم‌تر است.

مهران نامداری افزود: متأسفانه هیچ‌کدام از دستگاه‌ها وادارات دولتی خودشان را متولی مسائل فرهنگی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی جامعه عشایری فارس نمی‌دانند که این مسئله بزرگ‌ترین مشکل این حوزه بشمار می‌رود.

نامداری اظهار داشت: استعدادها و ظرفیت‌های عظیمی در حوزه مسائل فرهنگی و گردشگری عشایر نظیر فرش، موسیقی سنتی، صنایع‌دستی، زبان و ادبیات و... وجود دارد که رفته‌رفته در حال نابودی است.

بی‌توجهی به مسائل فرهنگی و اجتماعی عشایر، دامن‌گیر شهرها می‌شود

دبیر جمعیت جوانان عشایر استان فارس اظهار داشت: بسیاری از آسیب‌های اجتماعی شهرهای بزرگ استان فارس ازجمله شیراز، از محله‌های حاشیه‌ای این شهر نشأت گرفته که این مسئله ناشی از بی‌توجهی به جامعه عشایری و روستایی است.

او ادامه داد: به دلیل تأمین نشدن معاش اقوام عشایری، این قشر به حاشیه شهرهای بزرگ‌تر مهاجرت کرده‌اند و در این مرحله به دلیل ناآشنایی با آسیب‌های اجتماعی و همچنین نبود آموزش‌های لازم فرهنگی و اجتماعی در مورد این افراد مانند نوزادی که در مقابل بیماری‌ها واکسینه نشده به دام معضلات اجتماعی کشیده خواهند شد.

براین اساس نامداری پیشنهاد کرد آموزش اجتماعی موردنیاز جامعه عشایری کوچ رو و ساکن در حاشیه شهرها در قالب برنامه‌ریزی‌های فرهنگی و هنری به این افراد داده شود.

آسیب‌های اجتماعی متعددی مانند تأثیرات منفی فضای ناسالم مجازی و ماهواره، اعتیاد به مواد مخدر سنتی و صنعتی و طلاق در جوامع عشایر کوچ رو، رو به افزایش است هرچند آماری در این زمینه وجود ندارد.

دبیر جمعیت جوانان عشایر استان فارس اظهار داشت: در طول تاریخ، عشایر همواره مرزداران و پاسداران امین ایران بوده‌اند و در سخت‌ترین بزنگاه‌های تاریخی به کمک کشور آمده‌اند اما تنها در زمان‌های خاص باصفت‌هایی همچون غیور و غیرتمند خطاب و بعدازآن به فراموشی سپرده می‌شوند.

فرهنگی که متفاوت است

مدیرکل امور عشایر استان فارس اعلام کرد: هر اقدام فرهنگی که برای جوامع شهری و روستایی انجام می‌شود در قالب طرح جامع فرهنگی و مذهبی باید در جوامع عشایری نیز انجام شود که این طرح در ابتدای سال 96 در شورای فرهنگ عمومی و شورای عشایری استان فارس نیز مصوب و دستگاه‌های فرهنگی این استان موظف به اجرای آن شدند.

روح‌الله بهرامی با اشاره به اینکه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در حوزه عشایر نیز در طرح جامع فرهنگی و مذهبی عشایر پیش‌بینی‌شده، گفت: همان‌گونه که دبیرخانه آسیب‌های اجتماعی در حوزه معاونت سیاسی و اجتماعی استانداری ایجادشده ضروری است که چنین دبیرخانه‌ای مربوط به جامعه عشایری نیز در استان فارس تشکیل شود.

بهرامی اظهار داشت: فرهنگ، نوع سکونتگاه و بسیاری از ابعاد زندگی جامعه عشایری متفاوت از جوامع شهری و روستایی است، بنابراین می‌تواند بخشی از آسیب‌های اجتماعی حوزه عشایری متفاوت و متأثر از نوع زندگی عشایری باشد و به همین دلیل نیاز است که به‌صورت تخصصی این مسئله موردبررسی قرار گیرد.

تکلیف ارگان‌های فرهنگی در طرح جامع فرهنگی و مذهبی عشایر

رئیس اداره ساماندهی و امور هماهنگی عشایری استان فارس گفت: ارگان‌های فرهنگی نظیر سازمان تبلیغات اسلامی، میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، اوقاف و امور خیریه، فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش‌وپرورش، بنیاد شهید و ... در طرح جامع فرهنگی و مذهبی عشایر مکلف شدند که همانند جوامع شهری خدمات فرهنگی و مذهبی به جامعه عشایری نیز ارائه کنند.

اسماعیل زارعی ادامه داد: 102 نقطه تحت عنوان کانون توسعه عشایری در سراسر مناطق عشایری استان فارس وجود دارد که دستگاه‌های متولی حوزه فرهنگی، ورزشی و اجتماعی می‌توانند در این محل‌ها خدمات موردنیاز جوامع عشایری فارس را ارائه دهند و همچنین ادارات متولی نیز بر اساس سرانه اعتباری خود و جمعیت عشایری استان می‌توانند سالانه تعدادی از این کانون‌های توسعه عشایری را تجهیز کنند.