یک «روحانی» در ینگه دنیا
حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، فردا برای ششمین بار برای حضور در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به نیویورک سفر می‌کند. اما چیزی که سفر پیش روی روحانی را با سفرهای پیشین متفاوت می‌کند، اولین حضور رئیس‌جمهوری ایران پس از حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید و خروج آمریکا از برجام است.
در شرایطی که با بازگشت تحریم‌های آمریکایی علیه ایران، رابطه ایران و آمریکا از دوران رو به بهبود زمان دولت باراک اوباما دور شده است، آمریکایی‌ها قصد دارند که موضوع ایران را به شورای امنیت نیز بکشانند. این در حالی است که نشست آتی شورای امنیت به ریاست آمریکا و چنان که گفته شده با حضور دونالد ترامپ به عنوان رئیس جلسه برگزار می‌شود و دعوت از حسن روحانی برای حضور در این جلسه نیز می‌تواند سفر روحانی برای حضور در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد را تحت تاثیر قرار دهد. نکته جالب توجه دیگر در این سفر، گمانه‌زنی‌ها درباره تلاش دونالد ترامپ برای دیدار با حسن روحانی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد است. طبق برنامه اعلام شده، روحانی و ترامپ هر دو در یک روز در مجمع سازمان ملل متحد سخنرانی می‌کنند و برخی اخبار نشان می‌دهد که بعید نیست رئیس دولت آمریکا از این فرصت برای دیداری به ظاهر اتفاقی با رئیس جمهوری ایران استفاده کند.
برنامه روحانی در سفر به نیویورک
معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهوری، با اعلام این که «رئیس‌جمهوری برای سخنرانی و تبیین مواضع کشورمان در خصوص آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی در هفتاد و سومین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، یکشنبه اول مهر ماه به نیویورک سفر می‌کند» گفت: حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی در این سفر علاوه بر سخنرانی در مجمع عمومی، سخنرانی دیگری نیز در اجلاس صلح برای بزرگداشت نلسون ماندلا در صحن عمومی سازمان ملل خواهد داشت. پرویز اسماعیلی جلسه با مدیران ارشد و نخبگان رسانه‌ای حاضر در نیویورک، نشست با جمعی از نخبگان سیاست خارجی و نیز دیدار با تعدادی از رهبران جوامع اسلامی در آمریکا را از دیگر برنامه‌های رئیس‌جمهوری در این سفر اعلام کرد. وی همچنین از مصاحبه با برخی رسانه‌های بین‌المللی و نیز برگزاری کنفرانس خبری عمومی در انتهای سفر خبر داد و افزود: روحانی طی سفر به مقر سازمان ملل با تعدادی از سران کشورهای حاضر در مجمع عمومی، دبیرکل سازمان ملل و نیز برخی روسای سازمان‌های بین‌المللی دیدار و گفت‌وگو خواهد داشت. به گفته معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهوری، بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته روحانی عصر چهارشنبه 4 مهر ماه نیویورک را به سوی میهن اسلامی ترک خواهد کرد.
رئیس‌جمهوری موضع جدیدی در سازمان ملل مطرح کند
به هر ترتیب به مانند هر سال، امسال هم حضور و عدم حضور رئیس‌جمهوری در نشست سازمان ملل متحد، محل بحث بسیاری از کارشناسان و چهره‌های سیاسی بود. مسائل یک سال گذشته میان ایران و آمریکا و زنهار برخی چهره‌های تندرو درباره وقوع هر گونه گفت‌وگو میان دو کشور، حاشیه‌های این اظهارنظرها را بیشتر هم کرد. در هر حال تصمیم بر این گرفته شد که روحانی یک بار دیگر در این نشست حاضر شود. در این میان عده‌ای مفید بودن این حضور را مشروط به شرایطی می‌کنند.
یک فعال سیاسی اصلاح طلب معتقد است: حضور روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل به شرطی مفید است که وی حرف جدیدی برای گفتن داشته باشد، در غیر این صورت ظریف می‌تواند به جای رئیس‌جمهوری در سازمان ملل شرکت کند. عبدالله ناصری در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه حضور در مجموع عمومی سازمان ملل مهم است مخصوصا اگر گفتمان جدیدی توسط روسای جمهوری کشور مطرح شود، اظهارکرد: با این وجود مجمع عمومی سازمان ملل در کلیات خود یک کار روتین شبه تشریفاتی است. بسیاری از روسای جمهوری هم به طور پیوسته در مجمع عمومی شرکت نمی‌کنند. روسای جمهوری ایران نیز تا سال 84 هیچ التزامی نداشتند که به طور پیوسته شرکت کنند، اما احمدی‌نژاد هر سال در مجمع عمومی شرکت کرد و روحانی هم این روند را ادامه داد. این عضو بنیاد باران همچنین بیان کرد: اگر روحانی فقط در سال اول ریاست جمهوری خود در این اجلاس شرکت می‌کرد، حضور امسال وی با توجه به ریاست آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل، می‌توانست جدی تلقی شود، اما شرکت هر ساله رئیس‌جمهوری در سازمان ملل موجب شده است که حضور وی تشریفاتی تلقی شود. ناصری با بیان اینکه نمی‌شود پیش‌بینی کرد که چه فضایی علیه جمهوری اسلامی ایران و رئیس‌جمهوری با توجه به حضور پرجنجال و تبلیغاتی ترامپ و رسانه‌هایی که در اختیار اوست شکل می‌گیرد، گفت: حضور رئیس‌جمهوری در سازمان ملل خوب است، اما به شرط آن که با دست پر در این اجلاس شرکت کرده و حرف جدیدی برای گفتن داشته باشد، مثلا اعلام کند به عنوان پیش‌شرط مذاکرات، در صورت بازگشت آمریکا به برجام، مذاکره مستقیم با این کشور در دستور کار قرار می‌گیرد. اگر روحانی چنین حرف‌های جدیدی داشته باشد که توجه جهانیان را جلب کند، حضورش سودمند است در غیر این صورت ممکن است فضای تبلیغاتی علیه کشورمان شکل بگیرد. این فعال سیاسی در پایان با اشاره به اینکه اگر رئیس‌جمهوری در این اجلاس شرکت نکند، حضور وزیر خارجه می‌تواند اهداف ما را تامین کند، خاطرنشان کرد: در صورتی که رئیس‌جمهوری حرف جدیدی برای گفتن ندارد، با توجه به تسلط ظریف بر دیپلماسی بین‌المللی، او می‌تواند به جای روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کند.
اگر در سازمان ملل حضور نیابیم، کشور دیگری از ایران حمایت نمی‌کند
با این حال برخی دیگر حضور روحانی را به هر ترتیب مفید می‌دانند. آن‌ها معتقدند که حضور ایران در سازمان ملل متحد و هر فضای بین‌المللی دیگر برای شنیده شدن مواضع ایران لازم و مفید است.
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در این باره معتقد است: ایران باید در سازمان ملل حضور یابد و حرف و استدلال منطقی خود را بیان کند. اگر مقامات کشورمان در سازمان ملل حضور نیابند و پاسخ اتهامات علیه ایران را ندهند، کشور دیگری از ما حمایت نمی‌کند. غلامحسین کرباسچی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره ضرورت حضور رئیس‌جمهوری در سازمان ملل، اظهار کرد: حضور ایران در همه مجامع بین‌المللی می‌تواند برای کشور ما مفید و موثر باشد. در مذاکرات برجام دنیا استدلال و منطق ایران را شنید و از ایران حمایت کردند که این دستاورد سیاسی و تبلیغات کمی برای کشورمان نیست. وی همچنین با اشاره به این که اسرائیل و عربستان رقبای ایران بوده و به دنبال انزوای کشورمان هستند، خاطر نشان کرد: کسانی که معتقدند رئیس‌جمهوری به سازمان ملل نرود، با اسرائیل و عربستان که برای انزوای ایران تلاش می‌کنند هم منطق می‌شوند. من معتقدم که در هر مجمع یا نشست بین‌المللی که ایران بتواند حرف و استدلال خود را بیان کند، باید حضور داشته باشد. این فعال سیاسی در پاسخ به استدلال مخالفان حضور رئیس‌جمهوری در سازمان ملل به دلیل ریاست آمریکا بر جلسه شورای امنیت، خاطر نشان کرد: در مجامع بین‌المللی که ایران حضور می‌یابد، همه حاضران که طرفداران ایران نیستند. ایران باید در سازمان ملل حضور یابد و حرف و استدلال منطقی خود را بیان کند. البته این که رئیس‌جمهوری در این جلسه حضور یابد یا وزیر امور خارجه بستگی به شرایط دارد ولی مهم این است که ایران منطق خود را در سازمان ملل بیان کند. کرباسچی در پایان با بیان این که استدلال منطقی شنونده خود را در دنیا دارد، بیان کرد: اگر ایران در سازمان ملل حضور نیابد و پاسخ اتهامات را ندهد، کشور دیگری از ایران حمایت نمی‌کند. کسانی که مدعی دوستی با ایران هستند، در برابر منافع کشور خود، از ایران طرفداری نمی‌کنند. بنابراین باید ایران در این مجامع بین‌المللی حضور یابد و استدلال منطقی خود را به گوش سایر کشورها برساند و پاسخ اتهامات را بدهد.