زانودرد ناگهانی و دانستنی‌هایی درباره آن

 پیچیدگی مفصل زانو امکان پشتیبانی از دامنه وسیعی از حرکات را برای آن فراهم می‌کند، اما این زانو‌ها را در برابر آسیب دیدگی‌ها و شرایط مزمن آسیب پذیر می‌سازد.
افراد بسیاری هر ساله به واسطه احساس درد در زانو‌های خود به پزشک مراجعه می‌کنند. در ادامه با برخی دلایل شایع زانودرد ناگهانی و علائمی که به طور معمول با آن همراه هستند، گزینه‌های تشخیص، درمان و پیشگیری بیشتر آشنا می‌شویم
دلایل زانودرد ناگهانی
از جمله دلایل شایع زانودرد ناگهانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
آسیب دیدگی رباط صلیبی قدامی (ACL). این شرایط اغلب حین ورزش‌هایی که شامل پریدن یا دیگر تغییرات ناگهانی در جهت حرکت می‌شوند، رخ می‌دهد. آسیب دیدگی رباط صلیبی قدامی می‌تواند موجب ناپایداری شده یا زانو را از تحمل وزن باز دارد.
آسیب دیدگی رباط صلیبی خلفی (PCL). این شرایط پس از یک ضربه به قسمت جلوی زانو شکل می‌گیرد.
آسیب دیدگی رباط جانبی. این آسیب‌های تماسی اغلب حین ورزش رخ می‌دهند.
پارگی مینیسک. تکل زدن، پیچ خوردگی، پیری و آرتریت می‌توانند هر یک به مینیسک زانو، غضروف جاذب شوک، آسیب برسانند. فرد مبتلا به پارگی مینیسک ممکن است قفل شدگی زانو یا احساس ناراحتی هنگام پایین رفتن از پله‌ها را تجربه کند.
شکستگی ها. سه استخوان مفصل زانو می‌توانند با ترک خوردگی یا شکستگی مواجه شوند. کشکک زانو بیشتر این شرایط را تجربه می‌کند.
سندرم درد پاتلوفمورال. این شرایط که گاهی اوقات به نام زانوی دونده یا پرش کننده نیز شناخته می‌شود، بیشتر موجب درد در قسمت جلوی زانو می‌شود که هنگام بالا رفتن از پله ها، چمباتمه زدن یا خم شدن تشدید می‌شود. گاهی اوقات، این شرایط موجب صدای ترکیدن یا تورم می‌شود.
دررفتگی. این شرایط می‌تواند زمانی که استخوان ران، استخوان ساق، و کشکک به واسطه مشکلات ساختاری یا آسیب دیدگی از حالت تراز خارج شده اند، رخ دهد.
تندینیت. این شرایط به واسطه التهاب تاندون‌های اطراف مفصل زانو رخ می‌دهد که از استفاده بیش از حد سرچشمه گرفته و بین ورزشکاران میانسال شیوع بیشتری دارد.
بورسیت. حرکات تکراری، مانند دویدن می‌توانند موجب تحریک، درد و تورم کیسه‌های حاوی مایع اطراف زانو شود.
بیماری ازگود اشلاتر. این آسیب ناشی از استفاده بیش از حد بین نوجوانان پسر، به ویژه ورزشکاران شیوع بیشتری دارد. از علائم آن می‌توان به احساس درد اطراف زانو و درد هنگام باز کردن پا اشاره کرد.
آرتریت. این شرایط زمانی شکل می‌گیرد که غضروف محافظ مفصل تخریب شده و استخوان روی استخوان ساییده شود. آرتریت می‌تواند موجب تورم، سفتی و کاهش دامنه حرکت مفصل شود.
علائم همراه
به طور کلی، یک یا تعداد بیشتری از موارد زیر با درد زانو همراه هستند:
- تورم
- سفتی
- صدای تق تق با درد
- درد هنگام برخاستن از حالت نشسته
- درد هنگام بالا رفتن از پله‌ها
- درد هنگام پایین آمدن از پله‌ها
- قفل شدن زانو یا خم نشدن آن
- خالی کردن زانو
محل دقیق درد می‌تواند به تشخیص دلیل و بهترین روش درمان کمک کند.
به عنوان مثال، درد بین کاسه زانو و ساق پا می‌تواند نشانه‌ای از آسیب ناشی از استفاده مکرر مانند دویدن باشد.
عوامل خطر
مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است می‌توانند احتمال ابتلا به درد در ناحیه زانو را افزایش دهند:
- افزایش ناگهانی سطح فعالیت بدنی که می‌تواند خیلی سریع فشار بیش از حد به بدن وارد کند
- هم‌ترازی ضعیف یا ضعف در قسمت میانی بدن که می‌تواند فشار بیشتری روی زانو‌ها وارد کند
- ضعف در یک یا هر دو کفل که می‌تواند به گام برداشتن ناهماهنگ و در نهایت بروز مشکلات زانو منجر شود
- سفتی همسترینگ و نوار‌های ایلیوتیبیال که می‌تواند توانایی بدن برای ریکاوری پس از ورزش را محدود کند
- عدم تعادل قدرت و انعطاف پذیری
- پوشیدن کفش‌های نامناسب
اضافه وزن یا چاقی

تشخیص و آزمایش
اگر زانودرد به واسطه یک آسیب دیدگی یا تصادف شکل نگرفته یا درد شدید نیست، بیشتر افراد می‌توانند پیش از مراجعه به پزشک چند روز صبر کنند.
طی این مدت افراد باید از انجام هر گونه فعالیت که موجب ناراحتی آن‌ها می‌شود، پرهیز کرده یا آن را محدود کنند.
استراحت، استفاده از بسته‌های یخ، و مصرف دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن می‌تواند به تسکین درد کمک کند.
علائم ممکن است بهبود یابند، اما همواره این گونه نیست.
پزشک به طور معمول سابقه پزشکی کامل فرد را دریافت کرده و سطح فعالیت وی بررسی می‌کند.
سپس، پزشک پای فرد را معاینه کرده تا شرایط درد، حساسیت به لمس و تورم را بررسی کند. همچنین، دامنه حرکت زانو ارزیابی می‌شود.
برای تشخیص دقیق، پزشک ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری مانند اسکن‌های ام‌آر‌آی یا پرتو اکس را تجویز کند.
درمان
درمان برای زانودرد ناگهانی به دلیل و شدت درد بستگی دارد. چند نمونه در ادامه ارائه شده اند:
آرتریت. دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی، فیزیوتراپی، یوگا، و پیلاتس می‌توانند به کاهش درد کمک کنند، اما اگر درد شدید باشد فرد ممکن است به عمل جراحی تعویض زانو نیاز داشته باشد.
پارگی مینیسک. زمانی که پارگی کوچک باشد، استراحت و استفاده از دارو‌های مسکن بدون نسخه می‌توانند کمک کنند. در موارد شدیدتر، ممکن است به جراحی آرتروسکوپی برای ترمیم پارگی یا برداشتن تکه‌های بافت پاره شده نیاز باشد.
تندینیت: کشش پای تحت تاثیر قرار گرفته می‌تواند به افزایش جریان خون، کاهش التهاب و اصلاح تغییر هم‌ترازی کمک کند.
زمانی که فرد با درد بیش از حد زیاد مواجه است و نمی‌تواند فیزیوتراپی انجام دهد، پزشک ممکن است تزریق کورتیزون را توصیه کند. این کار به تسکین درد کمک کرده و به فرد اجازه می‌دهد تمرینات توانبخشی را انجام دهد.
درمان‌های خانگی
فیزیوتراپی یکی از مهم‌ترین درمان‌ها برای زانودرد است که یک درمان خانگی محسوب نمی‌شود، زیرا یک فیزیوتراپیست با تجربه باید حرکات و تمرینات خاص را تجویز کند، اما در برخی موارد امکان انجام حرکات در خانه نیز وجود دارد.
برای بهره‌مندی از فواید فیزیوتراپی، فرد باید به یک روتین منظم که اغلب نیازمند یک یا دو جلسه در روز است متعهد باشد.
اگرچه مشاهده پیشرفت و بهبود شرایط به گذشت زمان نیاز دارد، نتایج اغلب ماندگار هستند.
آتل‌ها و بانداژ‌ها می‌توانند به ثابت نگه داشتن بخش‌های آسیب دیده زانو و پشتیبانی از آن‌ها کمک کنند.
همچنین، مکمل‌هایی برای زانودرد مانند گلوکوزامین و برخی ترکیبات گیاهی در بازار وجود دارند، اما شواهد علمی کمی از اثربخشی آن‌ها پشتیبانی می‌کنند.
پیشگیری
فرسودگی بدن اجتناب ناپذیر است و پرهیز از آسیب دیدگی‌ها نیز دشوار است.
با این وجود، موارد زیر می‌توانند به حفظ یا بهبود تعادل، قدرت و انعطاف پذیری کمک کرده و محافظت در برابر زانودرد ناگهانی را ارائه کنند:
- تقویت بخش مرکزی بدن و کفل‌ها
- حفظ انعطاف پذیری در مفاصل
- بهبود هم‌ترازی
- افزایش سطح فعالیت‌ها به آرامی
- پوشیدن کفش‌های مناسب
انجام حرکات کششی به طور منظم