خراسان رضوی| مرگ تدریجی یک رؤیا

واقعیت تلخ آبخیزداری این است که از سال ۴۳ تاکنون با گذشت حدود ۵۴ سال تنها حدود ۵۸۰ هزار هکتار از مساحت کانون‌های بحرانی استان کنترل‌شده و حدود ۱۸۸ هزار هکتار مساحت باقی‌مانده است.

اوضاع زمانی بغرنج‌تر می‌شود که متولیان امر آبخیزداری اعلام می‌کنند اعتبار ۸۰۰ میلیاردی سال گذشته کنترل بیابان‌زدایی خراسان رضوی از استانی دیگر سر درآورده است.

اواخر سال گذشته با ابلاغیه مقام معظم رهبری مقرر شد ۲۰۰ میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی برای موضوع کنترل کانون‌های بحرانی به استان‌های بیابانی کشور ازجمله خراسان رضوی اختصاص یابد که متأسفانه با پیگیری‌های برخی مسئولان مربوط در خوزستان این مبلغ توسط مجلس برای استان خوزستان به تصویب رسیده است.

از بین ۲۸ شهرستان خراسان رضوی ۱۳ تا ۱۴ شهرستان بیابانی است، ازاین‌رو اگر قرار باشد تمام ۲۰۰ میلیون دلاری که معادل ۸۰۰ میلیارد تومان است به خوزستان اختصاص یابد، اول اینکه سایر استان‌های بیابانی کشور نادیده گرفته می‌شوند درحالی‌که با توجه به مقوله کاهش بارندگی در سال زراعی گذشته در استان بیابانی مانند خراسان رضوی شرایط بیابانی این استان وضعیت بحرانی‌تر پیدا و بدتر می‌شود و نگرانی دیگر نیز این است که این اعتبار به‌مراتب بیشتر از ظرفیت و توانایی اجرایی استان خوزستان طی یک سال است.

دکتر محمدحسین پاپلی یزدی، محقق و رئیس انجمن ژئوپلیتیک ایران در این زمینه می‌گوید: بحث آبخیزداری و آبخوان‌داری در حالی کنار گذاشته‌شده که یک فرهنگ و سنت ایرانی بوده است.

او با بیان اینکه از هزاران سال پیش تاکنون مردم برای جلوگیری از سیلاب و تقویت و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی از روش‌هایی خاص استفاده می‌کردند، می‌افزاید: در همه این روش‌ها هدف حفظ منابع آبی بوده است. این استاد دانشگاه با انتقاد از ورود دولت برای تصدی امور آبخیزداری اظهارمی دارد: از سال ۶۰ که دولت تصدی امور آبخیزداری را بر عهده گرفت تا اواخر دهه ۷۰ چون اعتبارات خوبی تخصیص یافت پروژه‌هایی با موفقیت اجرا شد، اما متأسفانه به‌مرور به فراموشی سپرده شد. این محقق دانشگاه با تأکید بر ضرورت توجه به بخش آبخیزداری هشدار می‌دهد: پایین آمدن سطح سفره‌های آب زیرزمینی، وضعیت بدتر دشت‌های بحرانی، مهاجرت بی‌رویه از روستاها و گسترش عرصه‌های بیابانی تنها بخشی از مصائب غفلت از توسعه آبخیزداری است.