مدیرکل ثبت‌احوال گلستان خبر داد:
آغاز تحول ملی در رسیدگی به ارث؛ انحصار وراثت با رویکرد عدالت و سرعت اجرا می‌شود
حمیدرضا مطیع، در نشست هم‌اندیشی با حجت الاسلام دیلم رئیس مرکز اسلامی استان، با تشریح جزئیات اجرای بند (ث) ماده ۱۳ قانون برنامه هفتم توسعه از سوم مرداد ۱۴۰۵ اظهار داشت: بر اساس این قانون، فرایند «انحصار وراثت» از سال دوم اجرای برنامه هفتم به‌عنوان یک تکلیف اداری به سازمان ثبت‌احوال کشور سپرده شده و دیگر در اختیار محاکم قضایی نخواهد بود.
مدیرکل ثبت‌احوال گلستان افزود: پیش‌تر، وراث برای دریافت گواهی انحصار وراثت ناگزیر از طی مراحل طولانی قضایی بودند، اما اکنون ثبت‌احوال موظف است هم‌زمان با ثبت واقعه فوت، گواهی انحصار وراثت را به‌صورت برخط صادر کند. این تحول گام بزرگی در کاهش اطاله دادرسی و تسهیل دسترسی مردم به حقوق خود است.
مطیع، با اشاره به ویژگی‌های خاص گلستان به‌عنوان استانی با تنوع مذهبی تصریح کرد: در حالی‌که نرم‌افزار فعلی مبتنی بر فقه شیعه طراحی شده، بخش مهمی از مردم استان از اهل سنت و پیرو فقه حنفی هستند. همین موضوع سبب شده که برخی پرونده‌ها با اختلافات فقهی همراه شود و برای همین نیازمند بازنگری نرم‌افزاری و همکاری مستقیم با علمای اهل سنت هستیم.
وی با بیان اینکه، فرایند رسیدگی به پرونده‌های وراثت سه مرحله دارد، توضیح داد: ابتدا گواهی اولیه توسط ثبت‌احوال صادر می‌شود. در صورت اعتراض، هیات حل اختلاف اداره کل تشکیل می‌شود و اگر اختلاف پابرجا بود، موضوع به دادگاه ارجاع خواهد شد. این روند تلاش دارد هم سرعت خدمات افزایش یابد و هم امکان رسیدگی دقیق به اعتراضات وجود داشته باشد.
مدیرکل ثبت‌احوال گلستان، با اشاره به افزایش چشمگیر حجم پرونده‌ها خاطرنشان کرد: از این پس، با ثبت هر فوت، گواهی انحصار وراثت به‌طور خودکار صادر می‌شود. این امر حجم کار ادارات ثبت‌احوال را به‌شدت افزایش داده و نیازمند سامان‌دهی دقیق و استفاده از ظرفیت کارشناسان حقوقی و فقهی است.
مطیع، از تدوین "۱۶ قاعده فقهی ـ حقوقی" با همکاری کارشناسان و علمای استان خبر داد و گفت: این قواعد به‌منظور حل اختلافات در مواردی مانند تعیین عصبه و اولویت‌های وراث تدوین شده و در قالب مقاله و کتابی تخصصی در حال انتشار است تا به‌عنوان منبع داخلی مورد استفاده قرار گیرد.
وی، همچنین خواستار ثبت دقیق مذهب متوفیان در اسناد و هماهنگی میان دستگاه‌ها شد و تأکید کرد: برای کاهش میزان اعتراض‌ها و جلوگیری از تضییع حقوق شهروندان، ضروری است که مذهب افراد در فرآیند رسیدگی لحاظ شود و نرم‌افزارهای ثبت‌احوال قابلیت انطباق با مذاهب مختلف را داشته باشند.
مدیرکل ثبت‌احوال گلستان، در پایان با تأکید بر نقش امیدآفرین این تحول گفت: انتقال انحصار وراثت به ثبت‌احوال، فرصتی ملی برای تسهیل خدمات، تضمین عدالت اجتماعی و کاهش فشار پرونده‌های قضایی است.
مطیع، بیان کرد: استان گلستان تلاش می‌کند با اتکا به تجربه تنوع مذهبی خود، الگویی موفق برای کل کشور ارائه دهد.