داستان ۳۳ ساله گور خر ایرانی و پارک ملی کویر
در این سفر بازدیدی از زیستگاه‌های مختلف در منطقه ازجمله چشمه پیغمبر و اطراف آن در حوزه سیاه کوه و همچنین از زیستگاه چشمه طلحه و چاه میش مست در حوزه ملک‌آباد صورت پذیرفت لذا نظر به بررسی‌های میدانی و سوابق مطالعاتی، اجماع نظر و دیدگاه مشترک نسبت به عملیاتی کردن طرح در حوزه دشت شمالی سیاه کوه در محدوده زیستگاه دشتی چشمه پیغمبر جمع‌بندی حاصل شد.
از سوی دیگر باید گفت برای ارتقاء تنوع زیستی و احیاء گونه در زیستگاه قبلی خود باوجود جمعیت مناسب گورخر ایرانی در ذخیره‌گاه زیست‌کره توران شاهرود نسبت به انتقال این حیوان نادر و در معرض خطر به پارک ملی کویر مرکزی تصمیم‌گیری لازم صورت پذیرفت که این موضوع می‌تواند علاوه بر ارتقاء تنوع زیستی بر جاذبه‌های طبیعی منطقه نیز بیفزاید.
با اجرای طرح قلمرو زیستی این حیوان در شرق و غرب استان گسترش‌یافته و حضور آن باعث پویایی سایر گونه‌ها و تنوع زیستی پارک ملی کویر مرکزی خواهد شد، این طرح قرار است بعد از سی‌وسه سال عدم مشاهده این‌گونه نادر در پارک ملی کویر در هفته محیط‌زیست با حضور مسئولان عالی سازمان افتتاح شود.
درباره گور همچنین باید گفت این‌گونه شباهت زیادی به الاغ داشته و دارای گوش‌هایی بلند، باریک و نوک‌تیز است، رنگ عمومی بدن نخودی مایل به نارنجی است اما در بخش‌هایی چون کفل‌ها و پهلوها، رنگ به سفیدی متمایل است. این‌گونه دارای یالی سیاه در گردن و نواری قهوه‌ای‌رنگ در پشت است که تا دم ادامه دارد، نرها کمی تیره‌تر از ماده‌ها هستند.
گورها به‌صورت اجتماعی زندگی می‌کنند. ماده‌ها به همراه بچه‌ها گروه‌هایی مجزا از نرها را تشکیل می‌دهند، نرها اغلب تنها و یا به‌صورت گروهی کوچک متشکل از چند ماده و بچه هستند. این‌گونه تندروتر از اسب و الاغ بوده و قادر است با سرعت متوسط ۵۰کیلومتر در ساعت مسافت‌های طولانی را بدود، گورخر دارای حس بینایی، بویایی و شنوایی بسیار قوی است.
زیستگاه اصلی این‌گونه در ایران در مناطق استپی و نیمه بیابانی همراه با تپه‌ماهورها و دشت‌های فراخ است. درگذشته این‌گونه دارای پراکندگی زیادی در ایران بوده و تقریباً در اکثر مناطق نیمه بیابانی ایران وجود داشته است اما امروزه تنها جمعیت اندکی از آن در ذخیره‌گاه زیست‌کره توران شاهرود و تعدادی نیز در بهرام گور استان فارس و استان یزد وجود دارد.
*مدیرکل محیط‌زیست استان سمنان