با انتشار فصل سوم سریال محبوب و جنجالی بازی مرکب (Squid Game)، نتفلیکس بار دیگر نشان داد که این مجموعه نه تنها یک پدیده جهانی است، بلکه همچنین بستری است برای پرداختن به ژرف‌ترین دغدغه‌های انسانی، اجتماعی و فلسفی. برخلاف انتظارات عامه که منتظر اکشن بیشتر و بازی‌های خون‌بارتر بودند، فصل سوم مسیری متفاوت را در پیش می‌گیرد: سفری به درون روح انسان، ماهیت خشونت، و مفهوم انتخاب اخلاقی. سریال «ماهی مرکب» که اولین بار سال ۲۰۲۱ معرفی شد، بعد چهار سال به یک پدیده خاص و مهم در دنیای سرگرمی تبدیل شد، و با وجود این که این سریال در فصل سوم به پایان خود رسیده است، قطعا به عنوان یک اثر قابل توجه، جایگاه مهمی در دنیای سرگرمی قرن بیست و یک خواهد داشت.

* هشدار: در این نقد بخش‌های زیادی از داستان فصل سوم «بازی مرکب» لو می‌رود.  

از بقا تا فداکاری

گی-هون، که در دو فصل گذشته شخصیتی نسبتا منفعل بود، در این فصل با چهره‌ای جدید ظاهر می‌شود: او این بار تنها به دنبال زنده مانده نیست، بلکه اتفاقا برای نجات دیگران بازی می‌کند. انتخاب نهایی او نقطه عطف بسیار مهمی در داستان است. خیلی‌ها این انتخاب را غیرمنطقی می‌دانند، اما از منظر ساختار مضمونی سریال، این تصمیم کاملا مهم، نشان‌دهنده گذار از فردگرایی به ایثار جمعی است.

شخصیت‌های جدید، مانند جون-هی (زن باردار)، فرزندش، و گئوم-جا، همه در بطن روایت قرار گرفته‌اند و پرداخت خوبی دارند. یکی از نقاط قوت «بازی مرکب» این است که خیلی خوب موفق می‌شود ابعاد پرتنش و دراماتیکی به بازی‌ها بدهد. بخش مهمی از اتفاقات داستان و فرآیند و حذف شخصیت‌ها در این بازی‌ها رخ می‌دهند، آن هم به شکلی تماشایی و فراموش نشدنی. این نکته در بازی قایم موشک به اوج خود می‌رسد. جایی که پیروی از غریزه‌های انسانی مثبت و منفی (فداکاری، مهربانی، تلاش برای بقا)، برخی از شخصیت‌های کلیدی داستان را به تصمیم‌های مهمی می‌کشاند.

فصل سوم مانند دو فصل گذشته، به نقد ساختار سرمایه‌داری جهانی ادامه می‌دهد، اما این‌بار لایه‌های جدیدی از مسائل را وارد بازی می‌کند: مفهوم رهایی، چرخه خشونت، و تعارض میان عدالت فردی و جمعی. بازی‌ها دیگر تنها عامل مرگ نیستند، بلکه ابزاری برای آزمودن مرزهای انسانیت شده‌اند. از سوی دیگر، ورود شخصیت‌هایی با نقش‌های مادرانه و پدرانه، مضمون خانواده، نسل و آسیب‌های روانی تاریخی را وارد فضای روایت می‌کند.

ریتم، ساختار و کاستی‌ها

صحنه پایانی فصل سوم نه تنها پرونده گی-هون را می‌بندد، ولی سایه‌ای از شک و تفکر باقی می‌گذارد. نجات نوزاد در برابر مرگ قهرمان، استعاره‌ای است از رستگاری که به قیمت نابودی گذشته رخ می‌دهد. با این‌حال، پایان مبهم داستان رئیس و مامور پلیس، این گمان را ایجاد می‌کند که شاید فصل چهارمی هم در کار باشد. لی بیونگ-هون، بازیگر نقش رئیس در هم مصاحبه‌ای به صورت تلویحی اعلام کرد که شاید یک سریال فرعی بر اساس شخصیت رئیس ساخته شود.

فصل سوم «بازی مرکب» اثری است جاه‌طلبانه، که بیش از آن‌که به دنبال جذب مخاطب عام با اکشن و شوک باشد، تلاش می‌کند روایت و مضمون را به لایه‌های عمیق‌تری برساند. این فصل نشان می‌دهد که با تمام کاستی‌ها، «بازی مرکب» همچنان می‌تواند یک اثر الهام‌بخش باشد. هنر «بازی مرکب» این است که خیلی خوب موفق می‌شود در تلاقی ژانر، فلسفه و سیاست، تعادل خود را حفظ کند. شاید بعضی جاها سریال بیش از حد شعارزده به نظر می‌رسد، ولی باز هم خیلی خوب موفق می‌شود در زیر پوست تمام این پیام‌های مضمونی مهم، یک داستان غنی را روایت کند. گی-هون دیگر قهرمان صرف نیست؛ او نماد انسانی است که لابه‌لای انتخاب‌های سخت، به جای پیروزی، فداکاری را انتخاب می‌کند. و این شاید بزرگ‌ترین درسی باشد که «بازی مرکب» تاکنون به ما ارائه داده است.

نقاط قوت:

روایت جذاب
• شخصیت‌پردازی قوی
• بازی‌های خلاقانه

نقاط ضعف: 

مسیرهای داستانی غیرقابل باور
• کمی شعارزدگی

منبع: مایکت