سیستان و بلوچستان| چابهار؛ بندری ثروتمند اما فقیر
بندر چابهار در شاخص‌های اساسی زندگی همچون دسترسی به شبکه آب، شاخص‌های آموزشی و بهداشتی و درمانی پایین‌ترین سرانه‌ها را در بین شهرستان‌های محروم‌ترین استان ایران، سیستان و بلوچستان، دارد و همین موجب شده چابهار سال‌ها به‌عنوان محروم‌ترین شهر ایران شناخته شود.
تنها 21 درصد جمعیت چابهار به شبکه آب دسترسی دارند
در دسترسی به آب و شبکه آب بهداشتی و آشامیدنی که یکی از شاخص‌های اساسی زندگی است؛ چابهار بدترین شرایط را در کشور دارد.
نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی که خود سال‌هاست در کمیسیون آب و کشاورزی مجلس حضور دارد، می‌گوید: سرانه مطلوب دسترسی مردم به شبکه آب بهداشتی و آشامیدنی در کشور به‌صورت میانگین 90 درصد است؛ البته استان‌هایی هستند که شاخص‌های بالاتری دارند ولی این آمار میانگین میان همه استان‌هاست.
عبدالغفور ایرانژاد می‌افزاید: سیستان و بلوچستان به‌عنوان محروم‌ترین استان ایران در جدول شاخص دسترسی مردم به شبکه آب قرارگرفته است؛ سرانه دسترسی مردم سیستان و بلوچستان به شبکه آب به‌صورت میانگین 70 درصد است که بازهم شهرستان‌هایی هستند که شاخص‌های به نسبت بهتری در سیستان و بلوچستان دارند.
او تصریح می‌کند: در جدول شاخص دسترسی مردم به شبکه آب، چابهار پایین‌ترین را در سیستان و بلوچستان و به‌تبع در کشور دارد؛ تنها 21 درصد جمعیت حدودا 280 هزارنفری شهرستان چابهار به شبکه آب دسترسی دارند و بقیه به‌صورت سقایی و تانکری آب‌رسانی می‌شوند. عضو کمیسیون آب و کشاورزی مجلس شورای اسلامی تأکید می‌کند: مردم شهر و روستاهای نوار ساحلی چابهار در حالی کنار آب‌های بیکران عمان زندگی می‌کنند که سال‌هاست تشنه‌اند؛ از 438 روستای شهرستان چابهار، تنها 16 روستا به شبکه و لوله‌کشی آب دسترسی دارند. ایرانژاد می‌گوید: روستاها و بخش عمده‌ای از شهر چابهار با 40 دستگاه ناوگان آب‌رسانی، به‌صورت سقایی آب‌رسانی می‌شوند که به دلیل فرسوده بودن تانکرها و هم‌چنین طلب انباشت تانکر داران بخش خصوصی از دولت، خطر قطع آب‌رسانی سقایی همیشه وجود دارد. ایرانژاد بابیان این‌که اداره آب و فاضلاب روستایی بیش از 7 میلیارد تومان به تانکرها و چاه‌های آب خصوصی بدهکار است، خاطرنشان می‌کند: درصورتی‌که اعتبار لازم اختصاص نیابد بدون شک روند آب‌رسانی با مشکل مواجه می‌شود که البته نمونه آن پیش‌تر هم اتفاق افتاده، تیرماه سال گذشته پرداخت نشدن بدهی بیش از 15 ماه هزینه خرید آب از آب‌شیرین‌کن پسابندر سبب شد تا آب چهار روستای بریس، پسابندر، گواتر و پُشَت با جمعیت حدود 10 هزار نفر قطع شود.
جنس متفاوت حاشیه‌نشینی در چابهار
حاشیه‌نشینی در چابهار با تمام کشور متفاوت است و بنا به گفته مدیران محلی و ملی سرعت رشد حاشیه‌نشینی در چابهار به‌واسطه مهاجرت‌های اقلیمی از روستاها به خاطر ظرفیت‌های کاذب اقتصادی که در چابهار ایجادشده و هم‌چنین الگوی زیست حاشیه‌نشینان چابهاری در کشور بی‌سابقه و در جهان کم‌سابقه است.
شهردار چابهار می‌گوید: 50 درصد جمعیت شهر چابهار با 56 هزار نفر جمعیت در سکونتگاه‌های غیررسمی حاشیه شهر با کمترین امکانات بهداشتی، درمانی، آب و برق زندگی می‌کنند.
یونس حقانی می‌افزاید: مناطق حاشیه‌نشین چابهار به‌واسطه مهاجرت‌های اقلیمی و خشکسالی بی‌سابقه در بلوچستان، روزانه افزایش جمعیت می‌دهند و همین چابهار را در صدر جدول نرخ رشد جمعیت ایران قرار داده است.
او تصریح می‌کند: یکی از مهم‌ترین و پرحجم‌ترین مناطق حاشیه‌نشین چابهار منطقه کمب است که با 23 هزار نفر جمعیت حاشیه‌نشین بزرگ‌ترین منطقه حاشیه‌نشین کشور محسوب می‌شود؛ روند رو به رشد جمعیت چابهار و قرار گرفتن این بندر در صدر جدول نرخ رشد جمعیت ایران را می‌شود از کمب فهمید؛ کمب سال 85 حدود 5 هزار نفر جمعیت داشته و امروز بیش از 23 هزار نفر جمعیت بی‌برق و بی‌آب دارد.
شهردار چابهار تأکید می‌کند: در مناطق حاشیه‌نشین چابهار حتی یک متر لوله‌گذاری هم صورت نگرفته و تمام جمعیت باید آب خود را به‌صورت تانکری گاها با هزینه 100 هزار تومان به ازای هر تانکر خریداری کنند؛ علاوه بر آن برق حاشیه‌نشینان نیز غیر استاندار است و در خیابان‌ها و کوچه‌ها، سیم‌های برق به‌صورت تارعنکبوت‌هایی در زمین و هوا به هم وصل شده‌اند و بارها موجب حوادث ناگواری برای کودکان در حال بازی در کوچه‌ها شده است.
برای چابهار تبعیض مثبت بودجه‌ای صورت گیرد
پایین بودن سرانه‌ها در چابهار علی‌رغم اهمیت ویژه و فراملی این بندر نیاز به توجه و حمایتی جدی دارد؛ شاید نسخه‌ای که رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار برای عبور محرومیت تاریخی در این بندر استراتژیک می‌پیچید راه درمان باشد.
رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار می‌گوید: اگر قبول داریم چابهار اهمیتی فراملی دارد و قلب توسعه سواحل مکران به‌عنوان یکی از استراتژیک‌ترین طرح‌های کشوراست باید تبعیض مثبت بودجه‌ریزی برای چابهار تا رسیدن شاخص‌های انسانی به مطلوب کشوری اتفاق بیافتد.
معین‌الدین سعیدی می‌افزاید: در جلسات با مدیران تهران نشین زمانی که ما فاجعه آب در شهرستان چابهار باوجود ساحلی بودنش را مطرح می‌کنیم؛ آن‌ها می‌گویند معضل در همه جای کشور است اما نمی‌دانند در چابهار سال‌هاست فاجعه است؛ کجای کشور شاخص 21 درصدی در دسترسی به آب داریم؟ کجای کشور 400 روستای نوار ساحلی فاقد شبکه آب هستند؟ رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار تصریح می‌کند: در حوزه‌های آموزش، آب، حاشیه‌نشینی، بهداشت و درمان چابهار باوجود اهمیت راهبردی‌اش پایین‌ترین شاخصه‌های کشوری را تجربه می‌کند حتی در بسیاری از شاخصه‌ها مانند سرانه فضای آموزشی، چابهار در استان محروم سیستان و بلوچستان هم محروم‌تر است و پایین‌ترین را بین شهرستان‌های این استان دارد. سعیدی ادامه می‌دهد: دوای درد چابهارنشینان با 50 هزار نفر حاشیه‌نشین؛ 200 هزار نفر جمعیت تشنه و 77 هزار نفر جمعیت بی‌برق نسخه‌های تهران نشینان و زاهدان نشینان نیست؛ جنس مشکلات ما متفاوت است؛ تنها راه استقرار مراکز تصمیم‌گیری و ادارات کل حساس مانند آموزش‌وپرورش، آب و... است. او با بیان این‌که محرومیت‌ها و کمبودهای عمقی چابهار باوجود اهمیت راهبردی‌اش در شاخص‌های توسعه انسانی با نظام بودجه‌ریزی حاضر به‌جایی نمی‌رسد، خاطرنشان می‌کند: وقتی مشکل آب خوزستان مطرح می‌شود و یا مثلا خشکی دریاچه ارومیه به میان می‌آید تمام مدیران ارشد برای رفع آن پیش‌قدم می‌شوند غافل از آنکه در چابهار ما 50 سال است مشکل و معضل آب داریم و اکثر روستاهای چابهار و در معنای کلی‌تر بلوچستان باوجود خشکسالی از شبکه آب در کنار سواحل عمان محروم هستند.