ما برای صلح می‌جنگیم
روسای جمهوری روسیه و ترکیه برای حضور در نشست سه‌جانبه عصر روز گذشته (جمعه 15 شهریور) وارد تهران شدند. اجلاس سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه با هدف بررسی تحولات و آینده سوریه، مبارزه با تروریسم در خاورمیانه و توسعه و تعمیق روابط دوجانبه و سه‌جانبه برگزار شد. اجلاس تهران در واقع دور سوم نشست سه‌جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه است. پیش از این روسای جمهوری سه کشور در سوچی روسیه و آنکارا ترکیه با یکدیگر دیدار و گفت‌و گو کرده بودند.
حسن روحانی در این نشست با تبیین نکات کلیدی برای پایان دادن نهایی به بحران سوریه، همکاری ایران، روسیه و ترکیه را نقطه اتکای مطمئنی برای اعاده صلح در سوریه و همکاری‌های بلند مدت در سطح منطقه و جهان برشمرد، او گفت: این اجلاس در ادامه تلاش‌های موفق سه کشور در چارچوب «روند آستانه» برای رویارویی موثر با تروریسم و پایان بحران سوریه بر اساس خواسته اکثریت مردم سوریه برگزار می‌شود. این اجلاس همچنین فرصتی برای بررسی اقدامات مشترک ما در مرحله فعلی و آینده است.
رئیسجمهوری افزود: با توجه به پیچیدگی‌های بحران سوریه، بسیار مهم بود که سه کشور ایران، روسیه و ترکیه برای فرونشاندن شعله‌های جنگ در سوریه به چارچوبی مشترک بر اساس اصول بنیادین حفظ تمامیت ارضی ویکپارچگی سوریه و احترام به حاکمیت ملی و حق ملت سوریه برای تعیین سرنوشت آینده کشورشان دست یابند.
روحانی با بیان اینکه ما از ابتدا بر ناکارآمدی راه‌حل نظامی برای پایان بخشیدن به بحران سوریه تاکید کرده‌ایم، گفت: اکنون خوشنودیم که پس از گذشت هفت سال از بحران سوریه و بر مبنای تجربیات حاصله از آن، حل و فصل بحران سوریه و سایر بحران‌های مشابه در منطقه از طریق مسالمت‌آمیز به یک باور عمومی از سوی غالب بازیگران موثر تبدیل شده است. تلاش ما در طول سال‌های گذشته و به‌ویژه پس از متمرکز شدن فعالیت‌ها در چارچوب روند آستانه، همواره بر مبنای تسهیل روند گفتوگوی «سوری-سوری» و تشویق دولت و معارضه برای پیوستن به این روند بوده است.
رئیسجمهوری گفت: در اینجا لازم می‌دانم با ادای احترام به روح بلند تمامی شهدایی که مسیر مبارزه با تروریسم را با فداکردن جان خود گشودند و احترام به تلاش‌هایی که در سطح منطقه و جهان، از جمله از سوی سازمان ملل متحد، در طول سال‌های گذشته برای خاموش کردن بحران سوریه به عمل آمده است به نمایندگی از شرکای روند آستانه با افتخار اعلام کنم که تلاش‌های مشترک ما باعث شد تا آتش جنگ و خونریزی در سوریه به پایان خود نزدیک شود؛ ادامه فعالیت‌های تروریستی در سوریه متوقف و خطرات دراز مدت آن برای منطقه و جهان مهار شود و زمینه برای گفتوگوی ملی سازنده بین مردم سوریه فراهم شود.
حسن روحانی در ادامه خاطر نشان کرد: مبارزه با تروریسم یک خواست مشترک بین‌المللی است؛ اما هنگامی که اجرای این خواسته در چارچوب مرزهای شناخته شده دولت و ملت دیگری قرار می‌گیرد، انجام آن جز با درخواست صریح و موافقت شفاف آن کشور، امکان‌پذیر نخواهد بود. ما نگرانی‌های برخی کشورهای منطقه از خطر تروریسم و جدایی‌طلبی را درک می‌کنیم؛ اما موثرترین و پایدارترین راه برای رفع این نگرانی‌ها را همکاری با دولت قانونی سوریه می‌دانیم و معتقدیم راه حل‌های دیگر از جمله از طریق مداخله مستقیم و بدون هماهنگی با دولت سوریه به تعمیق بحران منجر خواهد شد.
وی افزود: مبارزه با تروریسم در ادلب بخشی اجتناب ناپذیر از ماموریت اعاده صلح و ثبات به سوریه است؛ اما نباید این مبارزه به غیرنظامیان آسیب رسانده و منجر به اعمال سیاست سرزمین سوخته شود. ما برای صلح می‌جنگیم و جنگ برای جنگ از نظر ما راه غلطی است که گروه‌ها و رژیم‌های تروریستی در پیش گرفته‌اند. هدف نهایی چه در سوریه و چه در کل منطقه صلح است، اما برای دستیابی به صلحی پایدار چاره‌ای جز مبارزه با تروریسم نداریم.
حضور آمریکا در سوریه فوراً پایان یابد
رئیسجمهوری با اشاره به اینکه هیچ طرحی برای مبارزه با تروریسم نمی‌تواند بدون توجه به ریشه‌های پیدایش آن، طرح کاملی باشد، گفت: بانیان و مسببان اشغال، تروریسم، تجاوز، مداخله خارجی و تبعیض همچون ایالات‌متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی و برخی دیگر از حامیان تروریسم، نمی‌توانند با اتهام پراکنی و غوغا سالاری جایگاه خود را از متهم به مدعی تغییر دهند. رژیم صهیونیستی به عنوان رژیمی اشغال گر و مبتنی بر تبعیض قومی و دینی که موجودیتش با اشغال، تجاوز و بی‌ثباتی شکل گرفته است نمی‌تواند مدعی مبارزه با تروریسم باشد و خروج فوری این رژیم اشغالگر از سرزمین‌های اشغالی سوریه، خواسته مشترک همه آحاد مردم سوریه و منطبق بر مصوبات بین المللی است.
روحانی افزود: روشن است که از دولت آمریکا با حضور غیر قانونی در سوریه و اقدامات تجاوزگرانه، اشغال و حمایت از رژیم آپارتاید صهیونیستی، نباید انتظار داشت که در این زمینه نقش مثبت و سازنده‌ای ایفا کند. دخالت‌های غیر قانونی آمریکا در سوریه با هیچ یک از قواعد بین المللی سازگار نیست و بر مشکلات موجود در آن کشور می‌افزاید و روند دستیابی به صلح پایدار در سوریه را با چالش جدی مواجه می کند.
هرگونه راه‌حلی برای آینده سوریه نقش اول و آخر از آن ملت سوریه است
روحانی با بیان اینکه ادامه حضور صدها هزار آواره سوری در کشورهای همجوار، آثار و تبعات منفی بر آنها خواهد داشت، گفت: باید زمینه را برای بازگشت فوری آوارگان فراهم کنیم. همچنین جامعه بین‌المللی باید برای بازسازی سوریه به دولت سوریه کمک کند. بازگشت آوارگان و بازسازی سوریه بی‌تردید به روند آتش‌بس و گفتوگوی ملی و تسریع در فرایند آشتی و مصالحه کمک خواهد کرد. هر گونه راه حلی برای آینده سوریه نقش اول و آخر از آن ملت سوریه است و تلاش سازمان ملل متحد و نمایندگان سه کشور ضامن روند صلح در تعامل مستمر با سوری‌ها صرفاً برای کمک به مردم سوریه و فراهم کردن مقدمات تشکیل کمیته قانون اساسی، ادامه مبارزه با تروریسم، کمک‌های بشر دوستانه، بازگشت آوارگان، بازسازی سوریه و همچنین خروج نیروهای نظامی خارجی، از سوریه است.
راه مردم‌سالاری از لوله تفنگ نمی‌گذرد
روحانی تاکید کرد: ما به عنوان یک دموکراسی در منطقه معتقدیم راه مردم‌سالاری از لوله تفنگ نمی‌گذرد. آزادی یک خواست اجتماعی و مردمی و ملی است و هرگونه نظامی‌گری دور باطلی از خشونت را ایجاد می‌کند، چه در صورت تروریسم و چه در شکل دخالت خارجی.
رئیسجمهوری خاطرنشان کرد: تسهیل کار کمیته‌های قانون اساسی و تبادل بازداشت شدگان، بازگشت آوارگان و طراحی چارچوبی برای مرهم نهادن بر زخم‌های آسیب دیدگان سال‌های سیاه بحران و سرانجام بازسازی سوریه از جمله اقدامات محوری پیش‌‌رو است. همکاری ما در بحران سوریه می‌تواند الگویی برای همکاری جهت حل و فصل سایر بحران‌های منطقه باشد. همکاری سه کشور می‌تواند نقطه اتکای مطمئنی برای اعاده صلح در سوریه و همکاری‌های بلند مدت در سطح منطقه و جهان باشد.
پوتین: تروریست‌ها در ادلب دست به اقدامات تحریک‌آمیز برای استفاده از سلاح‌های شیمیایی زده‌اند
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه نیز در این دیدار با اشاره به پیشرفت‌های روند آستانه در حل بحران سوریه گفت: در حال حاضر بیش از 90 درصد سرزمین سوریه از حضور گروه‌های تروریستی پاکسازی شده و در این فرآیند تعداد زیادی از شهرهای این کشور آزاد شده‌اند.
پوتین تصریح کرد: در حال حاضر گروه‌های تروریستی باقیمانده در سوریه در استان ادلب مستقر هستند و آنها تلاش می‌کنند که وضعیت آتش بس در این منطقه را به هم زده و دست به اقدامات تحریک آمیزی برای استفاده از سلاح‌های شیمیایی زده‌اند.
وی با بیان اینکه توافقات مشترک سه کشور ایران، روسیه و ترکیه برای حل بحران سوریه در چارچوب روند آستانه کمک زیادی برای حل این بحران از طریق سیاسی کرده و پیشرفت‌های خوبی در این زمینه به دست آمده است، خاطرنشان کرد: ما تاکید داریم که باید مردم سوریه خودشان به صورت مستقل سرنوشت‌شان را تعیین کنند.
پوتین همچنین با بیان اینکه باید امنیت در سوریه و در سرزمین‌های بازپس گرفته شده تحکیم شود، ادامه داد: روسیه برای تحقق موضوع بازگشت آوارگان سوری برنامه‌ای پیشنهاد داده که باید به صورت بین‌المللی اجرا شود و این برنامه از طرف دوستان ما یعنی ایران و ترکیه مورد حمایت قرار گرفته است.
رئیسجمهوری روسیه در ادامه سخنان خود با تاکید مجدد بر بحث بازگشت آوارگان سوری به سرزمین‌شان و اقداماتی که در این زمینه از سوی مسکو صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: در جریان یک ماه و نیم گذشته بیش از 15 هزار نفر سوری به این منطقه بازگشته‌اند، روسیه در حال حاضر در زمینه‌هایی چون غذا، دارو و ... کمک‌های مستقیمی را به مردم سوریه ارائه می‌کند.
ولادیمیر پوتین همچنین با تاکید بر اینکه باید اقدامات مشترکی برای بازسازی صنعت، کشاورزی، زیرساخت و ... در سوریه انجام شود، ادامه داد: در واقع ما باید از این طریق مساعدت کنیم که مردم سوریه به سرزمین خود بازگردند.
رئیسجمهوری روسیه در پایان با تاکید بر اینکه با همکاری ایران، روسیه و ترکیه پیشرفت‌های خوبی در حل بحران سیاسی حاصل شده است، خاطرنشان کرد: امیدوارم این نشست بتواند کمک بسیار موثری برای پیشبرد حل بحران سوریه کند و ما در این ارتباط قدم‌های رو به جلویی برداریم.
اردوغان: ایران و ترکیه باید در شرایط کنونی برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی برنامه‌ریزی کنند
رجب طیب اردوغان رئیسجمهوری ترکیه نیز در این دیدار با تقدیر از استقبال و مهمان‌نوازی جمهوری اسلامی ایران در برگزاری اجلاس سه جانبه تهران، روابط تهران- آنکارا و ارتباط مسئولان دو کشور را مثبت ارزیابی کرد و افزود: باید در راستای توسعه، تقویت و تحکیم همه جانبه مناسبات فی مابین تلاش کنیم. رئیس جمهوری ترکیه مواضع دولت آمریکا در قبال سایر کشورها را غیر قابل قبول و بدون ثبات دانست و گفت: ایران و ترکیه باید در شرایط کنونی برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی برنامه‌ریزی کنند و تجارت دو کشور هر چه بیشتر گسترش پیدا کند. اردوغان همچنین بر توسعه روابط بانکی ایران و ترکیه و استفاده از پول ملی در مبادلات تجاری تاکید کرد.