بازگشت عادل نزدیک نیست
«عادل فروسی‌پور، با «نود نو» می‌آید.» تیتر این خبر روز گذشته فضای مجازی را پر کرده بود. بعد از زمزمه‌هایی که در هفته‌های اخیر درباره بازگشت عادل با برنامه‌ای مشابه نود از طریق تلویزیون اینترنتی شنیده می‌شد، این خبر و انتشار مجوز برنامه او از سوی وزارت ارشاد در فضای مجازی، ماجرا را جدی‌تر از قبل نشان می‌داد.
برنامه «نود نو»ی عادل، اما در کشمکش بین صداوسیما و وزارت ارشاد بر سر اعطای مجوز برای تولید محتوا در تلویزیون اینترنتی یا شبکه نمایش خانگی، بعید است به این زودی مجوز تولید و پخش بگیرد و تولید این برنامه برای لیگ بیستم بیشتر شبیه به یک شایعه است.
ماجرا از این قرار است که سازمان صداوسیما تأکید دارد که تولید محتوا در فضای اینترنت و شبکه‌های نمایش خانگی باید زیر نظر این سازمان انجام شود و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به تنهایی نمی‌تواند برای این تولیدات مجوزی صادر کند.
به گواه تعدادی از کارگردان‌ها که برای پیگیری تولید اثرات خود به وزارت ارشاد مراجعه کرده‌اند، با این پاسخ مواجه شده‌اند که از اول تیرماه مسئولیت بررسی این موارد به سازمان صدا و سیما واگذار شده و دیگر وزارت ارشاد متولی امر نیست. مشکل، اما از جایی شروع می‌شود که صداوسیما هم به صورت قانونی سازوکار اجرای صدور مجوز را اعلام نکرده است و همین کشمکش و بلاتکلیفی، تولیدات این چنینی را بلاتکلیف گذاشته است. آخرین مقررات قانونی در حوزه محصولات سمعی و بصری و فعالیت‌های ویدیویی، مربوط می‌شود به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی که عنوان آن هم شرایط استفاده صحیح از لوازم، تجهیزات و محصولات مختلف سمعی و بصری و برنامه‌های تصویری در قالب ویدیو است. در مصوبه جلسه ۲۹۸ مورخ ۲۲ دی ماه سال ۷۱ آمده است: «بعد از این در خصوص استفاده از محصولات ویدیویی و نشر و پخش آن‌ها هیچ تصمیم دیگری در حوزه قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری نداریم.»
در مصوبه شورای انقلاب فرهنگی صراحتاً گفته شده: «شورای انقلاب فرهنگی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مأموریت داد تا در آینده ضمن رفع ممنوعیت از فعالیت‌های ویدیویی هرچه زودتر اقدام به طراحی نظام اجرایی در تمامی حوزه‌های فعالیت‌های سمعی و بصری کند و آیین‌نامه‌های لازم را تهیه نماید و پس از تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به اجرا درآورد.»
ماجرا، اما وقتی پیچیده شد که نمایندگان مجلس هم به دعوای صداوسیما و ارشاد وارد شدند. برخی از نمایندگان مجلس معتقدند که نظارت بر شبکه نمایش خانگی باید در اختیار صداوسیما باشد. در این رابطه آقاتهرانی رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس گفته است که «مسئولیت اعطای مجوز به‌عهده سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر سازمان صداوسیما است و به‌نظرم تکلیف این مسأله کامل روشن شده است.»
البته دیگر همفکران رئیس کمیسیون فرهنگی به موضع گیری اکتفا نکردند و با امضای طرحی خواستار اصلاح قانون در رابطه با نظارت وزارت ارشاد بر مجوز‌های حوزه انتشار محتوای صوتی و تصویری شدند. ۲۶ نماینده مجلس در دلایل توجیهی ساماندهی حوزه انتشار محتوا (صوت و تصویر) نوشته‌اند: «به منظور ساماندهی حوزه انتشار محتوا (صوت و تصویر) بر اساس اصول چهل و چهارم و یکصد و هفتاد و پنجم قانون اساسی و نظریه‌های تفسیری آن و نیز مرقومه مقام معظم رهبری مبنی بر مسئولیت سازمان صدا و سیما در حوزه تنظیم مقررات، صدور مجوز و نظارت بر صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی و با عنایت به ضرورت ساماندهی فرهنگی سریال‌های نمایش خانگی که بدون نظارت کافی در جامعه عرضه می‌شود، طرح تقدیم می‌شود.»
همچنین در تبصره‌های الحاقی این اصلاحیه قید شده است که «صدور هرگونه مجوز و نظارت بر فرآیند تولید و پخش کلیه برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از جمله ساختار‌های مستند، مسابقات، انیمیشن، سریال، برنامه‌های گفتگو محور و ترکیبی بر عهده سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.»
این طرح البته هنوز تصویب نشده است، اما تا زمانی که طرح تصویب نشود و به طور مشخص وضعیت نظارت و صدور مجوز بر تولید محتوا‌های این چنینی مشخص نشود، بدون شک نه شاهد فعالیت تلویزیون‌های اینترنتی به طور جدی خواهیم بود و نه نمایش خانگی. سازمان صدا و سیما مدت‌هاست که در تلاش است تا تولید محتوا در فضا‌های مجازی، تلویزیون‌های اینترنتی و شبکه نمایش خانگی را تحت نظارت خود درآورد و حالا این موضوع وارد مرحله جدی‌تری شده که تا زمان تعیین تکلیف درباره آن، شاید تولید‌ها در این زمینه متوقف شود.
این موضوع شامل حال عادل فردوسی‌پور و دیگر برنامه‌سازان در حوزه ورزش هم خواهد بود. عادل یک بار قبل از این هم تلاش کرد که با برنامه‌سازی در تلویزیون اینترنتی بازگردد، اما موفق نشد و حالا او که امیدوار بود بتواند نود را در جایی جز تلویزیون احیا کند، راه‌ها را بسته می‌بیند و بازگشت او برخلاف آنچه در فضای مجازی گفته می‌شود، نزدیک نیست.
به همین خاطر است که مجوز منتشر شده در فضای مجازی که از سوی ارشاد صادر شده هم نمی‌تواند سندی بر صدور مجوز برای تولید این برنامه باشد چرا که در حال حاضر صدا و سیما مدعی است که این تولیدات باید مجوز این سازمان را کسب کنند. با توجه به اتفاقاتی که بین عادل و مدیران ورزش صدا و سیما رخ داده است و موضعی که نسبت به تولید برنامه نود وجود دارد، طبیعی است که گرفتن مجوز تولید این برنامه از صداوسیما عملاً برای عادل غیرممکن باشد.
ماجرا از این قرار است که سازمان صداوسیما تأکید دارد که تولید محتوا در فضای اینترنت و شبکه‌های نمایش خانگی باید زیر نظر این سازمان انجام شود و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به تنهایی نمی‌تواند برای این تولیدات مجوزی صادر کند.
به گواه تعدادی از کارگردان‌ها که برای پیگیری تولید اثرات خود به وزارت ارشاد مراجعه کرده‌اند، با این پاسخ مواجه شده‌اند که از اول تیرماه مسئولیت بررسی این موارد به سازمان صدا و سیما واگذار شده و دیگر وزارت ارشاد متولی امر نیست. مشکل، اما از جایی شروع می‌شود که صداوسیما هم به صورت قانونی سازوکار اجرای صدور مجوز را اعلام نکرده است و همین کشمکش و بلاتکلیفی، تولیدات این چنینی را بلاتکلیف گذاشته است. آخرین مقررات قانونی در حوزه محصولات سمعی و بصری و فعالیت‌های ویدیویی، مربوط می‌شود به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی که عنوان آن هم شرایط استفاده صحیح از لوازم، تجهیزات و محصولات مختلف سمعی و بصری و برنامه‌های تصویری در قالب ویدیو است. در مصوبه جلسه ۲۹۸ مورخ ۲۲ دی ماه سال ۷۱ آمده است: «بعد از این در خصوص استفاده از محصولات ویدیویی و نشر و پخش آن‌ها هیچ تصمیم دیگری در حوزه قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری نداریم.»
در مصوبه شورای انقلاب فرهنگی صراحتاً گفته شده: «شورای انقلاب فرهنگی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مأموریت داد تا در آینده ضمن رفع ممنوعیت از فعالیت‌های ویدیویی هرچه زودتر اقدام به طراحی نظام اجرایی در تمامی حوزه‌های فعالیت‌های سمعی و بصری کند و آیین‌نامه‌های لازم را تهیه نماید و پس از تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به اجرا درآورد.»
ماجرا، اما وقتی پیچیده شد که نمایندگان مجلس هم به دعوای صداوسیما و ارشاد وارد شدند. برخی از نمایندگان مجلس معتقدند که نظارت بر شبکه نمایش خانگی باید در اختیار صداوسیما باشد. در این رابطه آقاتهرانی رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس گفته است که «مسئولیت اعطای مجوز به‌عهده سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر سازمان صداوسیما است و به‌نظرم تکلیف این مسأله کامل روشن شده است.»
البته دیگر همفکران رئیس کمیسیون فرهنگی به موضع گیری اکتفا نکردند و با امضای طرحی خواستار اصلاح قانون در رابطه با نظارت وزارت ارشاد بر مجوز‌های حوزه انتشار محتوای صوتی و تصویری شدند. ۲۶ نماینده مجلس در دلایل توجیهی ساماندهی حوزه انتشار محتوا (صوت و تصویر) نوشته‌اند: «به منظور ساماندهی حوزه انتشار محتوا (صوت و تصویر) بر اساس اصول چهل و چهارم و یکصد و هفتاد و پنجم قانون اساسی و نظریه‌های تفسیری آن و نیز مرقومه مقام معظم رهبری مبنی بر مسئولیت سازمان صدا و سیما در حوزه تنظیم مقررات، صدور مجوز و نظارت بر صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی و با عنایت به ضرورت ساماندهی فرهنگی سریال‌های نمایش خانگی که بدون نظارت کافی در جامعه عرضه می‌شود، طرح تقدیم می‌شود.»
همچنین در تبصره‌های الحاقی این اصلاحیه قید شده است که «صدور هرگونه مجوز و نظارت بر فرآیند تولید و پخش کلیه برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از جمله ساختار‌های مستند، مسابقات، انیمیشن، سریال، برنامه‌های گفتگو محور و ترکیبی بر عهده سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.»
این طرح البته هنوز تصویب نشده است، اما تا زمانی که طرح تصویب نشود و به طور مشخص وضعیت نظارت و صدور مجوز بر تولید محتوا‌های این چنینی مشخص نشود، بدون شک نه شاهد فعالیت تلویزیون‌های اینترنتی به طور جدی خواهیم بود و نه نمایش خانگی. سازمان صدا و سیما مدت‌هاست که در تلاش است تا تولید محتوا در فضا‌های مجازی، تلویزیون‌های اینترنتی و شبکه نمایش خانگی را تحت نظارت خود درآورد و حالا این موضوع وارد مرحله جدی‌تری شده که تا زمان تعیین تکلیف درباره آن، شاید تولید‌ها در این زمینه متوقف شود.
این موضوع شامل حال عادل فردوسی‌پور و دیگر برنامه‌سازان در حوزه ورزش هم خواهد بود. عادل یک بار قبل از این هم تلاش کرد که با برنامه‌سازی در تلویزیون اینترنتی بازگردد، اما موفق نشد و حالا او که امیدوار بود بتواند نود را در جایی جز تلویزیون احیا کند، راه‌ها را بسته می‌بیند و بازگشت او برخلاف آنچه در فضای مجازی گفته می‌شود، نزدیک نیست.
به همین خاطر است که مجوز منتشر شده در فضای مجازی که از سوی ارشاد صادر شده هم نمی‌تواند سندی بر صدور مجوز برای تولید این برنامه باشد چرا که در حال حاضر صدا و سیما مدعی است که این تولیدات باید مجوز این سازمان را کسب کنند. با توجه به اتفاقاتی که بین عادل و مدیران ورزش صدا و سیما رخ داده است و موضعی که نسبت به تولید برنامه نود وجود دارد، طبیعی است که گرفتن مجوز تولید این برنامه از صداوسیما عملاً برای عادل غیرممکن باشد.