تصاویر؛ پایه‌گذاران وحشت: بهترین فیلم‌های ترسناک کلاسیک که همه‌چیز از آن‌ها شروع شد

واقعیت این است که وقتی مردم برای اولین بار به سینما رفتند از دیدن قطار بر پرده، وحشت کرده بودند؛ آن‌ها تصور می‌کردند که قطار همین حالا آن‌ها را زیر می‌گیرد. سینما از این نقطه شروع شد و به آرامی پرمخاطب‌ترین ژانر سینما پدید آمد؛ ژانر ترسناک!

به گزارش راهنماتو، اگر به قصه‌های محلی یا حتی باستانی رجوع کنیم خدایانی را می‌بینیم که با خشمشان در صدد رام کردن انسان‌ها هستند؛ انسان‌های باستانی نیز تا حد زیادی از این قصه‌ها می‌ترسیدند؛ از صاعقه، زلزله، سیل و هر نوع بلای طبیعی که با خدایان، افسانه‌ها و قصه‌های محلی گره خورده بود. بنابراین، قصه‌پردازی به شکل ترسناک از دیرباز وجود داشته است.

با چنین پیشینه‌ی قوی در ادبیات و سنت شفاهی، جای تعجب نیست که نخستین فیلم ترسناک خیلی زود پس از ظهور سینما جای خود را باز کرد. گاهی این داستان گره خورده با بزرگترین ترس انسان، یعنی مرگ بود و گاهی با پرتاب شدن به کره ماه و دیدن موجودات کریه‌الچهره! در ادامه این مطلب نه تنها نگاهی به سیر ظهور ژانر ترسناک یا وحشت در سینما می‌اندازیم، بلکه فیلم‌های کلاسیک ترسناک به کارگردانی افرادی را معرفی خواهیم کرد که میخ این ژانر در سینما را محکم‌تر کوبیدند.

فیلم ترسناک و اقتباس ادبی

پس از نخستین فیلم ترسناک، جایی بین سال‌های ۱۹۰۰ تا ۱۹۲۰، موجی از فیلم‌ها ساخته شد که تم‌های ماورایی داشتند. بسیاری از فیلم‌سازان که در آن زمان هنوز در حال آزمون و خطا با این ژانر نوپا بودند به سراغ آثار کلاسیک ادبیات رفتند تا از آن‌ها به‌عنوان منبع الهام استفاده کنند.

در همین سال‌های ابتدایی، نخستین اقتباس از فرانکنشتاین توسط استودیو ادیسون ساخته شد. نکته این است که داستان فرانکشتاین در سال 2024 مجددا مورد اقتباس قرار گرفت و این بار که هنر سینما پیوند بیشتری با فناوری‌های تصویری داشت، فیلم ترسناکی با همان داستان کلاسیک و کمی تغییرات که داستان را امروزی‌تر می‌کرد روی پرده رفت این فیلم با نام Lisa Frankenstein شناخته می‌شود. در آن سال‌ها به جز فرانکشتاین فیلم‌هایی چون دکتر جکیل و آقای هاید و گرگینه نیز تولید شدند. در این نقطه، روند شکل‌گیری ژانر ترسناک در سینما به‌صورت جدی آغاز شده بود و ما را به دوره‌ای جدید سوق داد.

10 فیلم‌ ترسناک کلاسیک برتر برای تمام دوران‌ها

اگر چه تاکنون نام بسیاری از فیلم‌های ترسناک کلاسیک را در این مطلب شنیدید؛ اما اکثر آن‌ها یا صامت هستند یا با کیفیت بسیار پایین در اختیار ما قرار می‌گیرد.

این همان بهانه‌ای است که نسل ما برای ندیدن این فیلم‌های درخشان خواهند داشت؛ ما به کیفیت تصویری عادت کرده‌ایم.

از طرفی ممکن است سادگی طرح داستانی ما را دلزده کند، در حالی که آن روزها آدم‌ها با همین خطوط داستانی واقعا می‌ترسیدند. حالا ما مدام طالب ترس بیشتر و پیچیدگی‌های داستانی بیشتر هستیم!

در ادامه اما فیلم‌های ترسناک کلاسیکی را به شما معرفی می‌کنیم که مربوط به سال‌‌های نزدیک‌تر به ما هستند.  تقریبا 30 الی 40 سال پس از اختراع سینما و زمانی که غول‌هایی همچون هیچکاک سر از سینما در آوردند.

2. فیلم یکشنبه سیاه Black Sunday (1960)

امتیاز: 7.1

فیلم نقاب شیطان الهام‌گرفته از هیولاهایی بود که در فیلم‌های یونیورسال دیده می‌شد. فیلم‌هایی که ماریو باوا، کارگردان نقاب شیطان، در دوران کودکی شیفته آن‌ها بود. درواقع این فیلم ترسناک ایتالیایی هم آغازگر دوران حرفه‌ای او بود و هم سکوی پرتابی برای بازیگری باربارا استیل.

این اثر با ترکیب فضای گوتیک و وحشت‌های هولناک، پر از تصاویری فراموش‌نشدنی است: شکنجه‌ی جادوگر آجا (با بازی استیل) پیش از آن‌که در آتش سوزانده شود؛ جادوگری مرده که از گورش بیرون می‌خزد؛ و انفجار آرامگاه آجا با نیروی خشم‌اش.

 بازی استیل در نقش این جادوگر شیطانی و فناناپذیر خون را در رگ‌های‌تان منجمد می‌کند؛ سردی و بی‌احساسی او تضادی تماشایی با فیلم‌برداری سیاه‌وسفید پرزرق‌وبرق اثر ایجاد کرده است که کاملا دیدنی است.

4. فیلم چشم‌چران Peeping Tom (1960)

امتیاز: 7.6

حال که مدام در سال 1960 می‌چرخیم بهتر است بدانیم که در حال نزدیک شدن به فیلم روانی ساخته هیچکاک هستیم، فیلمی که به راحتی توانست قواعد بازی را تغییر دهد. اما، چندی پیش‌تر از ساخت این فیلم، چشم‌چران Peeping Tom (1960)  توسط مایکل پاول ساخته شد که خود نیز یکی از تاثیرگذارترین کارگردانان در تاریخ سینما بود.

در این فیلم ما همراه با قاتل زنجیره‌ای می‌شویم که به نام مارک لوییس که نقش او را کارل بوهم بازی می‌کند.

البته فیم چشم‌چران با خشونت سادیستی، تمایلات تابوشکن، و تصویری تیره از لندن پس از جنگ، در زمان اکران شکست خورد و عملاً به دوران حرفه‌ای درخشان کارگردانش، مایکل پاول، پایان داد.

 این فیلم تا مدت‌ها به فراموشی سپرده شده بود تا آن‌که مارتین اسکورسیزی در سال ۱۹۷۹ با اکران دوباره‌اش، حیثیت آن را بازگرداند و ارزشش را به رسمیت شناخت.

6. فیلم بی‌گناهان The Innocents (1961)

امتیاز: 7.7

اگرچه امروز با دیدن فیلم‌هایی که در آن کودکان حالت طبیعی ندارند، خانه‌ها متروک هستند یا ارواح از گوشه و کنار قاب به درون فیلم می‌خزند دیگر شوکه نمی‌شویم و نمی‌ترسیم، اما در آن دورانی که فیلم بی‌گناهان ساخته شد این موارد به شدت ترسناک به نظر می‌رسد.پ

درواقع پس از ساخت فیلم بی‌گناهان محور اصلی ساخت فیلم‌هایی که در آن خانه‌ای تسخیرشده وجود داشت شناخته شده و تمام فیلم‌های این چنینی بازتولیدی از همین محور بودند.

داستان فیلم بی‌گناهان The Innocents (1961) از این قرار است که یک معلم سرخانه‌ که از نظر احساسی حالتی ناپایدار دارد (با بازی دبورا کر) به این باور می‌رسد، کودکانی که از آن‌ها مراقبت می‌کند حالاتی عجیب و غریب دارند.

می‌بینید؟ این قصه را بارها شنیده‌اید! پس بهتر است نگاهی به پایه‌گذار این مضمون بیاندازیم.

8. فیلم کوایدان Kwaidan (1964)

امتیاز: 7.9

این فیلم آنتولوژی ترسناک، که بر اساس کتابی از افسانه‌های عامیانه ژاپنی ساخته شده، نام خود را از واژه‌ای قدیمی گرفته است که معنای آن داستان ارواح می‌شود؛ عنوانی که کاملاً با حال‌وهوای رازآلود و رسمی آن هماهنگ است.

فیلم تماشاگر را به ژرفای گذشته‌ی اسطوره‌ای ژاپن می‌برد، جایی که چهار داستان وهم‌انگیز درباره‌ی ارواح تنها و اشباح انتقام‌جو روایت می‌شوند؛ موجوداتی فراطبیعی که عدالت را به شکلی ترسناک بر انسان‌های خودخواه و بی‌اخلاق اعمال می‌کنند.

در زمان ساخت، این اثر پرهزینه‌ترین فیلم تاریخ سینمای ژاپن بود و رنگ‌های درخشان و دکورهای فوق‌العاده استیلیزه‌شده‌اش به‌تنهایی ارزش تماشا دارند. نکته‌ی تحسین‌برانگیز دیگر این‌که هیچ بخش ضعیفی در میان این مجموعه نیست؛ اتفاقی نادر برای یک فیلم اپیزودیک.

10. فیلم بچه رزماری Rosemary’s Baby (1968)

امتیاز: 8

در سال‌های ۱۹۶۸ جهان در حال دگرگونی بود و فیلم ترسناک موفق رومن پولانسکی بازتابی بود از آشوب‌ها و نگرانی‌های آن دوران.

این فیلم به موضوعات پرطرفدار آن زمان، یعنی علوم خفیه و جادوگری می‌پردازد و اقتباسی‌ است از رمان پرفروش آیرا لوین درباره‌ی زنی باردار (با بازی میا فارو) که در آپارتمانی شیک در منهتن زندگی می‌کند و به‌تدریج می‌فهمد که همسرش (جان کاساوتیس) با گروهی شیطان‌پرست در طبقه‌ی پایین در ارتباط است.

دراین میان بهتر است بگوییم که بچه رزماری بیشتر یک تریلر توطئه‌آمیز است تا یک فیلم ترسناک. تعبیری که هم بازی ماندگار فارو را به تصویر می‌کشد، و هم فضای پارانویایی آن دوران را بازتاب می‌دهد.