پاسخ به برخی پرسش‌ها درباره کاوش در محوطه متروی شیراز

به گزارش گروه رسانه ای شرق،سرپرست گروه کاوش باستان‌شناسی دانشگاه هنر شیراز امروز (دوم اردیبهشت) در این بازدید گفت: قسمتی که برای احداث ایستگاه خط مترو شیراز در نظر گرفته شده و اکنون در مرحله کاوش باستان‌شناسی است، پارکینگ زائر و مرتبط با حرم شاهچراغ (ع) است.

میثم نیک‌زاد با یادآوری اینکه قطار شهری شیراز مسئول اجرای این پروژه است، افزود: بناست لینک ارتباطی بین دو خط مترو در این قسمت راه‌اندازی شود و در سطح، قرار نیست خط مترو ایجاد شود، بلکه اتوبوس برقی در این مسیر حرکت خواهد کرد و تونلی هم در زیر خیابان احداث خواهد شد که کف آسفالت آن در ۱۶ متری زمین و تاجش در نهایت در ۱۱ متری زمین خواهد بود، ولی برای اینکه دسترسی به تونل مترو داشته باشیم، یک ایستگاه U شکل در این نقطه احداث می‌شود.

وی از حضور اساتید باستان‌شناسی دانشگاه هنر شیراز در کاوش‌های باستانی قبل از احداث ایستگاه مترو در پارکینگ زائر خبر داد و گفت: در این قسمت در حال کاوش‌های باستان‌شناسی هستیم و بعد از اتمام کار یک گزارش علمی به نهادهای مربوطه ارائه خواهیم کرد.

از پژوهشگاه میراث فرهنگی مجوز داریم

نیک‌زاد با یادآوری اینکه کاوش ما براساس مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی است که ۲۷ اسفند سال گذشته صادر شد، گفت: کار میدانی خود را از پنجم فروردین سال جاری در این نقطه آغاز کردیم و بناست بین چهار نهاد میراث فرهنگی فارس، قطار شهری شیراز، دانشگاه هنر و پژوهشگاه میراث فرهنگی قرارداد همکاری امضا شود که در آن، مطالعات‌ باستان‌شناسی را گسترش دهیم و در نهایت در بقیه نقاطی که قرار است خطوط مترو احداث شود، یک پیوست میراث فرهنگی هم با کاوش‌های باستانی که انجام می‌دهیم، وجود داشته باشد.

وی به تشریح بخش‌های مختلف نقطه‌ای که در حال کاوش باستان‌شناسی در پارکینگ زائر است، پرداخت و گفت: در این قسمت سه ترانشه ۱۰ در ۱۰ داریم که ترانشه اول یک فضای مسقف و مطبخ بوده است و ترانشه دوم حیاط و یک فضای باز و حوض آب و ترانشه سوم فضای مسکونی و نشیمن بوده است. در کاوش‌های خود در این ترانشه‌ها تاکنون بقایایی به دست آورده‌ایم که شواهد یک حمام دوره پهلوی است چون خزینه و حوضچه آب دارد.

نیک‌زاد با بیان اینکه کاوش‌ها را ادامه  می‌دهیم تا شاید بتوانیم لایه‌های قدیمی‌تر را شناسایی کنیم، این پروژه را فرصتی طلایی برای انجام یک کاوش باستان‌شناسی در بافت تاریخی شیراز دانست که به صورت هدفمند و لایه‌نگارانه انجام می‌شود.

نیک‌زاد همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه اگر مترو به بافت تاریخی نمی‌آمد، آیا باز هم این محوطه شناسایی می‌شد، گفت: خیر این کار انجام نمی‌شد. این کاوش‌ها اصطلاحاً نجات‌بخشی است که در دهه ۶۰ میلادی در اروپا برای نخستین در لندن انجام شد و آنان نیز هنگام حفر تونل مترو به آثار تاریخی برخوردند و بعد از آن به این نوع کاوش‌ها نجات‌بخشی گویند. اکنون در شهرهایی مثل آتن، استانبول، لندن، پاریس و... برای احداث مترو دقیقاً همین اتفاقی که در شیراز در حال انجام است، انجام می‌شود یعنی اول کاوش‌های باستان‌شناسی انجام می‌شود.

توسعه پایدار به حفظ آثار تاریخی در کنار خدمت‌رسانی به مردم نیاز دارد

عضو هیئت علمی دانشگاه هنر شیراز با بیان اینکه فعالیت‌های باستان‌شناسی قرار نیست ترمز توسعه باشد بلکه توسعه پایدار نیاز به حفظ آثار تاریخی و خدمت‌رسانی به مردم منطقه دارد، گفت: اگر به لایه تاریخی در کاوش‌های خود برسیم، آن زمان تصمیم‌گیری می‌کنیم که آیا جانمایی ایستگاه درست است یا خیر، البته وظیفه ما تنها ارائه گزارش علمی است و تصمیم‌گیر نهایی شورای فنی وزارت میراث فرهنگی است.

وی درباره اظهارات اخیر رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی درباره عدم صلاحت دانشگاه هنر در این کاوش‌ها گفت: قبل از عید نوروز تفاهم‌نامه‌ای برای مترو با پژوهشگاه بسته شد، اما رئیس پژوهشگاه تغییر کرد و تفاهم‌نامه با امضای رئیس قبلی بود.

نیک‌زاد با بیان اینکه این کار یک نمونه همکاری دانشگاه با صنعت است، گفت: تلاش داریم به عنوان یک بازوی پژوهشی در کنار شهرداری باشیم که این کار بسیار مورد استقبال شهرداری قرار گرفته است و تیم کنونی که کار کاوش باستان‌شناسی را انجام می‌دهند از وزارت میراث فرهنگی مجوز دارند.

ناظر اداره‌ کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس بر پروژه کاوش باستان‌شناسی ایستگاه شاهچراغ (ع) قطار شهری شیراز نیز در این برنامه به خبرنگاران گفت: کاری که در اینجا انجام می‌شود، کاملا قانونی است و اتفاق عجیب و غریبی نیست؛ پروژه‌های عمرانی باید برای توسعه انجام شوند و بخشی از رشد جامعه منوط به همین اقدامات عمرانی است و قرار نیست در هر جایی که آثار تاریخی وجود دارد، با همان رویکرد دو هزار سال پیش و سر و شکل حفظ شود. ما گذشته خود را در قالب امروزی خود حفظ می‌کنیم که این مفهوم توسعه پایدار است.

محمدجواد جعفری با بیان اینکه توسعه پایدار و مقطعی متفاوت هستند، افزود: در توسعه پایدار یکی از موضوعاتی که بسیار مدنظر است، مربوط به میراث فرهنگی است به این صورت که قبل از انجام پروژه‌های عمرانی، بسته میراث فرهنگی تهیه شود. یعنی قبل از سدسازی‌ها، راه‌سازی‌ها، قطار شهری و... باید مطالعات تاریخی نقطه مدنظر توسط میراث فرهنگی انجام شود که این اتفاق در همه جای دنیا می‌افتد و در شیراز هم این اتفاق به خوبی افتاد و مدیریت شد و این همکاری و هماهنگی بین میراث فرهنگی، شهرداری و وزارت میراث فرهنگی و تولیت حرم شاهچراغ (ع) اتفاق افتاد و در این نقطه کارگاه باستان‌شناسی ایجاد شد.

وی با یادآوری اینکه بخشی از پروژه قطار شهری خدمت‌رسانی به مردم در بحث حمل و نقل است، گفت: این نقطه (ایستگاه زائر) باید برای احداث ایستگاه قطار شهری خاکبرداری می‌شد که قبل از این اقدام، پروژه نجات‌بخشی و امکان‌سنجی تعریف کردیم و با همکاری و مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی این کار انجام شد.

جعفری درباره اعتبار پروژه کاوش‌های باستان‌شناسی قطار شهری نیز گفت: تمام اعتبارات کاوش‌ها و پیوست‌های میراث فرهنگی، مطابق قانون و برنامه‌های توسعه، از محل پروژه‌های عمرانی است که در این پروژه قطار شهری آن را تأمین می‌کند.