تعداد سیارات قابل سکونت در جهان چقدر است؟

اغلب اوقات، داستان‌های علمی‌تخیلی بر این ایده بنا شده‌اند که در گستره‌ی بیکران کیهان، جاهای بسیار زیادی وجود دارند که انسان‌ها یا موجوداتی شبیه به انسان می‌توانند به راحتی در آن‌ها زندگی کنند. برای نمونه، در مجموعه‌های «جنگ ستارگان» و «پیشتازان فضا»، صدها سیاره‌ی پر از موجودات زنده نشان داده شده‌اند که قدم زدن در آن‌ها هیچ خطری ندارد. اما در دنیای واقعی، ما فقط یک جا را پیدا کرده‌ایم که هر موجود زنده‌ای می‌تواند در آن آسوده زندگی کند و آن هم سیاره‌ی زمین است.

آنچه درباره تعداد سیارات قابل سکونت در جهان می‌دانیم

تا به امروز، ما نه تنها هیچ نوع حیات دیگری را پیدا نکرده‌ایم، بلکه هیچ سیاره‌ی دیگری را هم شناسایی نکرده‌ایم. با این حال، این به آن معنا نیست که دنیاهای دیگری که به طور بالقوه توانایی میزبانی از حیات را داشته باشند، وجود ندارند. در ادامه، چندین نظریه درباره تعداد سیارات قابل سکونت در جهان آورده شده است که دید بهتری به ما می‌دهند.

ناحیه گلدیلاکس

یکی از اولین نکاتی که ستاره‌شناسان در جستجوی سیاره‌ مناسب برای حیات مدنظر قرار می‌دهند، جایگاه آن سیاره نسبت به ستاره‌اش است؛ اینکه آیا در محدوده‌ای موسوم به گلدیلاکس (Goldilocks) جای گرفته است یا نه. این نام‌گذاری، از داستان مشهور «گلدیلاکس و سه خرس» اقتباس شده است.

البته این تنها یک گمانه‌زنی است، ولی درست مانند ناحیه گلدیلاکس، این نوار باریک نیز ممکن است توانایی پشتیبانی از حیات را داشته باشد. در کهکشان خودمان، ستارگان متعددی هستند که از خورشید کوچک‌ترند. به همین دلیل، یک سیاره برای اینکه در محدوده قابل سکونت قرار بگیرد، ناگزیر باید به آن ستاره‌ها نزدیک‌تر باشد. اما هنگامی که سیاره‌ای بیش از اندازه به ستاره میزبان خود نزدیک می‌شود، از نظر نیروی جاذبه در موقعیت خود ثابت می‌گردد. این بدان معناست که آن سیاره قادر به چرخش نیست و فقط می‌تواند به دور ستاره بگردد. در نتیجه، یک سمت آن همواره به سوی آن ستاره قرار دارد. این همان سیاره‌ای است که دچار قفل گرانشی شده است. و از آنجایی که چنین سیاره‌ای در ناحیه گلدیلاکس واقع شده، به طور بالقوه آب می‌تواند به شکل مایع وجود داشته باشد، اما فقط در آن نوار باریک و تاریک مرزی.

بر اساس اعداد

با این فرض که یک سیاره تنها در صورت قرارگیری در منطقه گلدیلاکس می‌تواند به‌طور بالقوه میزبان حیات باشد، با چه تعداد سیاره مواجه هستیم؟ منظومه شمسی ما دارای یک سیاره است که ما در آن سکونت داریم. در کهکشان راه شیری، حدود ۳۲۰۰ ستاره تا به حال کشف شده که سیارات به دور آن‌ها می‌چرخند. و در کل جهان هستی چطور؟ احتمالاً تا ۲۰۰ سکستیلیون ستاره وجود دارد که هر کدام دارای منظومه سیاره‌ای مخصوص به خود هستند (یک سکستیلیون برابر است با ۱۰۲۱).

الساندرو موربیدلی، سیاره‌شناس برجسته بر این باور است که برای آنکه سیاره‌ای پذیرای حیات باشد، لازم است هفت فاکتور اساسی در آن وجود داشته باشد. نخستین مورد که پیش‌تر به آن پرداختیم، قرارگیری در فاصله‌ای مناسب از ستاره‌ی میزبان است.

دومین عامل حیاتی، داشتن مدار مناسب است. اگر مدار سیاره به جای آنکه به یک دایره‌ی کامل نزدیک باشد، به شکل بیضی بسیار کشیده باشد، در طول گردش سالانه، دوره‌هایی با تغییرات دمایی شدید تجربه خواهد کرد که احتمال بقای حیات در چنین مدارهایی را بسیار کاهش می‌دهد.

مورد بعدی، پایداری محور چرخشی سیاره است. در مقایسه با زمین، مریخ از محور چرخشی ثابتی برخوردار نیست و همین امر منجر به از دست دادن جو آن شده است. چهارمین عامل، وجود آب است. ترکیب جو نیز به عنوان عامل بعدی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. جو زمین سرشار از نیتروژن و اکسیژن است. اما اگر سیاره‌ای سریع‌تر شکل گرفته باشد، ممکن است جوی غنی از هیدروژن و هلیوم داشته باشد و قادر به پشتیبانی از حیات نباشد.

عامل مهم بعدی، پدیده تکتونیک صفحه‌ای است. شاید به آن توجه نکرده باشید، اما تکتونیک صفحه‌ای به حفظ آب و هوای زمین کمک می‌کند. آتشفشان‌ها گازهای گلخانه‌ای آزاد می‌کنند، باران آن‌ها را از جو می‌شوید و چرخه‌ی دی‌اکسید کربن به این ترتیب ادامه می‌یابد. سیاراتی مانند زهره فاقد این ویژگی هستند.

آخرین عامل، نیاز یک سیاره به میدان مغناطیسی است. این میدان توسط هسته‌ی مذاب و در حال چرخش زمین ایجاد می‌شود. به همین دلیل است که ما از ذرات باردار مرگباری که در فضا سرگردانند محافظت می‌شویم. علاوه بر این هفت مورد، عامل دیگری نیز وجود دارد که در فهرست ذکر نشده اما از اهمیت بسزایی برخوردار است: اجزای سازنده‌ی واقعی حیات. کربن، اکسیژن، نیتروژن، هیدروژن، فسفر و گوگرد، عناصری هستند که زمینه‌ی آغاز حیات را روی کره‌ی زمین فراهم آوردند.

همچنان که ما به جستجو و شناسایی سیارات جدید ادامه می‌دهیم، دانشمندان در سال‌های متمادی امواج و نشانه‌هایی را از کره زمین به فضا منتشر کرده‌اند. باور آن‌ها بر این است که دست‌کم بیست و نه سیاره که احتمال میزبانی حیات در آن‌ها وجود دارد، تا به امروز سیگنال‌هایی را از زمین دریافت کرده‌اند. حال، باید منتظر بمانیم و ببینیم آیا در نهایت سیاره‌ای مثل زمین کشف خواهد شد که دارای حیات باشد یا خیر. نظر شما درباره تعداد سیارات قابل سکونت در جهان چیست؟

منبع: خبرآنلاین