برای مقابله با استرس کنکور چه باید کرد؟
یک متخصصص اعصاب و روان و دبیر انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی با اشاره به اینکه جوانان کنکوری در سال های قبل فقط با استرس کنکور مواجه بودند، گفت: امسال استرس ناشی از ویروس کرونا و به تعویق افتادن تاریخ برگزاری آزمون به عنوان معضلی دیگر، بار استرس جوانان کنکوری را اضافه کرده است.
امیر هوشنگ باقری در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: استرس به خودی خود مفید و دارای اثرات خوبی است، به افراد انگیزه فعالیت داده و در صورت کوتاه مدت بودن می تواند سیستم ایمنی فرد را تقویت کند و مانند یک ورزش مفید باشد.
وی با بیان اینکه استرس های کوتاه مدت برای بدن مفید هستند و در این حالت فرد اصلا متوجه این استرس نمی شود، گفت: استرس در حد متوسط و به شرط مزمن نشدن نیز برای انسان مفید است و منجر به انگیزه و نشاط در فرد می شود.
این متخصص اعصاب و روان افزود: هر استرس می تواند به انواع خوشایند و ناخوشایند تقسیم شود و هر دو نوع این استرس ها اگر طولانی شوند به ذهن و جسم فرد آسیب می زنند.
ظرفیت متفاوت افراد برای تحمل استرس
وی در ادامه با اشاره به اینکه هر کسی برای تحمل استرس ظرفیتی دارد، توضیح داد: اگر این استرس از حد توان فرد بیشتر شود، حتی افرادی که استرس را خوب مدیریت می کنند نیز کم می آورند و دچار مشکل می شوند.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی با بیان اینکه در حال حاضر داوطلبان کنکور با دو استرس کنکور و استرس ناشی از یک بیماری مواجه هستند، توضیح داد: استرس کرونا باعث مختل شدن روابط بین افراد و کاهش رفت و آمدها شده است، بنابراین افراد از مزایا و پاداش های روابط اجتماعی محروم هستند، مسافرت ها کم شده و تمام این عوامل منجر به کاهش توان افراد در برابر استرس می شود.
مسئول کمیته روان درمانی با اشاره به اینکه جوانان کنکوری در سال های قبل فقط با استرس کنکور مواجه بودند، تصریح کرد: اما امسال استرس ناشی از ویروس کرونا و به تعویق افتادن تاریخ برگزاری آزمون به عنوان معضلی دیگر، بار استرس جوانان کنکوری را اضافه کرده است.
باقری درخصوص راهکار تغذیه ای برای مقابله با استرس گفت: به طور کلی هر غذایی که می خوریم می تواند به نوعی استرس محسوب شود و بدن باید انرژی صرف کند تا بتواند دوباره به تعادل برسد و با این استرس که استرس مفیدی است و برای بدن ضروری، کنار بیاید، درحالی که مصرف غذاهای ناسالم و قندهای تصفیه شده می تواند در تشدید استرس نقش قابل توجهی داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه اگر استرس در خواب، اشتها، انرژی بدنی، تمرکز، حوصله، خلق و خوی فرد تاثیر منفی بگذارد، فرد باید اقدامی برای کاهش استرس بکند، افزود: اما قبل از هر چیز، در ابتدا فرد باید خودش یا به کمک شخصی علت استرس را پیدا کند، اگر علت را فهمید آن وقت باید راه حلی یافته و استرس را برطرف کند.
مقابله مثبت و منفی با استرس
این متخصص اعصاب و روان با اعلام اینکه دو نوع مقابله برای استرس وجود دارد، تصریح کرد: مقابله مثبت و مقابله منفی. مقابله مثبت شامل تنظیم خواب و تغذیه، مرخصی و استراحت دادن به خود، گردش در طبیعت، خوردن ویتامین های گروه ب، منیزیوم و کلسیم، پیاده روی، مدیتیشن و ورزش هایی مثل، یوگا، شنا است.
باقری با بیان اینکه ورزش های دسته جمعی که بیشتر حالت تفریح دارند نیز به کاهش استرس کمک زیادی می کند، افزود: برای اهل کتاب، مطالعه کتاب های انگیزشی مفید است و برای گروهی از افراد فعالیت هایی مانند موسیقی، تماشای فیلم، صحبت با دوستان و دیگران می توانند مفید باشد.
وی با بیان اینکه مواد قندی غیر طبیعی مانند شیرینی جات و نوشابه ها، می توانند در لحظه، آرامش نیم تا یک ساعته به افراد بدهند، اما در نهایت منجر به شدیدتر شدن استرس افراد می شوند، گفت: بهتر است مصرف این مواد قندی محدود شود و در عوض مصرف میوه و سبزیجات بیشتر شود.
این متخصص اعصاب و روان بر اهمیت تنظیم ساعت های غذایی تاکید و تصریح کرد: در اثر افت قند استرس افزایش می یابد، این درحالی است که پرخوری و زیاده روی نیز مشکل زاست.
وی خواب را عامل مهم دیگری در تنظیم استرس عنوان کرد و افزود: یعنی فرد ۸ ساعت باید بخوابد، اما برای ما ساعت خوابیدنی اهمیت دارد که حتما از ساعت ۱۲ تا ۴ صبح باشد، زیرا در این زمان هورمون رشد ترشح می شود و به ترمیم جسم و روان بسیار کمک می کند.
مسئول کمیته روان درمانی با اشاره به اینکه در این گونه فعالیت ها نباید افراط شود، گفت: در مقابله منفی، فرد برای کاهش استرس خود به مصرف دارو، مواد مخدر و رفتارهای ناسالم پناه می برد. این موارد ظاهرا استرس را کاهش می دهند، اما در دراز مدت بسیار مضر هستند.
زمان مراجعه به مشاور و روان شناس
باقری تصریح کرد: اگر افراد تمام این کارهای مثبت را انجام دادند و نتیجه نگرفتند، آن وقت باید به یک متخصص روانپزشک یا روانشناس و یا مشاور مراجعه کنند.
وی با بیان اینکه درمانگر میزان استرس را اندازه می گیرد تا ببیند چه اندازه بر روی جسم و ذهن فرد فشار وارد می کند، گفت: اگر استرس مزمن شود سیستم ایمنی را تضعیف می کند و این سیستم ایمنی ضعیف شده، فرد را مستعد انواع بیماری های ویروسی و باکتریایی می کند. بنابراین یک درمانگر، خواب، تغذیه، قدرت تمرکز، انرژی فرد را کنترل می کند و وقتی مطمئن شد که استرس بر این عوامل اثر گذاشته، وارد اولین مرحله درمان می شود.
این متخصص اعصاب و روان توضیح داد: اولین اقدام درمانی خودارزیابی (خودپایشی، خود نگری) است. در این مرحله فرد باید خودش را ارزیابی کند و به افکار، احساسات، وضعیت جسمی، درد و ناراحتی در قسمت های مختلف بدنش و سپس به رفتارهای که به دنبال این فکر و احساس از خود نشان می دهد، توجه کند.
وی با اشاره به اینکه معمولا درمانگر از فرد دچار استرس می خواهد به حسش نمره ای بدهد، ادامه داد: اگر بالاترین نمره را ۱۰ و کمترین را صفر در نظر بگیریم، شما چه نمره ای به خود می دهید؟ در این مرحله درمانگر می تواند براساس حالات بدنی، احساسات و افکاری که دارد دخالت کند. درمانگر می تواند افکار فرد را شناسایی کند و ببیند چه افکاری موجب نگرانی و اضطراب فرد می شود. به کمک فرد این موارد را بنویسد و تصحیح کند. وقتی افکار اصلاح شد، به دنبال آن احساس و رفتار فرد تحت تاثیر فرار می گیرد. از طرفی درمانگر می تواند به جای توجه به افکار فرد، به بدن او توجه کند و ببیند چه حس هایی را درحال تجربه کردن است و به فرد آموزش تکنیک های ریلکسیشن، هیپنوتیزم، تنفس های آرام شکمی و عمیق و ... بدهد.
باقری با اشاره به اینکه گاهی استرس به علت عدم مدیریت زمان رخ می دهد، گفت: یعنی فرد کارهای غیر مهم را به تعویق می اندازد و در نهایت مجبور می شود که در آخرین لحظات به آن رسیدگی کند که استرس زاست و در عین حال مانع رسیدگی به کارهای مهمی می شود که بر زندگی و آینده فرد تاثیرگذار است.
دارو درمانی از چه زمانی شروع می شود؟
وی با بیان اینکه در شرایط حاضر باوجود استرس ویروس کرونا و زمان کم تا برگزاری کنکور، حتی کسانی که از قبل درس خوانده اند نیز نگرانند، گفت: افراد از خود توقعاتی دارند که باعث به وجود آمدن استرس برای آن ها می شود. کسانی که خوب درس خوانده اند، رتبه عالی و افرادی که کمتر تلاش کرده اندحداقل قبولی می خواهند.
مسئول کمیته روان درمانی خاطرنشان کرد: وقتی فرد روش های طبیعی و مقابله مثبت با استرس را انجام داد، حتی درمانگر به فرد یاد داد که چگونه خود را ریلکس و افکار خود را شناسایی کند و مثبت تر بیاندیشد اما باز جواب نداد، یا اگر در زمان حاضر که یک هفته تا کنکور بیشتر نمانده و فرصت یادگیری این روش های خود آرام سازی وجود ندارد، در این مرحله درمانگر به دارو درمانی روی می آورد.
وی در عین حال به مشکلات و عوارض ناشی از مصرف داروها اشاره و تصریح کرد: مصرف داروهای ضد اضطراب همزمان با کاهش اضطراب، روی تمرکز و گیرایی فرد اثر می گذارند. بنابراین وقتی مطمئن شدیم که میزان استرس فرد به حدی بالاست که شب قبل کنکور نمی تواند بخوابد و به خوبی غذا بخورد، در این حالت می توان دوز کم دارو را شروع کرد. باید با امتحان دارو از روزهای قبل، دارو به کمترین مقدار تجویز شود و فقط به گونه ای باشد که اضطراب فرد کاهش پیدا کند و منجر به خواب آلودگی و کاهش تمرکز نشود.
کنکور همه زندگی نیست
این متخصص اعصاب و روان ادامه داد: در صورتی زمان کافی وجود داشته باشد، روانشناس و روانپزشک با فرد صحبت می کنند که کنکور دادن و قبولی در آن بسیار خوب است، اما همه زندگی نیست، بنابراین اگر کسی قبول نشود فاجعه ای رخ نداده است. فقط یک امتحان بوده که او بتواند در مسیر زندگی موفق تر باشد و اگر امسال قبول نشد سال دیگر می تواند دوباره امتحان بدهد، یا مانند هزاران نفر افراد موفق که تحصیلات دانشگاهی ندارند خوشبخت زندگی کند.
چگونگی مقابله با استرس در خانواده ها
باقری با بیان اینکه خانواده ها باید به فرزندانشان اجازه بدهند تا خودش با قضیه کنکور مقابله کند، گفت: متاسفانه بعضی خانواده ها به شدت درگیر این مسابقه شده اند. آن ها افرادی کمال گرا هستند که برنده شدن در این مسابقه برایشان خیلی مهم است. اینجاست که نشان می دهد این افراد ذهنیت غلطی دارند که با قبول نشدن در کنکور فاجعه رخ می دهد، بنابراین این گونه افراد حتما باید به یک درمانگر مراجعه کنند.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی با تاکید براینکه در اغلب استرس ها و مشکلات فقط خود فرد مقصر نیست، بلکه مجموعه عوامل محیطی مانند خانواده مسئول هستند، گفت: اگر بتوان خانواده ها را درگیر کرد، اثر درمان بسیار بالا می رود، به طوری که اگر احساس شود که مادر یا پدری سختگیر، وسواسی، کمالگرا است و به فرزندشان فشار می آورند باید از قبل با آنها صحبت شود و مشاوره و یا حتی دارو دریافت کنند.
این متخصص اعصاب و روان با اشاره به افرادی که نگران نگاه های دیگران هستند، تصریح کرد: این گونه افراد دو دسته اند. یک دسته کسانی هستند که خانواده و نزدیکان آنها را تحت فشار می گذارند، بازخواست می کنند، با دیگران مقایسه می کنند و زیرسوال می برند، که حتما باید خانواده تحت درمان قرار بگیرند. اما دسته دیگر دانش آموزانی هستند که نظر دیگران بیش از حد برایشان مهم است و این طرز فکر باید تصحیح شود.
باقری در پایان پیشنهاد داد که داوطلبان کنکور روز قبل امتحان را به خود استراحت داده و تفریح سالمی داشته باشند تا روز بعد بتوانند با آرامش و به دور از استرس در این آزمون شرکت کنند.
وی با بیان اینکه استرس های کوتاه مدت برای بدن مفید هستند و در این حالت فرد اصلا متوجه این استرس نمی شود، گفت: استرس در حد متوسط و به شرط مزمن نشدن نیز برای انسان مفید است و منجر به انگیزه و نشاط در فرد می شود.
این متخصص اعصاب و روان افزود: هر استرس می تواند به انواع خوشایند و ناخوشایند تقسیم شود و هر دو نوع این استرس ها اگر طولانی شوند به ذهن و جسم فرد آسیب می زنند.
ظرفیت متفاوت افراد برای تحمل استرس
وی در ادامه با اشاره به اینکه هر کسی برای تحمل استرس ظرفیتی دارد، توضیح داد: اگر این استرس از حد توان فرد بیشتر شود، حتی افرادی که استرس را خوب مدیریت می کنند نیز کم می آورند و دچار مشکل می شوند.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی با بیان اینکه در حال حاضر داوطلبان کنکور با دو استرس کنکور و استرس ناشی از یک بیماری مواجه هستند، توضیح داد: استرس کرونا باعث مختل شدن روابط بین افراد و کاهش رفت و آمدها شده است، بنابراین افراد از مزایا و پاداش های روابط اجتماعی محروم هستند، مسافرت ها کم شده و تمام این عوامل منجر به کاهش توان افراد در برابر استرس می شود.
مسئول کمیته روان درمانی با اشاره به اینکه جوانان کنکوری در سال های قبل فقط با استرس کنکور مواجه بودند، تصریح کرد: اما امسال استرس ناشی از ویروس کرونا و به تعویق افتادن تاریخ برگزاری آزمون به عنوان معضلی دیگر، بار استرس جوانان کنکوری را اضافه کرده است.
باقری درخصوص راهکار تغذیه ای برای مقابله با استرس گفت: به طور کلی هر غذایی که می خوریم می تواند به نوعی استرس محسوب شود و بدن باید انرژی صرف کند تا بتواند دوباره به تعادل برسد و با این استرس که استرس مفیدی است و برای بدن ضروری، کنار بیاید، درحالی که مصرف غذاهای ناسالم و قندهای تصفیه شده می تواند در تشدید استرس نقش قابل توجهی داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه اگر استرس در خواب، اشتها، انرژی بدنی، تمرکز، حوصله، خلق و خوی فرد تاثیر منفی بگذارد، فرد باید اقدامی برای کاهش استرس بکند، افزود: اما قبل از هر چیز، در ابتدا فرد باید خودش یا به کمک شخصی علت استرس را پیدا کند، اگر علت را فهمید آن وقت باید راه حلی یافته و استرس را برطرف کند.
مقابله مثبت و منفی با استرس
این متخصص اعصاب و روان با اعلام اینکه دو نوع مقابله برای استرس وجود دارد، تصریح کرد: مقابله مثبت و مقابله منفی. مقابله مثبت شامل تنظیم خواب و تغذیه، مرخصی و استراحت دادن به خود، گردش در طبیعت، خوردن ویتامین های گروه ب، منیزیوم و کلسیم، پیاده روی، مدیتیشن و ورزش هایی مثل، یوگا، شنا است.
باقری با بیان اینکه ورزش های دسته جمعی که بیشتر حالت تفریح دارند نیز به کاهش استرس کمک زیادی می کند، افزود: برای اهل کتاب، مطالعه کتاب های انگیزشی مفید است و برای گروهی از افراد فعالیت هایی مانند موسیقی، تماشای فیلم، صحبت با دوستان و دیگران می توانند مفید باشد.
وی با بیان اینکه مواد قندی غیر طبیعی مانند شیرینی جات و نوشابه ها، می توانند در لحظه، آرامش نیم تا یک ساعته به افراد بدهند، اما در نهایت منجر به شدیدتر شدن استرس افراد می شوند، گفت: بهتر است مصرف این مواد قندی محدود شود و در عوض مصرف میوه و سبزیجات بیشتر شود.
این متخصص اعصاب و روان بر اهمیت تنظیم ساعت های غذایی تاکید و تصریح کرد: در اثر افت قند استرس افزایش می یابد، این درحالی است که پرخوری و زیاده روی نیز مشکل زاست.
وی خواب را عامل مهم دیگری در تنظیم استرس عنوان کرد و افزود: یعنی فرد ۸ ساعت باید بخوابد، اما برای ما ساعت خوابیدنی اهمیت دارد که حتما از ساعت ۱۲ تا ۴ صبح باشد، زیرا در این زمان هورمون رشد ترشح می شود و به ترمیم جسم و روان بسیار کمک می کند.
مسئول کمیته روان درمانی با اشاره به اینکه در این گونه فعالیت ها نباید افراط شود، گفت: در مقابله منفی، فرد برای کاهش استرس خود به مصرف دارو، مواد مخدر و رفتارهای ناسالم پناه می برد. این موارد ظاهرا استرس را کاهش می دهند، اما در دراز مدت بسیار مضر هستند.
زمان مراجعه به مشاور و روان شناس
باقری تصریح کرد: اگر افراد تمام این کارهای مثبت را انجام دادند و نتیجه نگرفتند، آن وقت باید به یک متخصص روانپزشک یا روانشناس و یا مشاور مراجعه کنند.
وی با بیان اینکه درمانگر میزان استرس را اندازه می گیرد تا ببیند چه اندازه بر روی جسم و ذهن فرد فشار وارد می کند، گفت: اگر استرس مزمن شود سیستم ایمنی را تضعیف می کند و این سیستم ایمنی ضعیف شده، فرد را مستعد انواع بیماری های ویروسی و باکتریایی می کند. بنابراین یک درمانگر، خواب، تغذیه، قدرت تمرکز، انرژی فرد را کنترل می کند و وقتی مطمئن شد که استرس بر این عوامل اثر گذاشته، وارد اولین مرحله درمان می شود.
این متخصص اعصاب و روان توضیح داد: اولین اقدام درمانی خودارزیابی (خودپایشی، خود نگری) است. در این مرحله فرد باید خودش را ارزیابی کند و به افکار، احساسات، وضعیت جسمی، درد و ناراحتی در قسمت های مختلف بدنش و سپس به رفتارهای که به دنبال این فکر و احساس از خود نشان می دهد، توجه کند.
وی با اشاره به اینکه معمولا درمانگر از فرد دچار استرس می خواهد به حسش نمره ای بدهد، ادامه داد: اگر بالاترین نمره را ۱۰ و کمترین را صفر در نظر بگیریم، شما چه نمره ای به خود می دهید؟ در این مرحله درمانگر می تواند براساس حالات بدنی، احساسات و افکاری که دارد دخالت کند. درمانگر می تواند افکار فرد را شناسایی کند و ببیند چه افکاری موجب نگرانی و اضطراب فرد می شود. به کمک فرد این موارد را بنویسد و تصحیح کند. وقتی افکار اصلاح شد، به دنبال آن احساس و رفتار فرد تحت تاثیر فرار می گیرد. از طرفی درمانگر می تواند به جای توجه به افکار فرد، به بدن او توجه کند و ببیند چه حس هایی را درحال تجربه کردن است و به فرد آموزش تکنیک های ریلکسیشن، هیپنوتیزم، تنفس های آرام شکمی و عمیق و ... بدهد.
باقری با اشاره به اینکه گاهی استرس به علت عدم مدیریت زمان رخ می دهد، گفت: یعنی فرد کارهای غیر مهم را به تعویق می اندازد و در نهایت مجبور می شود که در آخرین لحظات به آن رسیدگی کند که استرس زاست و در عین حال مانع رسیدگی به کارهای مهمی می شود که بر زندگی و آینده فرد تاثیرگذار است.
دارو درمانی از چه زمانی شروع می شود؟
وی با بیان اینکه در شرایط حاضر باوجود استرس ویروس کرونا و زمان کم تا برگزاری کنکور، حتی کسانی که از قبل درس خوانده اند نیز نگرانند، گفت: افراد از خود توقعاتی دارند که باعث به وجود آمدن استرس برای آن ها می شود. کسانی که خوب درس خوانده اند، رتبه عالی و افرادی که کمتر تلاش کرده اندحداقل قبولی می خواهند.
مسئول کمیته روان درمانی خاطرنشان کرد: وقتی فرد روش های طبیعی و مقابله مثبت با استرس را انجام داد، حتی درمانگر به فرد یاد داد که چگونه خود را ریلکس و افکار خود را شناسایی کند و مثبت تر بیاندیشد اما باز جواب نداد، یا اگر در زمان حاضر که یک هفته تا کنکور بیشتر نمانده و فرصت یادگیری این روش های خود آرام سازی وجود ندارد، در این مرحله درمانگر به دارو درمانی روی می آورد.
وی در عین حال به مشکلات و عوارض ناشی از مصرف داروها اشاره و تصریح کرد: مصرف داروهای ضد اضطراب همزمان با کاهش اضطراب، روی تمرکز و گیرایی فرد اثر می گذارند. بنابراین وقتی مطمئن شدیم که میزان استرس فرد به حدی بالاست که شب قبل کنکور نمی تواند بخوابد و به خوبی غذا بخورد، در این حالت می توان دوز کم دارو را شروع کرد. باید با امتحان دارو از روزهای قبل، دارو به کمترین مقدار تجویز شود و فقط به گونه ای باشد که اضطراب فرد کاهش پیدا کند و منجر به خواب آلودگی و کاهش تمرکز نشود.
کنکور همه زندگی نیست
این متخصص اعصاب و روان ادامه داد: در صورتی زمان کافی وجود داشته باشد، روانشناس و روانپزشک با فرد صحبت می کنند که کنکور دادن و قبولی در آن بسیار خوب است، اما همه زندگی نیست، بنابراین اگر کسی قبول نشود فاجعه ای رخ نداده است. فقط یک امتحان بوده که او بتواند در مسیر زندگی موفق تر باشد و اگر امسال قبول نشد سال دیگر می تواند دوباره امتحان بدهد، یا مانند هزاران نفر افراد موفق که تحصیلات دانشگاهی ندارند خوشبخت زندگی کند.
چگونگی مقابله با استرس در خانواده ها
باقری با بیان اینکه خانواده ها باید به فرزندانشان اجازه بدهند تا خودش با قضیه کنکور مقابله کند، گفت: متاسفانه بعضی خانواده ها به شدت درگیر این مسابقه شده اند. آن ها افرادی کمال گرا هستند که برنده شدن در این مسابقه برایشان خیلی مهم است. اینجاست که نشان می دهد این افراد ذهنیت غلطی دارند که با قبول نشدن در کنکور فاجعه رخ می دهد، بنابراین این گونه افراد حتما باید به یک درمانگر مراجعه کنند.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی با تاکید براینکه در اغلب استرس ها و مشکلات فقط خود فرد مقصر نیست، بلکه مجموعه عوامل محیطی مانند خانواده مسئول هستند، گفت: اگر بتوان خانواده ها را درگیر کرد، اثر درمان بسیار بالا می رود، به طوری که اگر احساس شود که مادر یا پدری سختگیر، وسواسی، کمالگرا است و به فرزندشان فشار می آورند باید از قبل با آنها صحبت شود و مشاوره و یا حتی دارو دریافت کنند.
این متخصص اعصاب و روان با اشاره به افرادی که نگران نگاه های دیگران هستند، تصریح کرد: این گونه افراد دو دسته اند. یک دسته کسانی هستند که خانواده و نزدیکان آنها را تحت فشار می گذارند، بازخواست می کنند، با دیگران مقایسه می کنند و زیرسوال می برند، که حتما باید خانواده تحت درمان قرار بگیرند. اما دسته دیگر دانش آموزانی هستند که نظر دیگران بیش از حد برایشان مهم است و این طرز فکر باید تصحیح شود.
باقری در پایان پیشنهاد داد که داوطلبان کنکور روز قبل امتحان را به خود استراحت داده و تفریح سالمی داشته باشند تا روز بعد بتوانند با آرامش و به دور از استرس در این آزمون شرکت کنند.