(ویدئو) نگاهی به سبک مد و لباس اطلسی زنان تاجیکستان در نوروز

تاجیکستان، سرزمین تضادهای شگفت انگیز طبیعی و یکی از مقصدهای نوروز گردی ایرانیان به شمار می رود که با زبان فارسی تاجیکی، قرابت های فرهنگی بسیاری با ایرانیان امروز دارند. آیین های بسیاری در سرزمین تاجیک ها، شباهت به فرهنگ ایران داشته که نوروز، میراث جهانی تمدن بزرگ پارسی که از سال ۱۳۸۸ هجری شمسی، توسط سازمان ملل متحد ثبت جهانی گردید، یکی از آنها است.

تاجیکستان، سرزمین کمتر شناخته شده برای ما ایرانی ها با وجود پارسی زبان بودن اکثریت مردم این دیار، توجه خاصی به لباس و پوشش سنتی و محلی داشته و در مراسم و رویدادهای ملی و حتی بین المللی، شاهد حضور دختران و زنان تاجیکی با مد و لباس سنتی رنگارنگ هستیم.

از نظر غربی ها، یکی از دلایل جذابیت رویدادهای ملی این کشور، نوع لباس رنگارنگ و پر زرق و برق مردان و زنان تاجیکی بوده که جلوه خاصی را به رویدادهای مختلف این کشور می بخشد. برای آشنایی با سبک مد و لباس سنتی زنان تاجیکی، سرویس هنری روزیاتو امروز شما را به ضیافتی از لباس های هیجانی تاجیک ها می برد.

لباس «اطلس یا اطلسی»، لباس خاص مردم تاجیک است که در آستانه نوروز برتن می‌کنند و هر بانوی تاجیک کوشش می‌کند از این کالا برای خود، لباس ملی آماده کند.

در بهار زیبای امسال، نخستین گزارش سرویس هنری را به بررسی لباس های سنتی بانوان کشورهای همسایه اختصاص داده ایم. به امید آنکه لباس های سنتی اقوام ایرانی نیز در مراسم ملی و حتی بین المللی مورد استقبال عموم مردان و زنان به خصوص نسل جوان ایرانی قرار بگیرد.

با مد گردی تاجیکی امروز ما همراه باشید.فرهنگ مد و لباس تاجیکستان

فرهنگ شادی در تاجیکی ها سبب شده تا فرهنگ مد و لباس آنها نیز مبتنی بر باورهای انرژی مثبت و شاد زیستن تاجیکی ها، متحول شده و امروزه شاهد جشنواره ای از لباس های رنگارنگ و جذابی باشیم که زنان و دختران تاجیکی در کوی و برزن بر تن می کنند.

گر چه همه مردم تاجیکستان مسلمان نیستند، اما فرهنگ پوشش بانوان تاجیکی،‌ برهنگی لباس های غربی و آنچه در خیابان های روسیه و آذربایجان شاهد هستیم را نداشته و شاید یکی از دلایل این موضوع را بتوان به سنت اصیل پوشاک تاجیکی مرتبط دانست.

برخی از کارشناسان مد و لباس تاجیکی عقیده دارند که ترویج لباس ملی برای مردان و زنان تاجیکی در صورتی که با پارچه اطلسی با کیفیت طراحی و دوخته شود، حتما استقبال گسترده مردم را به همراه خواهد داشت و می تواند از گرایش مد گرایی غربی دختران و پسران تاجیکی تا حد زیادی بکاهد.

لباس های خنک و سبک اطلسی امروزه در همه فصول سال توسط دختران و بانوان این کشور استفاده می شود. حتی برای آن دسته از بانوان مسلمان تاجیکی که الزامات و محدودیت های خود را در لباس پوشیدن دارند، طراحان مد تاجیکی مدتی است که با پارچه های اطلسی رنگارنگ با حفظ موازین مربوطه، برای این قشر از مشتریان خود نیز، طرح های قابل قبولی را ارائه کرده اند.

در رنگ ریزی لباس های تاجیکی تلاش می شود که رنگ های طبیعی باشد و رنگ پیاز و گردو معمولا استفاده می کنند. پارچه های پاک مبتنی بر فاکتورهای زیست محیطی و دوستدار محیط زیست، بخشی از روش تولید لباس های سنتی فاخر امروزی زنان تاجیک را به خود اختصاص می دهد.

برخی از لباس های سنتی زنان تاجیک، دارای خطوط و نقش و نگارهایی خاص است که فلسفه مخصوص به خود دارد. مثلا خطوط افقی به معنای زمین، خطوط مواج یادآور آب و خطوط عمودی یادآور باران و خطوط مورب نشانه ای از آتش و گرما است. البته در طراحی لباس های تاجیکی بعضا سعی شده تا از نمادها و نقوش ایرانی مانند بته جقه نیز استفاده شود.

در صدف، مروارید وجود دارد و صدف هر زنی، فرزندش است. این یادآور مهر و عطوفت و ارتباط مادر و فرزندی است که نمادی در برخی از لباس های تاجیکی دیده می شود و پیام های خاصی دارد. عدم علاقه اکثریت زنان تاجیکی به پوشش های سیاه رنگ، خود نشان دهنده این واقعیت است که فرهنگ شادی و لباس های محلی رنگارنگ، تا چه اندازه توانسته سبک مد و لباس شرقی و سنتی و جذاب تاجیکی ها را در این کشور توسعه دهد.

داستان پارچه های اطلسی

بافندگی در تاجیکستان،‌ همچون فرش بافی در ایران، از جمله صنایع شناخته شده و دیرینه به شمار می رود. در این میان، اطلس، با نقش و نگاره های جذاب و خاص، علاقه زیادی را در میان مردان و زنان این اقلیم به همراه داشته و پوشیدن آنها همچنان رایج و محبوب است.

یکی از هنرهای قدیمی دیگر مردم تاجیک، هنر بافندگی و نساجی است یکی از  هنرها، هنر جوراب بافی و قالی بافی است که زنان تاجیک در گذشته در فصل سرما آن را با دست انجام می‌دادند. اکنون نیز جوراب‌های دستباف در گوشه و کنار بازارهای تاجیکستان به فروش می‌رسد.

اهمیت اطلس در فرهنگ تاجیک در سالیان اخیر به صورت حرفه ای در دستور کار قرار گرفته است. برگزاری آزمونی موسوم به اطلس یکی از این اقدامات فرهنگ مدار به شمار می رود. در این آزمون، از بافندگان زبردست با استفاده از پارچه های اطلسی خواسته می شود تا لباس مدرن دوخته و به نمایش بگذارند.

صرف نظر از دخالت دولت شوروی در نحوه لباس پوشی مردم اطلس در میان زنان تاجیک همچنان رایج و محبوب ماند. صنایع اندک تاجیکستان که یک کشور عمدتا کشاورزی است، در پی فروپاشی شوروی شدیدا آسیب دید و کارخانه های صنعتی معدودی که در این جمهوری وجود داشت، از جمله “خجند اطلس” معروف از فعالیت باز ماندند.

واژه هایی مثل کاستیوم (کت) بریوک (شلوار) پلتا (پالتو) و پلش (بارانی). اما علیرغم همه تدابیر فرهنگی روس ها تاجیک ها توانستند سنن و رسوم ملی خود را علی رغم بیش از ۷۰ سال سلطه شوروی حفظ کنند و موفق به حفظ هویت خود در پوشاک هایشان نیز شدند.

لباس های عروسی زنان تاجیکی

در مقایسه با لباس های زنان، لباس های مردان در تاجیکستان با صد سال پیش اصلا قابل قیاس نیست. حالا بیشتر مردان و جوانان تاجیک به شیوه اروپایی لباس می پوشند. اما همزمان پوشش یکته (روپوش بی آستر) و جامه (روپوش آستردار) و طاقی (کلاه) نیز همچنان در میان مردان و جوانان تاجیک رایج است.

افراد مختلف، جدا از مقام و جایگاه اجتماعی خود در جامعه، به هنگام برگزارکردن جشن و ماتم و دیگر رسم و آیین های ملی خود عمدتا با لباس ملی، یعنی جامه و طاقی حاضر می شوند. جامه مثل خلعت است، منتهی در داخل آن پنبه می گذارند و عمدتا لباس گرم برای زمستان محسوب می شود.

“بی قسب”، “مشک ظفر” از جمله انواع جامه های تاجیکی است. در مراسم و جشن های مختلف تاجیکان، پوشش به عنوان یک افتخار ملی جایگاه ویژه دارد، و حتی دولت تاجیکستان به رهبران کشورهای خارجی در پایان دیدارهای رسمی خود از تاجیکستان لباس ملی تاجیکی هدیه می دهد. در گذشته اطلس خجند، سمرقند، کان بادام، اندیجان و شهرهای دیگر آسیای میانه خیلی مشهور بوده است.

درس هایی از لباس تاجیکی

آن چه که مسلم است، کشور تاجیکستان به عنوان  نماد شاد پوشی  و توجه به باورهای ملی و آیینی در فرهنگ مد و لباس، می تواند سرمشق خوبی برای طراحان فشن ایرانی و مسئولان مربوطه به خصوص “کارگروه مد و لباس وزارت ارشاد” باشد که با اتخاذ سیاست های مشوقانه، فرهنگ مد و لباس شاد و رنگارنگ و مبتنی بر باورهای اقوام ایرانی را در سال جاری و آینده، راهبری کند.

منبع: روزیاتو