باشگاه خوانندگان حرفه‌ای راه‌اندازی می‌شود
تابستانه کتاب از سی‌ام مرداد تا هشتم شهریورماه برگزار شد تا طرح تخفیف فصلی کتاب نهمین دوره‌اش را پشت سر بگذارد. مسائل و مشکلات طرح تابستانه و شایعاتی که درباره ادامه طرح‌های فصلی کتاب شنیده می‌شود سبب شد تا به سراغ نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل خانه کتاب برویم و پرسش‌هایمان را با او در میان بگذاریم.
یارانه اختصاص‌یافته به طرح تابستانه کمتر از دوره‌های دیگر بود و بسیاری از کتابفروشی‌ها یارانه‌شان تمام‌شده بود یا به‌دلیل کمبود یارانه فقط به کسانی که درخواست می‌کردند تخفیف می‌دادند. چرا؟
زمان اجرای طرح تابعی از بودجه است. هرچه بودجه بیشتر باشد زمان اجرای طرح هم افزایش پیدا می‌کند و برعکس. ما طی جلساتی که با کتابفروشان برگزار کردیم و طبق نظرات آنها برآن شدیم که مدت زمان اجرای طرح را کاهش دهیم چراکه کتابفروشی‌ها براساس یارانه‌ای که به آنها اختصاص داده شده پاسخگوی نیاز مخاطبان نخواهند بود و یارانه را در روزهای ابتدایی طرح مصرف می‌کنند. علاوه‌بر این، تقاضای کاهش زمان بارها از سوی کتابفروشان مطرح شده بود زیرا یک‌ماه را زمانی طولانی و فرساینده می‌دانستند.
در دوره‌های گذشته یارانه هر کتابفروشی شناور بود و امکان شارژ دوباره یارانه وجود داشت اما در این دوره چنین امکانی دیگر نبود و یارانه ثابتی به هر کتابفروشی اختصاص یافته بود که دیگر شارژ نمی‌شد. میزان یارانه طرح به یک میلیارد و صد‌میلیون تومان کاهش پیدا کرد و طبیعی است که یارانه کمتری به کتابفروشی‌ها رسیده باشد. برای همین از کتابفروشی‌ها خواستیم که خودشان یارانه را مدیریت کنند. در عین حال به کتابفروشی‌ها پیشنهاد داده بودیم که خودشان نیز در طرح مشارکت کنند و بخشی از تخفیف را خودشان به‌عهده بگیرند که نزدیک به 260کتابفروشی پذیرفته بودند.
تخصیص یارانه براساس چه معیارهایی صورت پذیرفته بود؟
مساحت کتابفروشی و میزان سابقه شرکت در طرح و میزان کتاب‌های یک کتابفروشی از معیارهای ما برای تخصیص یارانه بود. بر این‌اساس، اطلاعات پردازش می‌شد و سهم ثابتی به کتابفروشی‌ها تعلق می‌گرفت. در عین حال، در توزیع یارانه نگاه ما به مناطق کم‌برخوردار و کتابفروشی‌های محلی و کوچک بود. درست است که کتابفروشی‌های مرکزی تهران و شهرستان‌ها یارانه بیشتری گرفته بودند اما در این دوره کتابفروشی‌های مناطق کم‌برخوردار و کتابفروشی‌های کوچک از یارانه بهتری برخوردار شدند.
یعنی حداقل یارانه را که پانصدهزار تومان بود دریافت کردند؟
بله، از این جهت طرح تخفیف فصلی در این دوره به نفع کتابفروشی‌های محلی و کتابفروشی‌های کوچک بود.
طرح در زمانی برگزار شد که تهران خالی بود و بیشتر مردم در سفر بودند و تا از سفر برگردند و به‌خودشان بیایند طرح تمام‌شده بود.
بله، بهتر بود که طرح در مردادماه برگزار شود که دوره رکود کتابفروشی‌هاست. اما تسویه طرح بهاره و تخصیص بودجه برای طرح تابستانه کمی طول کشید. ما به محض تخصیص بودجه، طرح را برگزار کردیم. در عین حال، نمی‌شد که برگزاری طرح را بیشتر از این به تعویق انداخت چون از میانه‌های شهریور بازار کتابفروشی‌ها رونق می‌گیرد؛ بنابراین نزدیک‌ترین زمانی که می‌شد طرح را برگزار کرد همین دوره بود که متأسفانه با تعطیلات مصادف شده بود.
حرف‌هایی شنیده می‌شود که امکان دارد طرح پاییزه برگزار نشود. آیا این حرف‌ها صحت دارد؟
طرح پاییزه هم نمی‌تواند زودتر از تسویه طرح تابستانه برگزار شود. با توجه به اوضاع بودجه اختصاص‌یافته برای طرح و زمان تسویه آن که قدری طول می‌کشد، پیش‌بینی من این است که شاید طرح پاییزه برگزار نشود.
طرح پاییزه پررونق‌ترین دوره طرح‌های فصلی تخقیف کتاب است که معمولا همزمان با هفته کتاب برگزار می‌شود. بسیاری از مردم اساسا این طرح را با طرح پاییزه می‌شناسند. درست است؟
همینطور است. ترجیح خانه کتاب و کتابفروشان این است که طرح پاییزه همزمان با هفته کتاب برگزار شود اما باید واقعیت‌های موجود را درنظر گرفت. در عین حال تلاش می‌کنیم تا بودجه لازم برای طرح از طرف وزارت ارشاد و معاونت فرهنگی تأمین شود و طرحی که در این سال‌ها به رونق کتابفروشی‌ها کمک کرده است تعطیل نشود.
اصلا میزان یارانه اختصاص‌یافته به طرح‌های تخفیف فصلی چقدر است؟
سقف اعتباری که در سال1397 از طرف معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای طرح «توزیع یارانه از طریق کتابفروشی‌ها» اختصاص پیدا کرده، 5میلیارد تومان است که از این مبلغ 2میلیارد و 700میلیون تومان آن در عیدانه کتاب مصرف شد و 2میلیارد و 300میلیون تومان آن باید تا پایان سال استفاده شود. بخشی از آن برای تابستانه کتاب هزینه شد و مابقی آن هم که امیدواریم در طول مسیر افزایش پیدا کند به نوبت بعدی اختصاص خواهد یافت.
آیا اطلاعاتی از خصوصیات و مشخصات خریداران کتاب در این طرح‌ها شامل سن، جنسیت و سطح تحصیلات ثبت شده است یا خیر؟
پیشنهاد داده‌ام باشگاه مشتریان حرفه‌ای را راه‌اندازی کنیم تا به مناسبت‌های مختلفی با آنها در ارتباط باشیم. در عیدانه کتاب نزدیک به 200هزار نفر مخاطب از سراسر کشور به کتابفروشی‌ها مراجعه کردند و کتاب خریدند ما اطلاعات حداقلی از آنها دریافت کرده‌ایم. اگر بخواهیم مخاطبان را تحلیل کنیم اطلاعات حداقلی از آنها لازم داریم اما باید نحوه جمع‌آوری این اطلاعات را تسهیل کرده و قبل از شروع طرح این اطلاعات را گردآوری کنیم. از این آمار می‌توان تحلیل‌های مختلفی استخراج کرد. حتی ذائقه‌های مختلف استان‌ها را براساس این اطلاعات می‌توان تحلیل کرد؛ چراکه مردم با میل و رغبت خودشان در این طرح‌ها کتاب می‌خرند.
زمان اجرای طرح تابعی از بودجه است. هرچه بودجه بیشتر باشد زمان اجرای طرح هم افزایش پیدا می‌کند و برعکس. ما طی جلساتی که با کتابفروشان برگزار کردیم و طبق نظرات آنها برآن شدیم که مدت زمان اجرای طرح را کاهش دهیم چراکه کتابفروشی‌ها براساس یارانه‌ای که به آنها اختصاص داده شده پاسخگوی نیاز مخاطبان نخواهند بود و یارانه را در روزهای ابتدایی طرح مصرف می‌کنند. علاوه‌بر این، تقاضای کاهش زمان بارها از سوی کتابفروشان مطرح شده بود زیرا یک‌ماه را زمانی طولانی و فرساینده می‌دانستند.
در دوره‌های گذشته یارانه هر کتابفروشی شناور بود و امکان شارژ دوباره یارانه وجود داشت اما در این دوره چنین امکانی دیگر نبود و یارانه ثابتی به هر کتابفروشی اختصاص یافته بود که دیگر شارژ نمی‌شد. میزان یارانه طرح به یک میلیارد و صد‌میلیون تومان کاهش پیدا کرد و طبیعی است که یارانه کمتری به کتابفروشی‌ها رسیده باشد. برای همین از کتابفروشی‌ها خواستیم که خودشان یارانه را مدیریت کنند. در عین حال به کتابفروشی‌ها پیشنهاد داده بودیم که خودشان نیز در طرح مشارکت کنند و بخشی از تخفیف را خودشان به‌عهده بگیرند که نزدیک به 260کتابفروشی پذیرفته بودند.
تخصیص یارانه براساس چه معیارهایی صورت پذیرفته بود؟
مساحت کتابفروشی و میزان سابقه شرکت در طرح و میزان کتاب‌های یک کتابفروشی از معیارهای ما برای تخصیص یارانه بود. بر این‌اساس، اطلاعات پردازش می‌شد و سهم ثابتی به کتابفروشی‌ها تعلق می‌گرفت. در عین حال، در توزیع یارانه نگاه ما به مناطق کم‌برخوردار و کتابفروشی‌های محلی و کوچک بود. درست است که کتابفروشی‌های مرکزی تهران و شهرستان‌ها یارانه بیشتری گرفته بودند اما در این دوره کتابفروشی‌های مناطق کم‌برخوردار و کتابفروشی‌های کوچک از یارانه بهتری برخوردار شدند.
یعنی حداقل یارانه را که پانصدهزار تومان بود دریافت کردند؟
بله، از این جهت طرح تخفیف فصلی در این دوره به نفع کتابفروشی‌های محلی و کتابفروشی‌های کوچک بود.
طرح در زمانی برگزار شد که تهران خالی بود و بیشتر مردم در سفر بودند و تا از سفر برگردند و به‌خودشان بیایند طرح تمام‌شده بود.
بله، بهتر بود که طرح در مردادماه برگزار شود که دوره رکود کتابفروشی‌هاست. اما تسویه طرح بهاره و تخصیص بودجه برای طرح تابستانه کمی طول کشید. ما به محض تخصیص بودجه، طرح را برگزار کردیم. در عین حال، نمی‌شد که برگزاری طرح را بیشتر از این به تعویق انداخت چون از میانه‌های شهریور بازار کتابفروشی‌ها رونق می‌گیرد؛ بنابراین نزدیک‌ترین زمانی که می‌شد طرح را برگزار کرد همین دوره بود که متأسفانه با تعطیلات مصادف شده بود.
حرف‌هایی شنیده می‌شود که امکان دارد طرح پاییزه برگزار نشود. آیا این حرف‌ها صحت دارد؟
طرح پاییزه هم نمی‌تواند زودتر از تسویه طرح تابستانه برگزار شود. با توجه به اوضاع بودجه اختصاص‌یافته برای طرح و زمان تسویه آن که قدری طول می‌کشد، پیش‌بینی من این است که شاید طرح پاییزه برگزار نشود.
طرح پاییزه پررونق‌ترین دوره طرح‌های فصلی تخقیف کتاب است که معمولا همزمان با هفته کتاب برگزار می‌شود. بسیاری از مردم اساسا این طرح را با طرح پاییزه می‌شناسند. درست است؟
همینطور است. ترجیح خانه کتاب و کتابفروشان این است که طرح پاییزه همزمان با هفته کتاب برگزار شود اما باید واقعیت‌های موجود را درنظر گرفت. در عین حال تلاش می‌کنیم تا بودجه لازم برای طرح از طرف وزارت ارشاد و معاونت فرهنگی تأمین شود و طرحی که در این سال‌ها به رونق کتابفروشی‌ها کمک کرده است تعطیل نشود.
اصلا میزان یارانه اختصاص‌یافته به طرح‌های تخفیف فصلی چقدر است؟
سقف اعتباری که در سال1397 از طرف معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای طرح «توزیع یارانه از طریق کتابفروشی‌ها» اختصاص پیدا کرده، 5میلیارد تومان است که از این مبلغ 2میلیارد و 700میلیون تومان آن در عیدانه کتاب مصرف شد و 2میلیارد و 300میلیون تومان آن باید تا پایان سال استفاده شود. بخشی از آن برای تابستانه کتاب هزینه شد و مابقی آن هم که امیدواریم در طول مسیر افزایش پیدا کند به نوبت بعدی اختصاص خواهد یافت.
آیا اطلاعاتی از خصوصیات و مشخصات خریداران کتاب در این طرح‌ها شامل سن، جنسیت و سطح تحصیلات ثبت شده است یا خیر؟
پیشنهاد داده‌ام باشگاه مشتریان حرفه‌ای را راه‌اندازی کنیم تا به مناسبت‌های مختلفی با آنها در ارتباط باشیم. در عیدانه کتاب نزدیک به 200هزار نفر مخاطب از سراسر کشور به کتابفروشی‌ها مراجعه کردند و کتاب خریدند ما اطلاعات حداقلی از آنها دریافت کرده‌ایم. اگر بخواهیم مخاطبان را تحلیل کنیم اطلاعات حداقلی از آنها لازم داریم اما باید نحوه جمع‌آوری این اطلاعات را تسهیل کرده و قبل از شروع طرح این اطلاعات را گردآوری کنیم. از این آمار می‌توان تحلیل‌های مختلفی استخراج کرد. حتی ذائقه‌های مختلف استان‌ها را براساس این اطلاعات می‌توان تحلیل کرد؛ چراکه مردم با میل و رغبت خودشان در این طرح‌ها کتاب می‌خرند.