هشدار یک اقتصاددان: نبود سرمایه اجتماعی هر گونه تغییرات ساختاری را به اصلاحاتی خشونت‌بار تبدیل خواهد کرد
مسعود نیلی گفت: سرمایه اجتماعی «پایه اصلاحات اقتصادی» است که نبود این سرمایه، هر گونه تغییرات ساختاری را به اصلاحاتی خشونت‌بار تبدیل خواهد کرد.
مسعود نیلی، اقتصاددان با روزنامه ایران گفت‌وگو کرده است.
به گزارش ایران، بخش‌های مهم این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
- در اقتصاد امروز ایران، ناترازی‌های عمیقی وجود دارد؛ این ناترازی‌ها، نه فقط در بخش بودجه یا نظام بانکی، بلکه در حوزه انرژی، محیط زیست و صندوق‌های بازنشستگی نیز مشاهده می‌شود. در کنار این، تنش‌های روابط خارجی به شکلی شدید و پیچیده، اقتصاد ایران را تحت تأثیر قرار داده است. اما مهم‌ترین مسأله از دید من، شکاف‌های اجتماعی است؛ شکاف‌هایی که در بین نسل‌ها، اقشار و گروه‌های مختلف و همچنین در ابعاد فرهنگی و جنسیتی مشاهده می‌شود.
- سرمایه اجتماعی «پایه اصلاحات اقتصادی» است که نبود این سرمایه، هر گونه تغییرات ساختاری را به اصلاحاتی خشونت‌بار تبدیل خواهد کرد.
- تنش‌های سیاسی و بویژه فشارهای ناشی از تحریم‌ها، استقلال اقتصادی ما را از بین برده است. امروز صادرات نفت ما به‌شدت محدود شده و بحران‌های ارزی روز به روز شدیدتر می‌شود. این مسأله نه تنها بودجه کشور را تحت فشار قرار می‌دهد، بلکه اصلاحات اقتصادی را نیز دشوارتر می‌کند.
- بدون کاهش تنش‌های بین‌المللی، ابتکار اصلاحات اقتصادی از دست ما خارج خواهد شد. ما نمی‌توانیم در شرایط فشارهای خارجی، تصمیمات بزرگ اقتصادی بگیریم. برای این کار، ابتدا باید روابط خارجی را بهبود بخشیم و سپس به سراغ اصلاحات اقتصادی برویم.
- در جامعه کنونی، شکاف‌های متعدد میان نسل‌ها، زنان و مردان و اقشار مختلف مشهود است. این شکاف‌ها باعث شده‌اند که جامعه از پذیرش تغییرات اقتصادی فاصله بگیرد. اگر جامعه به حاکمیت اعتماد نکند و حس کند که اصلاحات اقتصادی به نفع او نیست، هیچ‌گونه حمایتی از این تغییرات انجام نخواهد داد.
- نسل جوان و اقشار مختلف جامعه باید احساس کنند که آینده‌ای روشن در انتظارشان است. بدون جلب این اعتماد، هیچ سیاست اصلاحی موفق نخواهد شد و جامعه در برابر هر گونه تغییرات مقاومت خواهد کرد.
- سال ۱۴۰۴ می‌تواند نقطه عطفی باشد. کشور باید تصمیم بگیرد که کدام مسیر حکمرانی را انتخاب کند: مسیر منفعل که تنها به مدیریت بحران‌ها محدود است یا مسیر فعال که به اصلاحات گسترده و شجاعانه منجر می‌شود. برای انتخاب مسیر دوم، باید اعتماد عمومی جلب شود، روابط خارجی بهبود یابد و سپس اصلاحات اقتصادی آغاز شود.
- ناترازی‌ها بزرگ‌ترین چالش اقتصادی کشوراست اما این بحران، فوری‌ترین بحران نیست.
- ناترازی‌ها، بدون شک حیاتی‌ترین مسأله ما هستند. اما حل آنها نیازمند اصلاحات اقتصادی گسترده‌ای است؛ اصلاحاتی که بدون سرمایه اجتماعی و همراهی مردم امکان‌پذیر نیست. بدون اعتماد جامعه، تلاش برای رفع ناترازی‌ها به درگیری میان حاکمیت و مردم منجر می‌شود و این مسأله فوراً تنش‌های اجتماعی را تشدید خواهد کرد.
منبع: etemadonline-704532