آخرین وضعیت دریاچه ارومیه

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق؛ دریاچه ارومیه، بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران و یکی از مهم‌ترین زیست‌بوم‌های آبی کشور، در دهه‌های اخیر با چالش‌های جدی زیست‌محیطی مواجه شده است. مساحت این دریاچه در سال ۱۳۷۷ حدود شش هزار کیلومتر مربع بود که آن را در ردیف بیست و پنجمین دریاچه بزرگ دنیا از نظر مساحت قرار می‌داد. اما تا سال ۱۴۰۱، ۹۵ درصد از مساحت آن خشک شد.

با این حال، در ماه‌های اخیر نشانه‌هایی از بهبود وضعیت دریاچه مشاهده شده است. بر اساس گزارش شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی، در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۴۰۳، تراز سطح آب دریاچه به ۱۲۷۰.۱۵ متر رسید و حجم آب موجود در آن به ۱.۲۴ میلیارد مترمکعب افزایش یافت. همچنین، وسعت دریاچه با کمی بهبود نسبت به دو هفته قبل به ۹۵۰ کیلومتر مربع رسید.

این بهبودها نتیجه تلاش‌های مستمر برای احیای دریاچه است، اما با وجود این پیشرفت‌ها، دریاچه ارومیه همچنان نیازمند توجه و اقدامات پایدار برای احیا و حفظ اکوسیستم منحصر به فرد خود است. تداوم برنامه‌های مدیریتی و مشارکت همگانی می‌تواند به بازگشت کامل این میراث طبیعی کمک کند.

لزوم ایجاد ساختار جدید برای مدیریت یکپارچه احیای حوضه دریاچه ارومیه

ابوالفضل مجنونی، عضو هیئت علمی گروه علوم و مهندسی آب نیز با بررسی آسیب‌های گذشته، ایجاد ساختار جدید برای دور جدید تلاش‌های مربوط به احیای حوضه آبریز دریاچه ارومیه را ضروری خواند و گفت: احیای دریاچه ارومیه یک مسئول تام الاختیار نیاز دارد تا به طور خاص درگیر این موضوع بوده و با کارشناسان حوزه آب، هوا و محیط زیست استان‌های درگیر به تبادل نظر مداوم بپردازد.

مجنونی ضمن تشریح ساختار پیشنهادی، تشکیل کنسرسیوم شرکت آب منطقه‌ای حوضه دریاچه ارومیه با مدیریت یکپارچه، تشکیل کارگروه علمی و آسیب‌شناسی (برای بازنگری پروژه‌های مصوب و ارائه برنامه علمی، اجرایی و زمانی احیا)، اختصاص منابع مالی لازم با ردیف بودجه بلند مدت از محل منابع ملی در هیئت دولت مصوب، اختصاص درصدی از مالیات‌های استان‌های آسیب‌پذیر در حوضه دریاچه ارومیه به صندوق ملی و بین‌المللی احیای دریاچه اختصاص درصدی از درآمد منابع معدنی و صنعتی منطقه به صندوق احیای دریاچه ارومیه، اختصاص هرگونه درآمد از محل برداشت یا فروش منابع دریاچه و فعالیت اقتصادی از دریاچه ارومیه به صندوق حمایت از احیای دریاچه ارومیه، اعطای اختیارات کامل برای اعمال حاکمیت بر روند اجرای پروژه‌های مصوب و تشکیل صندوق ملی و بین المللی حمایت مردمی احیای دریاچه ارومیه از جمله الزامات ایجاد ساختار جدید برشمرد.

سواحل شرقی دریاچه ارومیه در حال وداع با بارش‌های برف هستند

بهروز ساری صراف، عضو هیئت علمی دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز هم درباره دلایل فرار ابرها از آسمان استان‌های شمال‌غرب کشور و دریاچه ارومیه گفت: در روز جمعه ۳ اسفند ۱۴۰۳ حرارت گرما در منطقه بیداد می‌کرد، یک حفره گرم وجود دارد که به سبب آن برف مناطق پیرامون دریاچه ارومیه را از دست می‌دهیم.

ساری صراف با اشاره به اینکه ابرها چند کاره هستند و فقدان آنها گرمابخش زمین می‌شود، افزود: برای افزایش دمایی که باید معمولاً دو یا سه درجه باشد، گاهی به ۲۳ درجه رسیده‌ایم که بسیار خطرناک بوده و در بازه ۵ ساله شاید تا ۲۹ روز سال طول موج گرما را تجربه کنیم.

وی با ذکر این نکته که تبریز از یک شهر دارای نسیم‌های دل‌انگیز و به یاد ماندنی به یک شهر گرمازده تبدیل شده است، اضافه کرد: دلیل آن، همان گودال یا حفره گرماست که متأسفانه در گسترش پوشش برفی شمال‌غرب ایران، آرام آرام سواحل‌شرقی دریاچه ارومیه در حال وداع با بارش‌های برف هستند.

کارشناس آب و هواشناسی دانشگاه تبریز، انجام پروژه‌هایی در ارتباط با پایش کل هوای شمال‌غرب کشور با تاکید بر آزمایشات ژئوفیزیک، اجرای کامل قانون هوای پاک و اجرای قانون افزایش تاب‌آوری و سازگاری با تغییر اقلیم مصوب برنامه هفتم توسعه کشور، توسعه مزارع کشت جلبک و علوفه‌های مرتعی به صورت دیمی جهت تثبیت شرایط اکوسیستمی در سواحل دریاچه ارومیه به دلیل افزایش پدیده‌های حدی اقلیمی، نیاز به ارتقای فناوری‌های نوین در مراکز پیش بینی هواشناسی با استفاده از هواپیماهای شناسایی، دراپ سوند و … با هدف ارتقای پیش‌بینی‌ها را از جمله پیشنهادات خود در این خصوص اعلام کرد.

دریاچه ارومیه، مانند ققنوسی است که در میان انبوهی از مشکلات، بار دیگر جان می‌گیرد. هرچند هنوز تا بازگشت شکوه گذشته‌اش راه درازی در پیش است، اما نشانه‌های بهبود، اثباتی بر این حقیقت‌اند که با مدیریت صحیح منابع، همکاری مردم و عزم جدی دولت، احیای این میراث طبیعی ممکن است.

سرنوشت دریاچه نه‌تنها آزمونی برای سیاست‌های زیست‌محیطی کشور، بلکه نمادی از تعامل میان انسان و طبیعت است. اگر امروز برای حفاظت از آن تلاش کنیم، فردا آیندگان داستانی متفاوت از ارومیه خواهند نوشت؛ داستانی نه از مرگ، بلکه از زندگی دوباره.