نام شبگرد بلوچی به یاد طبیعت‌شناس بریتانیایی، سر ریچارد سایکس، که اولین‌بار این گونه را در قرن نوزدهم توصیف کرد، انتخاب شده است. این پرنده در رده Caprimulgiformes قرار دارد که شامل پرندگانی است که به طور خاص برای شکار در شب تطبیق یافته‌اند.
نام علمی Caprimulgus mahrattensis به ارتباط جغرافیایی این گونه با منطقه مارهاتا (Mahratta) اشاره دارد که اکنون در هند قرار دارد. با اینکه این پرنده نسبتاً نادر است، شبگرد بلوچی به دلیل ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد و چالش‌هایی که برای پرنده‌شناسان و محققان ایجاد می‌کند، جایگاه ویژه‌ای در علم پرنده‌شناسی دارد.
شبگردها به خانواده‌ای از پرندگان تعلق دارند که عمدتاً در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان پراکنده هستند. شبگرد بلوچی خود معمولاً در بخش‌هایی از هند، نپال و گاهی در پاکستان و بنگلادش یافت می‌شود. این پرنده به طور کلی در مناطقی با جنگل‌های خاص زندگی می‌کند و با وجود شباهت‌هایی که با سایر شبگردها از نظر ظاهر و رفتار دارد، به دلیل صدا‌ها و الگو‌های پروازی خاص خود از سایرین متمایز است.
بال‌های این پرنده بلند و نوک‌تیز هستند که برای پرواز سریع و چابک مناسب است. این شکل بال‌ها به پرنده کمک می‌کند تا در هنگام تعقیب حشرات به طور ناگهانی در هوا تغییر مسیر دهد و آن را به شکارچی مؤثری در شب تبدیل می‌کند.
بر خلاف بسیاری از پرندگان دیگر، شبگرد بلوچی برای شکار نیازی به نشستن ندارد. در عوض، به آرامی بر روی زمین‌های باز پرواز می‌کند و گاهی با سرعت‌های ناگهانی به طعمه‌های خود حمله می‌کند. این سبک پرواز که معمولاً شکار هوایی نامیده می‌شود، به آن کمک می‌کند تا تقریباً ناپدید در برابر آسمان تاریک بماند و شب‌ها در کمین طعمه‌هایش باشد.
تولید مثل و رفتار جفت‌گیری پرنده شبگرد بلوچی
عادات تولید مثل شبگرد بلوچی به طور کامل شناخته نشده است، به‌ویژه به دلیل طبیعت مرموز و شبانه این پرنده. با این حال، معمولاً فصل تولید مثل در ماه‌های تابستان، همزمان با آغاز فصل بارش موسمی در هند است. در این زمان، نر‌ها معمولاً صدای خاصی از خود درمی‌آورند که به عنوان علامت قلمرو و برای جذب جفت استفاده می‌شود.
رفتار لانه‌سازی شبگرد بلوچی حداقلی است. این پرنده لانه‌های پیچیده نمی‌سازد و به جای آن تخم‌های خود را مستقیماً بر روی زمین می‌گذارد، معمولاً در میان برگ‌ها یا در نواحی شنی. این استراتژی، اگرچه در پنهان نگه داشتن تخم‌ها از شکارچیان مؤثر است، اما همچنین تخم‌ها را در معرض خطر‌های زیست‌محیطی قرار می‌دهد. ماده معمولاً دو تخم می‌گذارد و هر دو والد تخم‌ها را به نوبت گرم می‌کنند. پس از بیرون آمدن جوجه‌ها، والدین آنها را تغذیه می‌کنند و جوجه‌ها معمولاً در مدت چند هفته قادر به پرواز می‌شوند.
رفتار و صدا‌ها
شبگرد بلوچی عمدتاً شب‌زی است، به این معنی که بیشتر فعالیت‌های خود را در شب انجام می‌دهد و در طول روز به ندرت دیده می‌شود. این پرنده صدای زیادی تولید نمی‌کند، اما در نمایش‌های جفت‌گیری خود صدای خاصی از خود درمی‌آورد که شامل چرخ‌چرخ یا صدای طبل‌مانند است. این صدا‌ها که معمولاً توسط نر‌ها تولید می‌شوند، برای جذب ماده‌ها و مشخص کردن قلمرو استفاده می‌شود. این صدا‌ها یکی از روش‌های اصلی است که پرنده‌شناسان و محققان می‌توانند این گونه را شناسایی کنند، زیرا این صدا‌ها منحصر به شبگرد بلوچی است.
شبگرد بلوچی پرنده‌ای شگفت‌انگیز است که مجموعه‌ای از تطابقات خاص را داراست که به آن اجازه می‌دهد در محیط‌های چالش‌برانگیز شبه‌قاره هند به خوبی زندگی کند. با استتار، تکنیک‌های شکار هوایی و شیوه زندگی شبانه‌اش، این پرنده گونه‌ای برجسته است که همچنان توجه پرنده‌شناسان و علاقه‌مندان به حیات‌وحش را جلب می‌کند. در حالی که وضعیت حفاظتی آن نسبتاً پایدار است، تهدید‌های ناشی از از دست رفتن زیستگاه جای نگرانی دارند. حفظ محیط طبیعی این پرنده و آگاهی‌بخشی در خصوص اهمیت محافظت از این موجودات مرموز گام‌های اساسی برای تضمین بقای شبگرد بلوچی در نسل‌های آینده است.
منبع: راز بقا