روح حوزه علمیه با خشونت سازگار نیست

 کار اما در همین جا پایان نپذیرفته و نمایندگان مجلس طرح استیضاح عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور را به جریان انداخته و رحمانی فضلی برای دفاع از خود در صورت  طی روال قانونی باید در صحن علنی مجلس حاضر شود. اگر چه حادثه قم در گذشته نیز تکرار شده اما بیان برخی شعارهای شائبه برانگیز ذهن افکار عمومی را به سمتی هدایت کرده که به نظر می‌رسد برای آینده جامعه چالش آفرین خواهد بود. به همین دلیل و برای بررسی و تحلیل این ماجرا و همچنین واکنش‌های صورت گرفته «آرمان» با محسن ‌غرویان استاد حوزه  و دانشگاه  گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه می‌خوانید.                                                        

تجمع اخیر برخی در مدرسه فیضیه قم با سرو صدای زیادی همراه شده است. چرا هر زمان که گروه‌های تندرو قصد دارندعلیه گفتمان اعتدال‌گرایی اقدام کنند شهر قم را برای این هدف خود انتخاب می‌کنند؟

برخی از مردم ما را می‌بینند و عنوان می‌کنند که ما علاقه داریم فرزندان خود را به شهر قم بفرستیم تا در حوزه تحصیل کنند؛ با این وجود احساس می‌کنیم در این شهر به آنها افکار رادیکال آموزش داده می‌شود. مردم نگران این مسأله هستند که فرزندان خود را که برای تحصیل علوم دینی به قم می‌فرستند با افکار رادیکال و خشونت طلب آشنا شوند. به نظر من این دغدغه بزرگی است و نمی‌توان به راحتی از کنار آن عبور کرد. بدون شک دغدغه‌های مردم در این زمینه نیز به دلیل مشاهده چنین اتفاقاتی است که در قم رخ می‌‌دهد. همه ما به خاطر داریم که همین گروه در حرم حضرت معصومه(س) با مهر و کفش به آقای لاریجانی رئیس مجلس حمله کردند. این اتفاقات در حرم حضرت امام(ره) در سخنرانی آیت‌ا... سیدحسن خمینی و همچنین در شیراز نیز برای دکتر علی مطهری اتفاق افتاده بود.پس از این ماجرا آیت‌ا... مکارم شیرازی به عنوان یکی از مراجع بزرگ جهان تشیع علیه این اقدام بیانیه صادر کردند و از تعبیر «فاجعه» درباره این اتفاق نام بردند. به نظر من استفاده از کلمه فاجعه مفاهیم زیادی با خود به همراه دارد. نکته دیگر به مدرسه فیضیه باز می‌گردد که مردم ایران تصویر خاصی از این مدرسه در ذهن خود دارند و برای آنها یادآور روزهای تاریخی و مهمی است.مدرسه فیضیه از گذشته تاکنون محل فقاهت، سیاست، اخلاق و تدبیر بوده که یکی از خاستگاه‌های اصلی پیدایش انقلاب اسلامی و یکی از محل‌های سخنرانی‌های امام بوده است. آیت‌ا... مکارم شیرازی نیز در بیانیه اخیر خود از مدرسه فیضیه به کانون انقلاب اسلامی یاد کرده است.نکته دیگر اینکه بیانیه آیت‌ا... مکارم به هیچ عنوان سیاسی نیست و بلکه برخاسته از غیرت مرجعیت است که قصد دارد از ساحت حوزه علمیه قم و علمای قم دفاع کند.در تجمع اخیر رئیس جمهور محترم کشور به ترور تهدید شده است که مسأله بسیار مهمی است و برای امنیت جامعه خطرناک است. این در حالی است که روح اسلام و روح حوزه علمیه قم و علما با چنین رویکردی همخوانی ندارد وهیچ کدام از علما چنین اقداماتی را تأیید نمی‌کنند. به همین دلیل نیز بود که علمای بزرگ قم دراین باره موضع گیری کردند تا مردم و افکار عمومی چنین اقداماتی را به نام حوزه علمیه قم تلقی نکنند.

منظور شما از آموزش افکار رادیکال چیست؟ بیشتر توضیح می‌دهید؟

برای روشن شدن این موضوع باید به معنای شعار«ای که مذاکره شعارت/ استخر فرح در انتظارت» توجه کرد. معنای این شعار به جاهای ناگواری کشیده می‌شود. نکته این است که به صورت ضمنی و تلویحی آقای روحانی تهدید می‌شود. معنای این شعار این است که فکر و گروهی در کشور هستند که به دنبال انجام اقدامات رادیکال هستند. نکته قابل تأمل این است که پلاکارد تهدیدآمیز را در اختیار یک طلبه معمم قرار داده‌اند و عکس آن را به سراسر جهان مخابره کرده‌اند. معنای این کار چه می‌تواند باشد؟ این گونه اقدامات شائبه ایجاد می‌کند. هنگامی که این گونه افکار را در لباس طلبه در مدرسه فیضیه به نمایش جهانیان می‌گذارند به معنای یک فاجعه است که در بیانیه آیت‌ا... مکارم شیرازی به درستی و روشنی به آن اشاره شده است. مردم انتظار ندارند از حوزه علمیه و مدرسه فیضیه چنین افکاری به جهان مخابره شود. بدون شک اگر با عاملان این ماجرا برخورد قاطع صورت نگیرد در آینده گروه‌های تندرو افکار رادیکال خود را به مردم انتقال می‌دهند و مردم را به جان یکدیگر می‌اندازند. به همین دلیل باید نسبت به اشاعه افکار افراطی هشدار داد و مردم را نسبت به خطر این گروه‌ها آگاه کرد.

چرا در حالی که کشور در هفته‌های اخیر با مشکلاتی مواجه بوده گروه‌های رادیکال قم را به عنوان پایگاه اقدامات خود انتخاب کرده اند؟ در شهر قم چه می‌گذرد که چنین گروه‌هایی دوباره میداندار شده‌اند؟

بنده لازم می‌دانم رویکرد این افراد را از مراجع، علما و حوزه علمیه جدا کنم و معتقدم که علما و مراجع بزرگ قم همگی دارای افکار اعتدالی و سازنده هستند و هیچ کدام با افکار و اقدامات رادیکال و افراطی موافق نیستند. علمای قم همواره از دولت آقای روحانی حمایت کرده‌اند و اگر انتقادی نیز لازم بوده همراه با منطق و عقلانیت نسبت به دولت مطرح کرده‌اند. ادبیات علما و مراجع نسبت به دولت همواره با احترام همراه بوده و هیچ گاه نسبت به دولت بی‌احترامی نکرده‌اند. قرائتی که در حوزه‌های علمیه قم وجود دارد مبتنی بر اسلام رحمانی است. با این وجود اقلیتی در حوزه‌های علمیه وجود دارند که تلاش می‌کنند چهره‌ای خشن و رادیکال از اسلام ارائه کنند و به همین دلیل نیزدست به چنین اقداماتی می‌زنند. به صورت کلی فضای حاکم بر حوزه‌های علمیه قم فضای معتدل و همراه با عقلانیت و تدبیر است و اغلب فضلا و علمای قم قرائت رحمانی و همراه با عقلانیت ازاسلام ارائه می‌دهند. در نتیجه اقلیتی که به افکار و اقدامات خشونت‌آمیز دامن می‌زنند در قم در اکثریت نیستند و تنها با اقدامات رادیکال خود تلاش می‌کنند فضای شهر قم را به شکل دیگری به افکار عمومی نشان بدهند. در شرایط کنونی بسیاری از علما و فضلای قم و حوزه علمیه از دولت آقای روحانی حمایت می‌کنند و دیدگاه‌های معتدل و سازنده علما و مراجع را نسبت به دیگر افکار و عقاید ارجح می‌دانند.

آیا با شرایط به وجود آمده قم می‌تواند محلی علیه دولت و جریان اعتدال‌گرای کشور باشد؟

به نظر می‌رسد باید کنترل‌های نظارتی و اطلاعاتی در قم افزایش پیدا کند تا از افراط و تفریط در قم جلوگیری شود. البته از این نکته نباید غافل شویم که مراجع و علما هوشیار هستند و با هرگونه اقدامی که اسلام و روحانیت را تضعیف کنند مقابله خواهند کرد. در ماجرای اخیر نیز مشاهده کردیم که مراجع و علما به موقع موضع‌گیری کردند و حساب حوزه علمیه را از افراطیون جدا کردند. بدون شک اولین ضربه چنین اقداماتی به حوزه علمیه، علما و فضلاست. دلیل این مسأله نیز این است که این گونه اقدامات چهره روحانیت و حوزه علمیه در میان افکار عمومی خشن و ناموجه جلوه می‌دهد.به همین دلیل نیز باید نسبت به خطر تکرار چنین اقداماتی آگاه بود و اجازه نداد که چنین اتفاقاتی در شهر قم رخ بدهد.

چرا عده‌ای با لباس روحانیت تلاش می‌کنند با چنین اقداماتی به روحانیت ضربه بزنند؟به نظر شما سروصدای زیادی که این ماجرا پیدا کرده چه پیامدهایی برای حوزه به همراه خواهد داشت؟

آیت‌ا... مکارم شیرازی در بیاینه‌ای که درباره این ماجرا منتشر کردند عنوان کردند که سخنران این مراسم که حسن رحیم‌پور ازغدی بوده هیچ اطلاعی از تاریخ شیعه و تاریخ حوزه علمیه قم ندارد و مطالبی را بیان کرده که توهین به مرجعیت و روحانیت به شمار می‌رود. در نتیجه به نظر می‌رسد مراسم و سخنرانی صورت گرفته بدون اجازه مرجعیت برگزار شده و مطالبی در این مراسم عنوان شده که با تاریخ و روح حوزه علمیه قم همخوانی ندارد.حوزه علمیه قم از گذشته تاکنون علما و فضلای زیادی را به چشم دیده و از سوی دیگر کتاب‌های متعددی درباره مسائل مختلف اسلامی در این شعر نوشته شده و همواره یکی از پایگاه‌های علمی جهان اسلام به شمار می‌رفته است. به همین دلیل سخنان آقای رحیم پور ازغدی که سخنران مراسم بوده به هیچ وجه صحیح نیست و ایشان مطالبی را در این مراسم بیان کرده‌اند که با روح و تاریخ حوزه علمیه قم منافات دارد. این مطلب در بیانیه اخیر آیت‌ا... مکارم شیرازی نیز وجود داشت و ایشان نیز مطالب سخنران مراسم را غیرواقعی و اشتباه خوانده بودند.

ماجرای مدرسه فیضیه قم با واکنش گسترده چهره‌های سیاسی و مذهبی همراه بوده است و از طرفی طرح استیضاح وزیر کشور در مجلس مطرح شده است. تحلیل شما در این زمینه چیست؟

در این ماجرا رئیس جمهور قانونی کشور به مرگ تهدید شده است. این در حالی است که تهدید رئیس جمهوری که24 میلیون رأی از مردم اخذ کرده تهدید یک فرد نیست و بلکه تهدید جامعه تلقی می‌شود. در نتیجه باید مراقب بود که چنین افکاری در جامعه اشاعه پیدا نکند. چند روز قبل از این ماجرا مقام معظم رهبری در اظهاراتی صریح از آقای روحانی حمایت کردند و ادامه دولت ایشان را برای کشور لازم و ضروری ارزیابی کردند. سخنان رهبر معظم انقلاب پاسخ دندان‌شکنی به احمدی‌نژاد بود که عنوان کرده است دولت آقای روحانی باید استعفا بدهد. این در حالی است که مقام معظم رهبری عنوان کردند که دولت آقای روحانی باید تا آخر بماند و برنامه‌هایی را که به مردم وعده داده محقق کند. نمی‌توان به راحتی از کنار تهدید به شخص دوم کشور گذشت. البته نمایندگان مجلس طرح استیضاح وزیر کشور را به جریان انداخته‌اند که به نظر من اقدام بجا و مناسبی است. بنده معتقدم حتی وزیر اطلاعات نیز باید نسبت به برگزاری چنین مراسمی در قم که به حیثیت و آبروی حوزه علمیه قم و نظام آسیب می‌زند پاسخگو باشد.