مسعود نیلی: ایران در خطر است؛ کاری بکنید!

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق؛ دکتر مسعود نیلی در سخنرانی خود که فایل صوتی اش در کانال او منتشر شده، تاکید کرد «ایران درخطر است» « ما نیازمند این هستیم که ابتکارات جدیدی اتخاذ بکنیم تا مانع از این بشویم کشور ما سال آینده در شرایطی قرار بگیرد که شاید بهبود و اصلاح وضعیت آن خیلی سخت و دشوار باشد. سال آینده اگر بر همین صورتی که چند ماه گذشته حرکت کردیم، حرکت بکنیم، با توجه به دینامیک حوزه روابط بین الملل، و توضیحات خوب دکتر سریع القلم، در حوزه آسیب پذیری شدیدی قرار خواهیم گرفت، و ممکن است که سال آینده، سال بسیار متفاوتی با تمام سال های دور گذشته اقتصادمان باشد. بنابراین بسیار باید مراقبت بکنیم.» 

او افزود: «من فکر کردم از شعر سعدی علیه الرحمه استفاده بکنیم که: 

ای که دستت می رسد کاری بکن

پیش از آن که کزتو نیاید هیچ کار

ایران در خطر است»

چالش های صنعتی شدن؛ اقتصاد ایران به سمت چه مقصدی حرکت می کند؟

این اقتصاددان با طرح این سوال که «اقتصاد ایران به سمت چه مقصدی حرکت می کند؟» در پاسخ گفت: «اخیراً مطالعه‌ای راجع به چالش‌های صنعتی شدن ایران انجام دادیم که بخشی از آن بر روی یادگیری از تجربیات جهانی بود. و اشاره کردیم کدام کشورها برای مدت ۱۰ سال از سال ۱۹۷۰ تا سال ۲۰۲۱ رشد اقتصادی ۵ درصد و بیشتر مداوم داشتند. و گفتم که از سال های ۲۰۰۰ به بعد تعداد ۶۰ کشور این میزان رشد را شامل می شود و البته طبیعی است که در برخی کشورها سپس کاهش یافته باشد. کشوری که به مدت ۱۰ سال رشد ۵ درصد دارد بسیار دشوار است که بتواند باز هم ادامه بدهد. ولی به هر صورت این‌ها نمونه‌های موفق دنیا می‌توانند قلمداد بشوند.» 

اقدامات ۶۰ کشور برای رشد و توسعه ۵ درصد و بیشتر

 مسعود نیلی در ادامه با طرح این سوال که «درمطالعه مذکور متمرکز شدیم بر این که کشورها چه کردند تا توانستند چنین دستاوردی داشته باشند؟ و عوامل مشترک ایجاد رشد در این کشورها چه بوده است؟» گفت: « مشاهدات نشان می داد که مهمترین اتفاق در نظام حکمرانی با تغییر در تصمیمات سیاستگذاری رخ داده و این تحول را ایجاد کرده است. البته این مشاهدات هنوز به ما نمی‌گویند آنان چه کردند که این تصمیمات را گرفتند. ما از جمع‌بندی مجموعه کشورهای موفق که در مسیر توسعه یافتگی قرار گرفتند، به یک مدل مفهومی حکمرانی مطلوب اقتصادی رسیدیم که همان عوامل مشترک، را نشان می دهد. این ها را با ابتکارات خودمان موضوع بندی و المان هایش را از مجموع تجربه کشورها استخراج کردیم». 

ابتدا تحول در حکمرانی عمومی با ۵ مولفه مشترک؛ تسهیل گری عمومی و سپس ایجاد تحول

این استاد دانشگاه سپس به تحول اصلی در این کشورها اشاره کرد که «بخشی از آن را به عنوان حکمرانی عمومی اسم گذاری» می کند که «آن ۵ مولفه» عبارتند از: «۱- این کشورها همه روابط خود در عرصه بین الملل  را به روابط معطوف به توسعه اقتصادی انتخاب کردند و سیاست خارجی در خدمت اقتصاد کشور قرار گرفت. ۲- در داخل سیاست های ثبات اقتصاد کلان را به معنای کنترل حجم پول، تورم و مجموعه شاخص های ثبات بخش اتخاذ کردند. ۳- دولت با قرارگرفتن در جایگاه درست خود، خدمات عمومی ارائه و از حقوق مالکیت دفاع و در زیرساخت‌ها اقدام به سرمایه‌گذاری کرد.۴- نظام تامین مالی بدون آن که خودشان عهده دار باشند، استانداردسازی کردند. ۵- و بالاخره پنجم چون انرژی مهم و تعیین کننده است، احتیاج به سرمایه‌گذاری های بلند مدت دارد، بدون درگیر شدن با آن، ولی سیاست هایی اتخاذ کردند که کشور در بازه های بلند مدت درگیر کمبود انرژی نشود.» 

نیلی « نام این ۵ مولفه را تسهیل گری عمومی» می گذارد و می گوید: «در این قسمت انگیزه لازم، را بر اساس محاسبات و قدرت پیش بینی دقیق برای سرمایه گذاری بنگاه‌های اقتصادی فراهم کردند» 

او در ادامه بر روی دو مولفه نخست تاکید می کند و می گوید: «از میان ۵ مولفه، دو مورد نخست یعنی روابط بین الملل و کیفیت اقتصاد کلان، با فاصله نسبت به سه مورد بعدی، تعیین کننده بوده و به صورت شرط لازم عمل کرده است. اقتصاد هیچ کشوری را نیافتیم که بدون تعامل فعال با دنیا و قدرت های اقتصادی بزرگ و بدون برقرار کردن یک تورم پایین و شرایط با ثبات در داخل، توانسته باشد رشد بکند. ما هیچ کشوری را از مجموعه ۳۸ کشوری که در گروه بندی های مختلف مورد مطالعه قرار دادیم، پیدا نکردیم که رشد اقتصادی بالای۵ درصد و بیشتر داشته باشد، و در همان حال تورم اش بیشتر از ۳۰ درصد باشد. یک استثناء بود که جای بحث اش این جا نیست.»

کارکرد تسهیل کنندگی و محدود کنندگی نظام حکمرانی

نیلی سپس به دو کارکرد نظام حکمرانی اشاره می کند: «نظام حکمرانی دارای دو کارکرد تسهیل گری در بخش حکمرانی عمومی، و حکمرانی محدود کننده است. در بخش حکمرانی عمومی برای مثال زمانی که یک بزرگراه می سازید، دوربین و گارد ریل نصب می کنند سرعت و عدم انحراف از جاده اصلی را کنترل کرده به کسی آسیب وارد نشود. این آسیب‌ها می‌تواند بین نسلی و درون نسلی باشد. اما جاهایی که حکومت محدودیت ایجاد می‌کند کجا است؟ در بهره برداری از منابع طبیعی اگر استانداردها و قواعد محدود کننده برایش گذاشته نشود می تواند به فاجعه ختم شود.همین گونه در بازار محصول، سرمایه و کار است. دولت باید با تنظیم‌گری رقابت را ترویج بکند، تا انحصار شکل نگیرد. بخش دیگر در مقابله با فقر و نابرابری ها، با نظام تامین اجتماعی از محرومان حمایت کرده و حمایت های اجتماعی را شکل بدهد. بنابراین در یک بخش محدود کننده و دربخش دیگر یعنی حکمرانی عمومی با ایجاد انگیزه برای بنگاه ها جهت رشد و بهبود تکنولوژی و سرمایه گذاری تسهیل گر می شود. در بخش تسهیل گری دولت ها عوامل موثر رشد اقتصادی را فراهم، و از کمیت رشد در این بخش مراقبت می کنند، در قسمت دوم کیفیت رشد و استمرار آن را مورد نظارت جدی قرار می دهند. در کنار این ها می توان یک موتور تقویت کننده رشد، صنعت برای ترکیه ، نفت برای عربستان، گاز برای قطر ، یا توریسم و تجارت برای امارات ایجاد کرد. به عبارت دیگر به شرط این که این دو محور به خوبی کار بکنند، رشد مناسب تا ۳ درصد از دو قسمت اول بیرون می آید، مابقی می تواند رشد را به موقعیت بالاتری برساند. 

مثلت مشکلات همزمان در حکمرانی کشور

 او افزود: «در حوزه روابط خارجی و حوزه ناترازی ها در شرایط به مراتب بدتری قرار نسبت به چندماه پیش قرار گرفته ایم، ولی حوزه اجتماعی به نسبت کمی آرامتر شده است. ولی این وضعیت شرایط نگران کننده ای را برای ما می تواند رقم بزنم.» 

نیلی در آخر افزود: « ما نیازمند این هستیم که ابتکارات جدیدی اتخاذ بکنیم تا مانع از این بشویم کشور ما سال آینده در شرایطی قرار بگیرد که شاید بهبود و اصلاح وضعیت آن خیلی سخت و دشوار باشد. سال آینده اگر بر همین صورتی که چند ماه گذشته حرکت کردیم، حرکت بکنیم، با توجه به دینامیک حوزه روابط بین الملل، و توضیحات خوب دکتر سریع القلم، در حوزه آسیب پذیری شدیدی قرار خواهیم گرفت، و ممکن است که سال آینده، سال بسیار متفاوتی با تمام سال های دور گذشته اقتصادمان باشد. بنابراین بسیار باید مراقبت بکنیم. من فکر کردم از شعر سعدی علیه الرحمه استفاده بکنیم که: 

ای که دستت می رسد کاری بکن

پیش از آن که کزتو نیاید هیچ کار

ایران در خطر است»