( تصاویر) غمگین ترین انیمه های سینمایی

غم، احساسی است که جایگاهی ویژه‌ در میان تمامی هنرها دارد، اما شاید هیچ رسانه‌ای به اندازه انیمه نتواند آن را تا این حد عمیق و تأثیرگذار به تصویر بکشد. از قصه‌هایی که با عشق و امید آغاز می‌شوند اما با اندوهی عمیق به پایان می‌رسند گرفته تا داستان‌هایی که از همان ابتدا، سایه‌ای از فقدان و رنج را بر سر شخصیت‌های خود می‌افکنند، انیمه‌ها بارها و بارها ثابت کرده‌اند که می‌توانند احساسات مخاطبان را به خوبی در دست خود بگیرند.

در این مقاله، نگاهی خواهیم داشت به تعدادی از غمگین‌ترین انیمه‌های سینمایی تاریخ. فیلم‌هایی که با داستان‌های فراموش‌نشدنی و لحظاتی که روح را تسخیر می‌کنند، توانسته‌اند جایگاه ویژه‌ای در قلب بینندگان پیدا کنند. پس اگر آماده سفری احساسی به دنیای اشک‌ها، اندوه‌ها و لحظاتی پر از حسرت هستید، در ادامه با ما همراه باشید.

Belladonna of Sadness

انیمه‌های قدیمی‌تر حسی را برای بینندگان تداعی می‌کردند که آن حس به هیچ عنوان در انیمه‌های جدید یافت نمی‌شود. Belladonna of Sadness هم یکی از آن انیمه‌های قدیمی است که با تصاویر سورئالیستی خود، حس یک فیلم هنری را برای شما تداعی می‌کند. این انیمه در فرانسه و در زمان قرون وسطی جریان دارد و شما را در جریان داستان زوجی تازه ازدواج‌کرده به نام جین (Jean) و جینی (Jeanne) قرار می‌دهد.

در شب عروسی این زوج، ناگهان ارباب از خود رفتارهای خشن و سادیسمی نشان می‌دهد و آن دو به نوعی قربانی او می‌شوند. پس از این اتفاق، آن دو از هم فاصله می‌گیرند و جینی با موجودی ماورایی آشنا می‌شود که به او وعده می‌دهد که به او قدرتی باورنکردنی اعطا کند. او این قدرت را قبول می‌کند و پس از قدرتمندتر و بانفوذتر شدن، او به مبارزه با ارباب می‌پردازد تا جایی که او را مغلوب کند.

روایت‌های مختلفی درباره‌ی بمباران گسترده‌ی غیرنظامیان توسط آمریکا در جنگ جهانی دوم به واسطه بمب‌های اتمی وجود دارد و اغلب آنها به‌شدت تاریک و دردناک هستند. زیرا در این ماجرا هیچ نقطه روشنی وجود ندارد و تقریبا همه اتفاقات پس از این واقعه تلخ هستند. پس نباید انتظار داشت که انیمه Barefoot Gen از این قائده مستثنی باشد.

این فیلم حتی پیش از وقوع این اتفاق نیز به معنای واقعی کلمه بینندگان را آزار می‌دهد و تجربه‌ای طاقت فرسا برای آنها به ارمغان می‌آورد. پس از افتادن بمب‌ها هم این تجربه ادامه دارد و این انیمه حتی سنگدل‌ترین افراد را هم نرم می‌کند. این اثر، به‌صورت بی‌پرده تأثیرات جسمی و روانی جنگ مداوم و پیامدهای هسته‌ای را بر گن و مادرش به تصویر می‌کشد و به‌هیچ‌وجه از نشان دادن واقعیت وحشتناک این فاجعه هراسی ندارد.

فیلم‌هایی که پس از این انیمه ساخته شده‌اند عموما رویکردی محافظه‌کار تر را اتخاذ کرده‌اند و سعی می‌کنند که این فاجعه را به‌صورتی پیچیده‌تر و چندلایه به بینندگان نشان دهند. اما Barefoot Gen بدون هیچ‌گونه ملاحظه‌ای، مخاطب را درگیر واقعیت تلخ و رنج‌آور این تراژدی می‌کند. پس اگر دوست دارید که در جریان حقیقت این فاجعه قرار بگیرید این انیمه می‌تواند برای شما مناسب باشد.

Grave of the Fireflies

محال است که صحبت از انیمه‌های غمگین ژاپنی بشود و نامی از Grave of the Fireflies یا همان مدفن کرم‌های شب‌تاب آورده نشود. این فیلم که در روزهای پایانی جنگ جهانی دوم جریان دارد، به روایت زمانی می‌پردازد که نیروی هوایی آمریکا مشغول بمباران شهر کوبه هستند.

در این بین ما همراه دو خواهر و برادر یتیم به نام‌های سِیتا و سِتسُوکو می‌شویم که تمام تلاش خود را برای بقا در آن شرایط سخت، می‌کنند. قسمت دردناک ماجرا اما این است که مشکلات این دو حتی پس از پایان یافتن جنگ هم تمام نمی‌شود و سوءتغذیه شدید، به تدریج زندگی‌شان را نابود می‌کند.

این انیمه جزو اندک فیلم‌هایی است که موفق شده اند از وبسایت Rotten Tomatoes نمره کامل، یعنی ۱۰۰% را دریافت کنند و همین موضوع باعث می‌شود تا انتظارات از این فیلم ناخودآگاه بالا برود. البته که این فیلم به خوبی به تمام انتظارات پاسخ می‌دهد و به هیچ عنوان هیچ بیننده‌ای را ناامید نمی‌کند.

در این انیمه، نگاه تائِکو به گذشته بیانگر ماهیت کلی زندگی است، پر از فراز و نشیب، غیرقابل‌پیش‌بینی و متفاوت از آنچه انتظارش را داشتیم. Only Yesterday شادی بازگشت به ریشه‌های واقعی را به تصویر می‌کشد، اما درعین‌حال، احساس دلهره‌‌آوری را برای شما تداعی می‌کند که توام با حس نوستالژی است و همین موضوع باعث شده تا غم عجیبی در این انیمه حس شود.

Five Centimeters per Second

ماجرا از سال ۱۹۹۱ آغاز می‌شود! تاکاکی که دانش‌آموزی دبستانی است دوستی عمیقی بر پایه علایق مشترکش با آکاری شینوهارا برقرار می‌کند. اما پس از آنکه تاکاکی به همراه خانواده‌اش از توکیو نقل‌مکان می‌کند، بین این دو جدایی میافتد و باعث می‌شود تا هر دو آنها درد و رنجی عجیب را تجربه کنند. در طول زمان تاکاکی سعی می‌کند که به زندگی‌اش سر و سامان بدهد، اما همچنان درگیر گذشته و ناتوان از رهایی از خاطره‌ی آکاری باقی می‌ماند.

احتمالا هرچه بیشتر به جلو می‌رویم و طرز تفکر مدرن بیشتر غالب می‌شود، مفهوم اشتیاق و دلتنگی طولانی‌مدت هم بیشتر نادیده گرفته می‌شود. اما خوشبختانه حتی اگر روزی این حس اشتیاق و دلتنگی طولانی‌مدت حتی از بین هم برود می‌توانیم با انیمه 5 Centimeters per Second به خوبی این حس را منتقل کنیم.

از همان ابتدا ما تراژدی‌ای اجتناب ناپذیر را در کلناد حس می‌کنیم که تلاش می‌کند داستان عاشقانه‌ی این انیمه را به کناری هل دهد. اما در برخی موارد داستان عاشقانه جذاب این فیلم بر آن تراژدی غلبه می‌کند و ما به خوبی می‌توانیم ببینیم که تومویا چگونه با عشق ورزیدن به ناگیسا یاد می‌گیرد که چگونه واقعاً زندگی کند و ارزش دنیای اطراف و کسانی را که در آن حضور دارند، درک کند.

بنابراین به‌درستی می‌توانیم کلناد را ترکیبی از پیروزی‌ای احساسی و شکستی دردناک بدانیم که سفر شخصیت‌های اصلی داستان در آن به مرور زمان تلخی‌ها و شیرینی‌های زیادی را تجربه می‌کند. کلناد بلوغ را به تصویر می‌کشد و در قالب فیلمی ۹۰ دقیقه‌ای، روایتی پرالتهاب از عشق، فقدان و پذیرش ارائه می‌دهد.

Children Who Chase Lost Voices

وداع همیشه یکی از سخت‌ترین کارهایی است که هر انسانی در زندگی‌اش تجربه می‌کند. رها کردن گذشته همواره نیازمند تلاش زیادی است و در فرهنگ‌های مختلف هنرمندان زیادی به این موضوع پرداخته‌اند. هسته اصلی و چیزی که انیمه Children Who Chase Lost Voices در تلاش است که آن را به مخاطب انتقال دهد نیز همین وداع و سختی رها کردن گذشته است که به خوبی موفق شده این کار را انجام دهد.

داستان آسونا واتاسه که در این انیمه روایت می‌شود، درباره دختری است که پس از مرگ پدرش، ناچار است زودتر از آنچه که باید بزرگ شود. او پس از ملاقات با دو برادر دوقلو به نام‌های شون و شین، دروازه‌ی حیات و مرگ را کشف می‌کند. به همین واسطه او به سرزمین مردگان، سفر می‌کند و در این سرزمین اسرارآمیز، معنای واقعی زندگی و مرگ را درک می‌کند.

در طول این پروژه، اومی و شون حقایقی را درباره‌ی گذشته‌ی خانوادگی خود کشف می‌کنند که به کلی زندگی آنها را دگرگون می‌کند. به نظر من این فیلم مکمل بسیار خوبی برای انیمه Only Yesterday است که پیش‌تر معرفی شد. تنها تفاوت این است که به جای فضای روستا، در این انیمه داستان در فضایی شهری جریان دارد.

اما با وجود این تفاوت‌ها، این اثر هم مانند Only Yesterday سرشار از احساسات لطیف و غمی آرام است که تلاش می‌کند دورانی ازدست‌رفته را به تصویر بکشد. بااین‌حال، در پایان، این حس دلتنگی جای خود را به نوعی پیروزی شخصی برای شخصیت‌ها می‌دهد، چراکه آن‌ها با پایبندی به گذشته و ارزش‌هایشان، مسیر آینده‌ی خود را پیدا می‌کنند.

The Wind Rises

روزهای اولیه‌ صنعت هوانوردی ژاپن، موضوع اصلی انیمه‌ی The Wind Rises به شمار می‌آید. در این انیمه ما دنبال کننده داستان، جیرو هوریکوشی هستیم. پسری که همانند بسیاری از هم نسلی‌های خودش در سال ۱۹۱۸ رویای خلبان شدن را در سر می‌پروراند اما متاسفانه به واسطه ضعفی که در بینایی‌اش داشت نتوانست که به هدف خود برسد و تصمیم گرفت که به جای خلبان، به یک مهندس هوا و فضا تبدیل شود و برای ارتش ژاپن هواپیما طراحی کند.

او در دهه‌ی ۱۹۳۰ توانست که به این هدف خود برسد و در همین زمان مجددا با با عشق دوران کودکی‌اش، یعنی ناهوکو ساتومی، دیدار کند. با این حال با گسترش سایه جنگ جهانی دوم، سلامتی ناهوکو به‌شدت رو به وخامت می‌رود و این دو برای اینکه این دم آخری به بهترین شکل ممکن با یکدیگر وقت بگذرانند، تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند.

در این انیمه به جزئیات بسیار توجه شده است، یکی از آن جزئیات که توجه من را به شدت جلب کرد این است که سبک بصری که مانند یک نقاشی آبرنگی زنده به نظر می‌رسد. به مرور زمان بسته به احساسات کاگویا، تغییراتی ظریف اما تأثیرگذار پیدا می‌کند. به عنوان مثال زمانی که او احساس خفگی و اسارت می‌کند، ضربات قلم مو شدیدتر و خطوط نامنظم‌تر می‌شوند، و وقتی از زندگی در شهر ناامید و سرخورده می‌شود، نور چشمانش کم‌فروغ می‌شود.

همین جلوه‌های بصری هستند که باعث عمق پیدا کردن داستان این انیمه شده‌اند و به خوبی توانسته‌اند که حسرت کاگویا برای زندگی ساده و شاد گذشته‌اش را به زیبایی منتقل کنند. به طور کلی این فیلم حول محور مفهوم خانه، معصومیت ازدست‌رفته و جستجوی آزادی است و واقعا جزو آثاری است که به خوبی توانسته این مفاهیم را به مخاطبان منتقل کند.

When Marnie Was There

تنهایی چیزی است که حتی کلمه‌اش هم می‌تواند حس بدی منتقل کند. آنا ساساکی، که در مدرسه به هیچ عنوان محبوب نیست و از سوی افراد تقریبا طرد شده، تابستان را در یک شهر ساحلی در هوکایدو سپری می‌کند. در این شهر ساحلی یک عمارت متروکه قرار دارد. او در حالی که در حال کاوش این خانه‌ی ظاهراً خالی بود، با مارنی آشنا می‌شود. دختری مرموز و عجیب! مارنی پس از آشنا شدن با آنا به او کمک می‌کند که از پوسته‌ی خودآگاهی بیرون بیاید و زندگی‌ جدیدی را آغاز کند.

این انیمه داستان را در ابتدا داخل سرزمینی تاریک و افسرده‌کننده‌ شروع می‌کند و در ادامه وارد فضایی می‌شود که شویای در نهایت یاد می‌گیرد که چگونه دوباره زندگی کند. اما مشکلی وجود دارد، و آن این است که او باید از یک حس عذاب وجدان و شرم عبور کند تا دوباره بتواند با خود آشتی کند.

در این انیمه به‌صورتی کاملا صریح با افسردگی نوجوانان روبرو می‌شویم و تاثیرات آن را بر زندگی یک نوجوان امروزی را می‌بینیم. این فیلم با وجود تم غمگین و تاریکی که دارد، به ما یادآوری می‌کند که فردا همیشه روز بهتری است، به شرط اینکه فقط به زندگی ادامه دهیم و تسلیم نشویم.

Weathering with You

کوتو شینکای، بدون شک یک استاد تمام عیار در خلق انیمه‌هایی با زیرمتن‌های غمگین است. انیمه Weathering with You هم مانند Children Who Chase Lost Voices و Five Centimeters per Second که پیش‌تر معرفی شدند، انیمه‌ای غمگین است که کوتو شینکای به خوبی توانسته آن را به اثری هنری به معنای واقعی کلمه تبدیل کند.

Weathering with You درباره دخترانی است که می‌توانند با احساسات خود، هوا را کنترل کنند. داستان از جایی شروع می‌شود که هوداکا موری‌شیما که یک نوجوان فراری از مدرسه بود، با دختری دیگر به نام هینا آمانو آشنا می‌شود که قدرت‌هایی عجیب دارد. هوداکا در ابتدا سعی می‌کند از قدرت‌های هینا برای کسب پول استفاده کند، در حالی که کنترل این قدرت‌ها از دست هینا خارج می‌شود و در پس این اتفاق، هر دو مجبور می‌شوند که به خواسته‌های مقام‌های مسئول تن بدهند.

این انیمه مانند یک ترن هوایی است که در آن به وضوح توسط تغییرات آب و هوایی ناپایدار ایجاد شده توسط احساسات هینا در زمان‌های مختلف نشان داده می‌شود. اوج این ماجرا را زمانی می‌توانیم ببینیم که هینا دچار عشق نوجوانی می‌شود و همزمان توکیو در آتش طوفان‌های جوی گرفتار می‌شود.

هر چه بحران شدیدتر می‌شود، در توکیوی دچار تغییرات جوی نیز اوضاع بدتر می‌شود. ما در این انیمه به‌خوبی در جریان روند احساسی فیلم قرار می‌گیریم و از سوی دیگر ریسک از دست دادن یکدیگر در رابطه هوداکا و هینا را به‌خوبی درک می‌کنیم.

Violet Evergarden: The Movie

Violet Evergarden: The Movie همانطور که از اسمش پیداست، یک انیمه سینمایی است. اما باید بدانید که این فیلم به نوعی یک دنباله برای سریال انیمه‌ای Violet Evergarden به حساب می‌آید. فارغ از تمام این صحبت‌ها، ما در این انیمه در جریان ماجراهای شخصی به نام ویولت قرار می‌گیریم. او مصمم است تا کلمات آخر گیلبرت بوگنویلیا، که پیش از ناپدید شدن و به او گفته بود، را رمزگشایی کند و به راز آن پی ببرد.

اما گیلبرت در حالی که به شدت مجروح شده، زنده پیدا می‌شود. ولی از دیدار با ویولت امتناع می‌کند. در همین‌ حین مهارت برجسته ویولت به عنوان یک نویسنده باعث می‌شود که از او خواسته شود تا نامه‌هایی از طرف یک کودک در حال مرگ به خانواده‌اش بنویسد.

حس تعلیقی که در اینجای داستان وجود دارد بی‌نظیر است، زیرا مصاحبه‌های مختلف در طول فیلم Blue Giant به وقوع یک حادثه فاجعه‌بار برای گروه اشاره دارند، اما مخاطب دقیقا نمی‌داند چه چیزی در انتظارش است. این مصاحبه‌ها تحت الشعاع آهنگ‌های شاد و پرانرژی قرار می‌گیرد و همین باعث می‌شود که سر برآوردن یک تراژدی به صورتی کاملا غیرمنتظره باشد.

انیمه Blue Giant یک یادآوری پرهیجان است که حتی بزرگترین پیروزی‌های زندگی نیز در انتها همراه با شکست‌های غیرمنتظره باشند. اما این به این معنا نیست که قبل از اتفاق افتادن باید این شکست‌ها را بپذیریم و در مقابل هر اتفاقی منفعل باشیم.

کلام آخر

انیمه‌ها بارها ثابت کرده‌اند که می‌توانند احساسات عمیق انسانی را به شکلی فراموش‌نشدنی به تصویر بکشند. از داستان‌هایی که قلب مخاطب را به درد می‌آورند تا لحظاتی که اشک را بی‌اختیار بر گونه‌ها جاری می‌کنند، این آثار فراتر از یک تجربه ساده‌ی تماشایی هستند. آن‌ها سفرهایی احساسی‌اند که تا مدت‌ها در ذهن و قلب ما باقی می‌مانند.

هر یک از انیمه‌های این لیست به شیوه‌ای منحصر‌به‌فرد غم و اندوه را روایت کرده‌. گاهی با نمایش عشق‌های نافرجام، گاهی با به تصویر کشیدن فقدان و تنهایی و گاهی با روایت‌هایی از سرنوشت‌های تلخ و غیرقابل تغییر. اما در نهایت، آنچه این فیلم‌ها را ماندگار می‌کند، نه‌تنها غم عمیقی است که در بطن داستان‌هایشان جاری است، بلکه تأثیر ماندگاری است که بر روح و احساسات مخاطب می‌گذارند.

منبع: ویجیاتو