مدیرعامل آب منطقه‌ای فارس در نشست خبری ویژه دهه فجر مطرح کرد:
توسعه مدیریت منابع آب در فارس؛ گام‌های موثر برای تأمین پایدار آب
سیاوش بدری در کنفرانس خبری ویژه ایام‌الله دهه فجر با اشاره به وضعیت بارندگی‌های سال آب جاری در فارس گفت: تاکنون به طور متوسط بالغ بر 60 میلی‌متر بارندگی در ایستگاه‌های سنجش آب منطقه‌ای ثبت شده که دلیل اختلاف این عدد با میانگین حدود 72 میلی‌متری اعلامی اداره کل هواشناسی استان، محل استقرار ایستگاه‌های ثبت بارندگی است. البته نوع بارندگی‌های امسال، پراکنش زیاد و موضعی بوده است.
او بیشترین میزان بارندگی ثبت شده در استان را با عدد 186 میلی‌متر مربوط به ایستگاه برغان در شهرستان سپیدان و کمترین آن را با میزان صفر میلی‌متر مربوط به ایستگاه فورگ در شهرستان داراب ذکر و اضافه کرد: میزان بارندگی امسال در مقایسه با میانگین بلندمدت 55 ساله 68 درصد کمتر است؛ امیدوار هستیم امسال نیز همانند سال گذشته با وقوع بارش در ماه‌های باقیمانده از سال آبی، تاحدودی جبران این کمبود بشود.
بدری با بیان اینکه فارس 9 سد در دست بهره‌برداری با حجم حدود 3 میلیارد مترمکعب است، گفت: در حال حاضر یک میلیارد و 103 میلیون مترمکعب آب پشت سدهای در دست بهره‌برداری فارس وجود دارد؛ این میزان نسبت به سال گذشته 90 میلیون مترمکعب کاهش حجم را شاهد هستیم.
او ضمن اشاره به اینکه، میزان ورودی سدهای فارس اکنون مشابه سال گذشته و به میزان 11.6 مترمکعب بر ثانیه است، گفت: حجم آب قابل استفاده موجود در مخزن سدهای استان تا صبح روز 21 بهمن ماه حدود 635 میلیون مترمکعب ثبت شده که نسبت به پُرشدگی کامل سد، 37.6 درصد و نسبت به خالص قابل برداشت 26 درصد است.
بدری خاطرنشان کرد: هم‌اینک حجم ناخالص کل آب موجود در سد درودزن 550 میلیون مترمکعب، سد ملاصدرا 132 میلیون مترمکعب و سد سلمان فارسی 407 میلیون مترمکعب ثبت شده است.
رئیس هیئت مدیره آب منطقه‌ای فارس اضافه کرد: حجم آب قابل استفاده موجود در سد درودزن حدود 220 میلیون مترمکعب، سد ملاصدرا 56 میلیون مترمکعب و سد سلمان فارسی 424 میلیون مترمکعب است.
او با یادآوری اینکه مساحت کل استان فارس 122 هزارکیلومترمربع و دارای 37 شهرستان و جمعیتی بیش از 5 میلیون نفر است، گفت: وزارت نیرو برای پایش منابع آب موجود در کشور، 609 منطقه مطالعاتی در نظر گرفته که 134 محدوده مطالعاتی یعنی 22 درصد کل این مناطق مربوط به استان فارس می‌شود، که از این تعداد 119 محدوده کاملا در فارس قرار دارد و مابقی با سایر استان‌ها مشترک است.
بدری در ادامه گفت: متاسفانه با توجه به اینکه از دیرباز تاکنون، میزان برداشت ما از آبخوان‌ها و منابع آب زیرزمینی بیش از میزان تغذیه آنها بوده، امروز بیش از 90 درصد محدوده‌های مطالعاتی در فارس جزو محدوده‌های مطالعاتی ممنوعه و ممنوعه بحرانی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس گفت: به طور میانگین کل حجم بارندگی در این استان بیش از 30 میلیارد مترمکعب است که با توجه به قرارگیری نسبت به خط استوا و موقعیت جغرافیایی فارس، 30 درصد کل آن معادل 9 تا 11 میلیارد مترمکعب آن جزو آب تجدیدپذیر محسوب می‌شود.
او با یادآوری اینکه متاسفانه 90 درصد آب تجدیدپذیر در فارس استفاده می‌شود، حداکثر این میزان در نُرم جهانی را 40 درصد ذکر و اضافه کرد: این امر موجب کاهش پتانسیل آب زیرزمینی در استان و تبعات ناشی از آن شده است. باید توجه داشت که اگر تغذیه و تخلیه آبخوان متعادل نباشد، با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهیم شد.
مدیرعامل آب منطقه‌ای فارس گفت: هرچه برداشت آب بیش از میزان تغذیه آبخوان باشد، یکی از مشکلات فرونشست خواهد بود که بسیاری از استان‌ها بالاخص اصفهان با آن مواجه هستند و در فارس هم در شهرستان‌هایی نظیر مرودشت، بیضا و بخش‌های شرقی استان که بارش کمتری دارند شاهد این مشکل هستیم.
بدری با اشاره به اینکه براساس آماربرداری دور سوم در سال 1398، میزان برداشت آب از آبخوان‌های فارس را بالغ بر 6.7 میلیارد مترمکعب در سال ذکر و خاطرنشان کرد: برپایه این آماربرداری، بالغ بر 90 درصد از این آب در بخش کشاورزی، 8 درصد در بخش شرب و حدود 2 درصد در بخش صنعت صرف می‌شده است. البته اگر پایش آماری به روزرسانی شود، شاهد کاهش اندک در مصرف آب بخش کشاورزی و افزایش عدد بخش صنعت هستیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس، دلیل کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی را عمدتا افت سطح آب در برخی چاه‌های کشاورزی و مواجه شدن با خشکی یا شوری این منابع ذکر کرد.
او تعداد منابع آب اعم از سطحی و زیرزمینی در فارس را 103 هزار منبع اعلام و با یادآوری اینکه چاه‌ها بیشترین تعداد منابع آب در این استان را شامل می‌شود، گفت: در استان فارس بالغ بر 90 هزار چاه کشاورزی و غیرکشاورزی اعم از مجاز و غیرمجاز، وجود دارد و این تعداد معادل عدد 16 استان کشور است.
بدری با یادآوری اینکه در فارس حدود 65 هزار حلقه چاه دارای پروانه وجود دارد، آمار تعداد چاه‌های غیرمجاز فارس را بالا اعلام و در عین حال اضافه کرد: با توجه به تداوم خشکسالی و برداشت بی‌رویه و غیراصولی، حدود 50 درصد چاه‌های غیرمجاز استان خشک شده و اکنون حدود 12 هزار حلقه چاه غیرمجاز دارای آب در فارس وجود دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس با اشاره به برنامه جدی وزارت نیرو در مورد پُر و مسلوب المنفعه کردن چاه‌های غیرمجاز، گفت: از ابتدای سال تاکنون 2500 حلقه چاه غیرمجاز در فارس پُر و مسلوب المنفعه و بالغ بر 4500 حلقه چاه مجاز به کنتور هوشمند مجهز شده است و امیدواریم این آمار تا پایان سال با افزایش مواجه باشد.
بدری خاطرنشان کرد: براساس تکالیف قانونی، در افق 1425 باید 55 درصد مصرف آب شرب از منابع سطحی و 45 درصد از منابع آب زیرزمینی تامین شود؛ تا انتهای سال 1399 میزان استفاده از آب‌های سطحی برای تامین نیاز شرب در فارس بالغ بر 20.5 درصد بود که با بهره‌برداری از ابرپروژه خط دوم آبرسانی از سد درودزن و پوشش جمعیتی حدود 2 میلیون نفری از این خط، این عدد به 36.5 درصد افزایش یافته است.
او با بیان اینکه آب منطقه‌ای فارس 827 کیلومتر طرح‌های در دست بهره‌برداری و 1252 کیلومتر طرح در دست مطالعه دارد، گفت: طرح‌های در دست مطالعه شامل آبرسانی از سد تنگ سرخ بشار به طول 140 کیلومتر، آبرسانی به بیضا 23 کیلومتر، آبرسانی به فراشبند و کازرون حدود 100 کیلومتر، آبرسانی به کوار و روستاهای مسیر، آبرسانی به ایج استهبان و آبرسانی از چشمه عاشق به بختگان و نیریز است.
او یکی از پروژه‌های آبرسانی فارس را خط دریا ذکر و تاکید کرد که این پروژه توسط سرمایه‌گذار بخش خصوصی در حال اجرا است و حدود 20 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و دریافت همه مجوزها و انجام مطالعات و اجرا برعهده سرمایه‌گذار گذاشته شده و وزارت نیرو ناظر است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس تصریح کرد: میزان سهم تخصیص استان فارس از خط آبرسانی دریا، 400 میلیون مترمکعب است که 145 میلیون مترمکعب آن به سرمایه‌گذار واگذار شده و هدف آن تامین آب مورد نیاز بخش صنعت و قسمت اندکی از نیاز آب شرب در مناطق دارای مشکل فارس است.
او با بیان اینکه، استان فارس از سد خرسان سه واقع در استان چهارمحال و بختیاری نیز تخصیص دارد، گفت: این تخصیص پس از اجرای خط آبرسانی به استان‌های یزد یا کرمان، تامین و عمدتا شهرستان‌های شمالی فارس را مشروب خواهد کرد.
بدری خاطرنشان کرد: بالغ بر 30 تا 34 میلیارد مترمکعب حجم بارندگی کل فارس طی یکسال است که حدود 70 درصد آن به دلیل موقعیت جغرافیایی استان تبخیر می‌شود، بنابراین حجم کل آب تجدید پذیر فارس تنها 9 تا 11 میلیارد مترمکعب را شامل می‌شود.
مدیرعامل آب منطقه‌ای فارس در خصوص برنامه‌های مختلف برای مدیریت مصرف آب، با تاکید براینکه میزان لطمه وارده به منابع زیرزمینی و تجدیدپذیر آب این استان از محل اضافه برداشت چاه‌های دارای پروانه و مجاز، قابل تامل است، یکی از طرح‌های هدفمند در این راستا را نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌های آب ذکر کرد.
بدری ادامه داد: یکی از مباحث مهم در راستای مدیریت منابع آب، برنامه‌ریزی واجرای طرح‌ها برای استفاده از آب‌های غیرمتعارف در بخش‌های صنعت و کشاورزی است؛ در این زمینه اجرای تاسیسات تصفیه فاضلاب در نقاط مختلف فارس اجرایی شده که بخشی از این طرح‌ها به بهره‌برداری رسیده و بخشی نیز در مسیر اجرا قرار دارد؛ او موضوع الگوی کشت را هم یکی از مباحث مد نظر برای کاهش میزان مصرف آب‌های سطحی و زیرزمینی برای کشاورزی عنوان کرد.
بدری با بیان اینکه یکی از مباحث مهم، پروژه‌های فرهنگسازی است، گفت: این مهم توسط آب منطقه‌ای به شکل ویژه و با تعریف و اجرای طرح‌ها و برنامه‌هایی نظیر "داناب" یا افزایش دانش آبی دانش‌آموزان، با همکاری آموزش و پرورش در دستور کار قرار دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس در خصوص پروژه‌های سازه‌ای، گفت: علاوه بر 9 سد در حال بهره‌برداری، سه سد شامل هایقر، نرگسی و تنگ خمار در دست ساخت است.
بدری خاطرنشان کرد: ارزش ریالی روز پروژه‌های قابل افتتاح آماده شده برای دهه مبارک فجر، بالغ بر 2 هزار میلیارد تومان است. علاوه بر آن هزینه ریالی اجرای پروژه‌های سد هایقر و تصفیه‌خانه خط انتقال آب سد تنگاب به شهر فیروزآباد، حدود 5200 میلیارد یعنی 5.2 همت ارزیابی می‌شود.
او سرجمع اعتبارات ریالی هزینه شده برای طرح‌های قابل افتتاح شرکت آب منطقه‌ای فارس را 7.2 همت (هفت هزار و 200 میلیارد تومان) ذکر و اضافه کرد: طوری برنامه‌ریزی شده که بخشی از این پروژه‌ها به ارزش حدود 2 همت به زودی افتتاح خواهد شد مابقی آن را در سفر ریاست جمهوری افتتاح کنیم.
بدری با یادآوری اینکه تعدادی پروژه استانی نیز طی 6 ماه آینده آماده بهره‌برداری خواهد شد، گفت: اتمام کانال دینکان در شهرستان اقلید، آبرسانی به دشت بچه بازها در شهرستان رستم، آبرسانی به منطقه ویژه لارستان، جزو این پروژه‌ها است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس از پیشتازی این شرکت در اخذ مجوزهای ماده 23 برای انجام مطالعات طرح‌های انتقال آب از سدهای در حال احداث و بهره‌برداری خبر داد که در راستای افزایش تکلیفی میزان تامین آب از منابع سطحی اجرایی شده است.
بدری با بیان اینکه تاکنون 6 طرح مجوز ماده 23 اخذ کرده و آماده مناقصه و واگذاری به پیمانکار اجرایی است، گفت: مهمترین این پروژه‌ها، خط سوم آبرسانی به شیراز، از تنگ سرخ بشار به میزان 55 میلیون مترمکعب است که امیدواریم از نیمه دوم سال آینده عملیات اجرایی آن را شروع کنیم.
وی همچنین آبرسانی به شهرستان بیضا، آبرسانی به سیمکان جهرم، خط دوم آبرسانی به لارستان از سد سلمان فارسی با 400 کیلومتر طول و آبرسانی به نیریز و بختگان را جزو این پروژه‌ها ذکر و خاطرنشان کرد: عملیات اجرایی آبرسانی به سیمکان شروع شده و هفت درصد پیشرفت فیزیکی هم دارد اما در سفر قریب الوقوع وزیر محترم نیرو، رسما کلنگ زنی خواهد شد.
مدیرعامل آب منطقه‌ای فارس با اشاره به تکیلف تعیین شده برای دستگاه‌های اجرایی در خصوص کمک به رفع ناترازی برق، گفت: سه نیروگاه در فارس با ظرفیت 112 مگاوات مربوط به پروژه‌های این شرکت است که 100 مگاوات به نیروگاه ملاصدرا واقع در پایین دست سد ملاصدرا، 10 مگاوات مربوط به 2 واحد 5 مگاواتی سد درودزن و 2 و اندی مگاوات نیز مربوط به یک نیروگاه جریانی واقع در سپیدان است.
بدری با اشاره به اینکه تعمیرات مربوط به این نیروگاه‌ها انجام و ظرفیت تولید برق آنها افزایش یافته است، گفت: مراحل اداری تجهیز ساختمان ستادی شرکت آب منطقه‌ای و تعدادی از ساختمان‌های اداری موجود به پنل‌های خورشیدی در حال انجام است و امیدواریم حداکثر تا 6 ماه آینده به مرحله بهره‌برداری برسد.
رئیس هیئت مدیره آب منطقه‌ای فارس گفت: برنامه‌ریزی برای استفاده از ظرفیت فشار آب خطوط انتقال آب نظیر خط دوم سد درودزن به شیراز، استفاده و با نصب هیدروپاور، زمینه تامین 1.2 مگاوات برق تولید کنیم.