( عکس) نوسفراتو چیست؟ تاریخچه و رازهای یک خون‌آشام

نوسفراتو ساخته رابرت اگرز یک خون‌آشام 102 ساله را زندگی می‌بخشد، که اولین بار در سال 1922 و در فیلم صامت و سیاه‌وسفید نوسفراتو: سمفونی وحشت اثر فریدریش ویلهلم مورنایو ظاهر شد. روایت این فیلم از شخصیت نوسفراتو به‌عنوان یک تصویر واقعا وحشتناک، به همان اندازه که مورنایو یک قرن قبل به نمایش درآورد، هیجان‌انگیز است. اما آیا می‌دانید نوسفراتو دقیقا از کجا می‌آید و کیست؟

باورنکردنی است اما حالا سینما به‌اندازه کافی قدیمی شده‌است، که بخشی از فیلم‌های کلاسیک برای یک قرن یا حتی بیشتر دوام آورده‌اند. برای مثال تنها چند سال تا صدمین سالگرد تولد جادوگر شهر از باقی مانده‌است. در عین‌حال، می‌توانید هشتادوپنجمین سالگرد تولد از را با تماشای فیلم شرور: قسمت اول جشن بگیرید. با این‌حال، نوسفراتو از نظر تکنیکی پیرتر از آن چیزی است، که به نظر می‌رسد، زیرا این شخصیت جدای از نامش به‌نوعی همان کنت دراکولای معروف است.

حالا، خود خون‌آشام در فیلم مورنایو دراکولا نامیده نمی‌شود و نوسفراتو هم نامیده نمی‌شود. درحقیقت اسم این شخصیت در آن فیلم، کنت اورلوک با بازی مکس شرک است. داستان، نقاط اصلی رمان برام استوکر را دنبال، اما صحنه را از انگلستان به آلمان منتقل می‌کند. در این فیلم توماس هاتر با بازی گوستاو فون وانگنهایم که درواقع همان جاناتان هارکر است که تغییر نام داده‌است، یک مشاور املاک است که از قلعه ترانسیلوانیا اورلوک بازدید می‌کند.

پس از مدتی اسارت، هاتر فرار می‌کند، اما اورلوک به دنبال او به آلمان در آن سوی دریا می‌رود. اورلوک تقریبا معشوق هاتر را هم به دام می‌اندازد، اما در نهایت شکست می‌خورد، اما نه با یک چوب که در قلب سرد او فرو می‌رود، بلکه با طلوع خورشید، که اکنون یک کهن‌الگو برای نشان دادن نقطه‌ضعف خون‌آشام‌ها است.

بازسازی رنگی تحسین‌شده ورنر هرتسوگ در سال 1979 با نام نوسفراتو، خون‌آشام، این باور را که فیلم اقتباسی از دراکولا نیست، از بین برده و از نام شخصیت‌های استوکر و همچنین روایت آلمانی مورنایو استفاده می‌کند. این نوسفراتو که کلاوس کینسکی نقش آن را بازی می‌کند، شبیه‌به شخصیت اورلوک با بازی مکس شرک است، اما او را دراکولا می‌نامند.

از سوی دیگر، فیلم اگرز به نام‌های ابداع‌شده مورنایو برمی‌گردد. اما اگر هیچ‌کدام از خون‌آشام‌های موجود در هیچ‌یک از تکرارهای نوسفراتو در واقع نوسفراتو نامیده نمی‌شوند، پس چرا این عنوان همچنان باقی مانده‌است؟ دلیلش این است که این کلمه به خودی خود با رمان دراکولای استوکر پیوند خورده‌، که ارتباط آن با خون آشام‌ها را به امری رایج در ادبیات و سینما تبدیل کرده‌است.

به‌لطف دراکولای برام استوکر، نوسفراتو خون‌آشام است

حالا که می‌دانید نوسفراتو چگونه جایگزین دراکولا شده‌است، به راحتی می‌توانید تصور کنید که تغییر این عنوان راهی برای انکار عدم پیروی از حق‌انتشار اثر ابتدایی  بوده‌است. اما به نظر موضوع عمیق‌تر است و پاسخ چندان ساده به نظر نمی‌رسد. تیتراژ آغازین نوسفراتو تصدیق می‌کند که این فیلم بر اساس دراکولای استوکر ساخته شده‌است و هنریک گالین فیلم‌نامه‌نویس آن را آزادانه اقتباس کرده‌است.

در کتاب «داستان نوسفراتو: فیلم ترسناک مهم، پیشینه‌ و میراث ماندگارش»، نویسنده رولف گیزن توضیح می‌دهد که سازندگان فیلم ممکن است با توصیه‌های حقوقی بد گمراه شده‌باشند، که اگر داستان و نام‌ها را به میزان قابل‌توجهی تغییر دهند، مجبور نخواهند شد برای حقوق فیلم به صاحبان حق‌انتشار پولی پرداخت کنند.

در مورد انتخاب خاص نوسفراتو برای عنوان هم شواهد نشان می‌دهد که آنها فقط فکر می‌کردند که این یک نام ترسناک و ناشناخته است، مقدمه‌ای عالی برای فیلمی با عنوان فرعی سمفونی وحشت. در ادامه عنوان این فیلم این توضیح آمده‌است که: نوسفراتو، آیا این کلمه مانند ندای پرنده مرگ در نیمه‌شب نیست؟ مواظب باش که هرگز آن را به زبان نیاوری، مبادا تصاویر زندگی در سایه‌های رنگ‌پریده محو شوند و رویای ارواح از دلت بگذرد و از خونت تغذیه کند».

در حالی که استوکر در سال 1912 مرده‌بود، همسرش فلورانس بالکامب تا زمان مرگ خود در سال 1937 صاحب میراث او بود. این زن پس از اینکه در سال 1924 متوجه شد که نوسفراتو بدون اجازه او ساخته شده‌است، یک کمپین حقوقی از طریق انجمن نویسندگان بریتانیا راه‌اندازی کرد. هنگامیکه شرکت تولید فیلم یعنی پرانا جریمه‌اش را نپرداخت و حتی اعلام ورشکستگی کرد، همسر برام استوکر خواستار نابودی تمام نسخه‌های نوسفراتو شد.

یک قاضی آلمانی به نفع او رای داد، اما چندین نسخه از آن خارج شد و بنابراین نوسفراتو زنده ماند و این فیلم هنوز هم در دسترس است. اما دراکولای برام استوکر در نهایت در سال 1962 وارد مالکیت عمومی شد و مجوز برای هر اقتباسی را، ممکن ساخت. در حالیکه نوسفراتو بدون دراکولا نمی‌توانست وجود داشته‌باشد، این فیلم به‌تنهایی جایگاه مهمی را در سینمای کلاسیک برای خود ایجاد کرده‌است؛ به اندازه‌ای که نه یک بار، بلکه بارها بازسازی می‌شود.

منبع: مایکت