مروری برمهم‌ترین تولیدات کمدی حوزه هنری از دهه 60 تاکنون که به تولید فیلم «تاکسیدرمی» رسیده است؛ معجزه خنده

در شرایطی که سینمای کمدی ایران گاه به سمت شوخی‌های سطحی و هجوگرایی سوق پیدا کرده، حوزه هنری تلاش کرده است تا فیلم‌هایی را تولید کند که علاوه بر داشتن جنبه‌ی سرگرم‌کننده، از لحاظ محتوا نیز غنی  و حاوی پیام‌های فرهنگی، اجتماعی و انسانی باشند.

آثاری مانند مرد عوضی، آدم‌برفی، معجزه خنده، زنگ‌ها نمونه‌هایی از کمدی‌های موفقی هستند که طی دهه‌های اخیر توسط حوزه هنری تولید شده و توانسته‌اند هم در گیشه موفق عمل کنند و هم در میان منتقدان جایگاه خوبی پیدا کنند. این روند هم‌چنان ادامه دارد و در چهل‌وسومین جشنواره‌ی فیلم فجر، این نهاد با تهیه‌ی «تاکسیدرمی» نشان داده‌ که هم‌چنان دغدغه‌ی تولیدِ یک کمدی باکیفیت را دارد.در ادامه، نگاهی داریم به برخی از مهم‌ترین فیلم‌های کمدی حوزه هنری که توانسته‌اند به بخشی از حافظه سینمایی ایران تبدیل شوند.

تاکسیدرمی | محمد پایدار | موضوع: سرنوشت بازمانده‌های پهلوی | 1403

گلاب آدینه در نمایی از فیلم «معجزه خنده»

به کمدی‌های این روزها نگاه نکنید که پر از شوخی‌های سخیف و موضوعات تکراری است؛ اگر دیدنِ یک فیلمِ دل‌نشین را می‌خواهید، همچنان پس از سی سال، «معجزه خنده» به کارگردانی «یدالله صمدی» یک گزینه‌ی خوب است. در این فیلم اشکوری (مهدی هاشمی) با تخصص خنده‌درمانی به ایران بازمی‌گردد و در یکی از بیمارستان‌های روانی تهران مشغول به‌کار می‌شود.

او بر این عقیده است که بیماران روانی را باید شاد نگه داشت و آنها باید به جامعه برگردند. دکتر اشکوری در این فیلم مانند یک مصلح اجتماعی عمل می‌کند و جامعه‌ای نابسامان را به سامان می‌رساند. در این فیلم که ساختاری بسیار ساده دارد، هر آدم نماینده‌ی یک قشر است. زمان اکران فیلم، ناصر صفاریان به نکته‌ی مهمی اشاره کرد: دکتر خنده را به این جامعه غمگین هدیه نمی‌دهد؛‌ چون چیزی نیست که لازم باشد از بیرون تهیه شود. او تنها کاری که می‌کند – و البته نباید فراموش کرد که کار بزرگی ست – خنده را از درون آدم‌های همین جامعه بیرون می‌کشد و به آن ها یادآوری می‌کند که خنده هم بخشی از زندگی است. بخش فراموش شده‌ای که نبودش، همه چیز را به هم می‌ریزد.

مرد عوضی | محمدرضا هنرمند | موضوع: هویت | 1376

پرویز پرستویی و داریوش ارجمند در نمایی از فیلم «آدم برفی»

آدم برفی یکی از جنجالی‌ترین ساخته‌های حوزه‌ی هنری است که سال‌ها در محاقِ توقیف بود و هم‌چنان یکی از بهترین و گران‌سنگ‌ترین فیلم‌های کمدی ایران و البته یکی از پرمخاطب‌ترین فیلم‌های پس از انقلاب به حساب می‌آید. فیلم داستان مردی به نام «عباس» است که در آرزوی رفتن به امریکا، سال‌هاست در ترکیه سرگردان شده است.

فیلم که در زمانِ اکران خود توانست بیش از چهار و نیم میلیون مخاطب داشته باشد (آرزویی که حالا دیگر محال به نظر می‌رسد) با حواشی متعددی روبه‌رو شد و در آن زمان از عالی‌ترین مقامات کشوری تا فقهای حوزوی و صاحب‌نظران فرهنگی درباره‌ی آن اظهارنظر کردند. در آن زمان برخی منتقدان بر این باور بودند که این فیلم از معدود کمدی‌های تاریخ سینمای ایران است که می‌خنداند و درعین‌حال نیشتر می‌زند و هشدار می‌دهد و آزاردهنده نیست.

در این فیلم، تعدادی از بهترین بازیگرانِ آن زمان سینمای ایران از جمله اکبر عبدی، داریوش ارجمند، مهدی فتحی، پرویز پرستویی، آزیتا حاجیان و … بازی کردند و مسئله‌ مهمی چون مهاجرت، گم کردن هویت و مسخ شخصیتی را به تصویر کشیدند.

زنگ‌ها | محمدرضا هنرمند | موضوع: مرگ‌اندیشی | 1364

«زنگ‌ها» به کارگردانی محمدرضا هنرمند، تلاش داشت نگاهی متفاوت نسبت به مقوله‌ی مرگ در یک جامعه‌ی فرضی داشته باشد و باید آن را یکی از نخستین فیلم‌های حوزه‌ی هنری دانست که پرفروش شد. کارگردان، هیچ نشانه‌ای به مخاطب نمی‌دهد تا مشخص شود که فیلم در چه شهری می‌گذرد؛ اما کارگردان در به تصویر کشیدن فضای کشور‌های خارجی با حفظ شئوناتِ اسلامی، پیش‌گام جریانی شد که تا حالا نیز ادامه دارد و بدل به یک الگو شده است. نمایش زنان با استفاده از کلاه‌پشمی و شال‌گردن تمهیدی مؤثر بود که توسطِ هنرمند لحاظ شد.

 در جهانِ فرضی کارگردان، تعدادی از ساکنین توسط تلفن تهدید به مرگ می‌شوند و  پلیس در جست‌وجوی قاتل یا قاتلین است و در این میان پای یک خبرنگار نیز به ماجرا باز می‌شود. هنرمند در این فیلم، موضوعی چنین ملتهب را با شیرینی بیان کرده است.  لحن طنازانه‌ی شخصیت‌ها، سبب شده تا از  هولناکی مضمون که همان مرگ است، کاسته شود.

به یاد بیاورید صحنه‌ای که در آن مُرده‌شور در محل کارش ساندویچ و پپسی می‌خورد و پسرش را آماده می‌کند تا کم‌کم شغل پدر را انتخاب کند یا پرسش‌های غریب و باورنکردنی خبرنگار از کسی که قرار است مرگ به سراغش بیاید و این‌که می‌خواهد احساس او را بداند.

منبع: فیلم نیوز