(تصاویر) تشریح شیوه دسته بندی، شباهت ها و تفاوت های ۶ نسل جت های جنگنده

«نسل پنجم» و «نسل ششم» به واژه‌های رایج برای جت‌های جنگنده مدرن تبدیل شده‌اند. مفهوم وجود نسل های مختلف جت های جنگنده در دهه ۱۹۹۰ ظاهر شد، و باید تاکید کرد که هیچ تعریف دقیق و سریعی از آنچه لازم است یک جت جنگی متعلق به یک نسل خاص از جت های جنگنده باشد وجود ندارد (که تا حدی به همین دلیل است که بحث های زیادی در مورد اینکه آیا یک هواپیمای خاص واقعاً یک جنگنده نسل پنجم است یا خیر وجود دارد). جت‌های جنگنده در نسل‌های متفاوت دسته بندی می شوند تا جهش‌های مهم فناوری در توسعه جت های جنگنده را طبقه بندی کنند.

از آنجایی که یک هواپیما از نسلی به نسل دیگر می رود، تصور می شود که نسبت به نسل قبلی جت های جنگنده پیشرفت های جهشی دارد. باور عمده بر این است که پنج نسل از جنگنده ها تولید شده و ششمین آن در راه است. با این حال، باید توجه داشت که می‌تواند در یک نسل انواع زیادی از جت های جنگنده بر اساس میزان پیشرفته بودنشان وجود داشته باشد بدون اینکه به نسل بعدی وارد شوند (به همین دلیل است که هواپیماهایی مانند F-15EX جنگنده‌های نسل ۴.۵ نامیده می‌شوند).

۲- جت های جنگنده نسل دوم

جت های جنگنده نسل دوم در دهه ۱۹۵۰ و اوایل دهه ۱۹۶۰ ساخته شدند

جنگ کره از سال ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۳ یک کاتالیزور عمده برای توسعه جت های جنگنده بود. اگر F-86 و MiG-15 جنگنده های نسل دوم در نظر گرفته شوند، مشخصه اصلی نسل دوم بال های جارویی و مایل بود. بعداً جنگنده های نسل دوم شاهد معرفی اولین رادارهای هوا به هوا و همچنین موشک های هدایت شونده مادون قرمز و نیمه فعال بود (اما نبرد هوا به هوا در محدوده بصری باقی ماند – اگرچه سیستم های جدید به هواپیماها اجازه می داد تا این محدوده را گسترش دهند). آنها همچنین گیرنده های هشدار راداری داشتند. طراحی موتور و آیرودینامیک بهبود یافته منجر به این شد که این هواپیماها در پرواز همسطح به سرعت فراصوت دست پیدا کرده و آن را حفظ کنند.

نمونه هایی از جت های جنگنده نسل دوم عبارتند از F-100 و MiG-19. جنگنده Lockheed F-104 Starfighter ساخت آمریکا، MiG-21 Fishbed ساخت شوروی، Dassault Mirage III ساخت فرانسه و English Electric Lightning بریتانیایی اغلب نسل دوم در نظر گرفته می شوند (اگرچه برخی آنها را نسل سوم می دانند). نسل دوم با ساخت اولین هواپیماهای رهگیر همراه شد،در حالی که سرعت بالا باعث شد توپ ها دیگر کارآیی نداشته باشد. برخی از این جت ها امروزه در خدمت نیروهای هوایی در حال توسعه در سراسر جهان هستند – به ویژه MiG-21. در واقع آخرین MiG-21 (Chengdu J-7 چینی ارتقا یافته تحت لیسانس برای نیروی هوایی بنگلادش) در سال ۲۰۱۳ ساخته شد.

۴- جت های جنگنده نسل چهارم

جت های جنگنده نسل چهارم از دهه ۱۹۷۰ تاکنون ساخته می شوند

نسل چهارم جت های جنگنده طولانی ترین دوره زمانی را در بر می گیرند. این جنگنده ها عبارتند از F-14، F-15، F/A-18، Su-27، MiG-29، Mirage 2000 و بسیاری دیگر. اکثر جت‌های جنگنده‌ای که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند، نسل چهارم هستند، در حالی که اکثر جت‌های جنگنده در حال ساخت احتمالاً هنوز نسل چهارم باشند. پیشرفت‌های قابل توجه این نسل شامل نمایشگرهای هدآپ، سیستم‌های پرواز با سیم که امکان طراحی‌های آیرودینامیکی بهینه‌شده و سیستم‌های آویونیک بهبود یافته را می‌دهد، است. این هواپیماها معمولاً قادر به انجام چندین مأموریت هستند.

این هواپیماها در طول سال‌ها تغییرات زیادی کرده‌اند و به نمونه‌های مدرن ارتقا یافته‌ای منجر شده‌اند که نسل ۴.۵ نامیده می‌شوند (هواپیماهایی که بدنه هواپیماهای قدیمی را حفظ می‌کنند و بنابراین فاقد قدرت پنهانکاری هستند، اما سیستم‌های آویونیک ارتقا یافته دارند). نمونه هایی از هواپیماهای نسل ۴.۵ عبارتند از F/A-18 Super Hornet، F-16 Block 70، F-15 Strike Eagle، Eurofighter Typhoon، Rafale و احتمالا جت های روسی مانند Su-30 و Su-34 و همچنین J-10C چینی. هواپیماهای نسل ۴.۵ بسیاری از فناوری‌های نسل پنجم مانند رادارهای AESA، ترکیب حسگر، Link-16 (یا ارتباطات شبکه دیجیتال با ظرفیت بالای مشابه)، کاهش سطح مقطع راداری و غیره را در خود جای داده‌اند. به طور خلاصه، این هواپیماها در حال تبدیل شدن به ابرکامپیوترهایی هوایی هستند در حالی که به طور خاص پنهانکار نیستند.

۶- جت های جنگنده نسل ششم

جت های جنگنده نسل ششم ممکن است از سال ۲۰۳۰ وارد خدمت شوند

جت‌های جنگنده نسل ششم به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که «سیستم سیستم‌ها» باشند و چیزی شبیه به یک مرکز فرماندهی پروازی هستند که پهپادهای همراه وفادار را کنترل کرده و از آگاهی موقعیتی فوق‌العاده بالایی برخوردار هستند. کشورهای اروپایی از توسعه جنگنده های نسل پنجم خود صرف نظر می کنند و مستقیماً به پروژه های نسل ششمی می روند (Tempest/GCAP بهترین نمونه است). این جت ها قرار است دارای سلاح های لیزری، فناوری پنهانکاری، ترکیب ابرحسگری، فناوری هوش مصنوعی و غیره باشند. انتظار می رود جنگنده های این نسل در تعداد کم تولید شوند.

ایالات متحده اولین کشوری بود که در سال ۲۰۲۰ یک جت جنگنده نسل ششم را آزمایش کرد (به نظر می رسد Northrop Grumman، Lockheed و Boeing همگی نمونه های اولیه این پرنده را برای برنامه NGAD ساخته اند). انتظار می رود که نسخه اولیه Tempest ساخت بریتانیا در سال ۲۰۲۷ به پرواز درآید، در حالی که چین ممکن است اولین جنگنده نسل ششم خود را در دسامبر ۲۰۲۴ به پرواز درآورده باشد. علاوه بر این، Northrop Grumman ادعا می کند که B-21 Raider اولین هواپیمای جنگی نسل ششم جهان است. این یک طبقه بندی است که معمولاً برای جنگنده ها و نه بمب افکن ها به کار برده می شود. به همین خاطر، چنین ادعایی می تواند نشانه ای از قابلیت های چند منظوره این بمب افکن جدید باشد.

منبع: روزیاتو