همه چیز درباره جشن بهمنگان: پاسداشت اندیشه نیک در تقویم ایرانیان باستان

دوم بهمن، روزی است که در تقویم ایرانیان باستان به نام  بهمنگان  شناخته می‌شود. این روز در گاه‌شماری اوستایی (تقویم باستانی ایرانیان)، به عنوان جشن اندیشه نیک، گرامی داشته می‌شود. در ادامه، به بررسی اهمیت جشن بهمنگان به عنوان یکی از جشن‌های ایران باستان و ارتباط آن با فرهنگ و باورهای ایرانیان باستان می‌پردازیم.

بهمنگان چیست؟

واژه بهمن از واژه اوستایی  وهومن  گرفته شده که به معنای اندیشه نیک، منش نیک یا خرد مقدس است. در فرهنگ زرتشتی، بهمن نماد منش نیک اهورامزدا (خداوند یکتا) و یکی از مهم‌ترین ایزدان یا امشاسپندان (نیروهای مقدس) به حساب می‌آید. این ایزد همچنین به عنوان فرشته‌ای که ناظر بر حیوانات و طبیعت بود، شناخته می‌شود.

علاوه بر این، در باورهای ایرانیان باستان، خروس به عنوان پرنده ویژه جشن بهمنگان شناخته می‌شد و گل یاس سفید، نماد بهمن بود. این جشن به عنوان فرصتی برای تأکید بر اهمیت اخلاقی و اندیشه نیک در زندگی انسان‌ها و جامعه برگزار می‌شد و ایرانیان با جشن گرفتن این روز، تلاش می‌کردند تا ویژگی‌های اخلاقی و فکری خود را تقویت کنند و در مسیر درست زندگی پیش بروند.

آداب و رسوم جشن بهمنگان

آش بهمنگان

آش بهمنگان، جزو یکی از اصلی‌ترین آداب و رسوم جشن بهمنگان به شمار می‌رود که به‌ویژه در گذشته بین مردم ایران رواج داشته است. این آش که به نام‌های آش هفت دانه یا آش دانگو نیز معروف است، از ترکیب حبوبات مختلف مانند عدس، نخود، لوبیا، باقلا و… تهیه می‌شود. یکی از ویژگی‌های خاص این آش، همیاری و همدلی همسایگان در پخت آن بود. هر یک از افراد جامعه سهم خود را از مواد اولیه می‌آوردند و در یک خانه‌ مشترک آن را می‌پختند. این کار باعث نزدیکی و همبستگی بیشتر میان افراد می‌شد.

در دوره‌های مختلف تاریخی، این جشن با تشریفات ویژه‌ای برگزار می‌شد. پس از اسلام نیز، شاهان ایران این جشن را در دربار خود گرامی می‌داشتند و شعرای بزرگی همچون فرخی سیستانی به آن اشاره کرده‌اند. در دوران پس از مغولان، اگرچه این آیین در سطح رسمی کمتر برگزار می‌شد، اما همچنان در محافل محلی و در میان زرتشتیان به‌ویژه در ایران و هند به شکل باشکوهی برگزار می‌گشت.

منبع: روزیاتو