( عکس) مروری بر زندگی و فعالیت های امیرکبیر به مناسبت سالروز قتل این چهره تاریخی

۲۰ دی ماه سالروز قتل امیرکبیر یکی از مهم ترین شخصیت های تاریخ ایران است و به همین مناسبت می خواهیم مروری بر زندگی او داشته باشیم.

امیرکبیر کیست؟

میرزا محمدتقی‌خان فراهانی معروف به امیرکبیر اولین صدراعظم‌ ایران در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار، همسر خواهر ناصرالدین‌شاه قاجار، موسس دارالفنون و پایه گذار روزنامه وقایع اتفاقیه ۲۰ دی ۱۲۳۰ در حمام فین کاشان به قتل رسید.

اصلاحات وی، اندکی پس از رسیدن به صدارت و با توجه به سن کم شاه آغاز شد و تا پایان صدارت کوتاه مدت او (سه سال و سه ماه) ادامه یافت.

مدرسه دارالفنون

اقدامات امیر کبیر در زمان صدارت

ایجاد نظم در جامعه؛ در پی نظمی که او در جامعه برقرار کرد کمتر ظالمی قادر بود بر بیچارگان فقیر تعدی کند. وی دزدی و هرزگی و شرارت را در جامعه به حداقل رساند
• براندازی رشوه‌خواری در جامعه
• براندازی رسم قمه کشی؛ در تهران آن زمان رسم بود که جوانان قمه می‌بستند
• سروسامان دادن به خزانه کشور و قطع حقوق بسیاری از درباریان و وابستگان آنها
• تأسیس اداره آگاهی؛ وی برای این که از روابط کارگزاران و مأموران دولت با مردم مطلع باشد اداره‌ای مخصوص و سرّی تشکیل داد و مأموران این اداره با لباس چوپان، گدا، فروشنده دوره گرد، راهزن و … همه جا نفوذ داشتند و هر جا کار خلافی از کسی سر می‌زد، بی درنگ امیر را با خبر می‌کردند
• واگذاری محاکم شرع به علمای صالح و براندازی رسم شکنجه
• ساخت بیمارستان و مایه کوبی اجباری آبله در جامعه؛ هر کس از بیماری آبله می‌مرد، بستگان او را ۵ تومان جریمه می‌کرد
• ایجاد چاپارخانه برای مرسولات پستی، ایجاد میدان توپخانه و عمارت آن و همچنین سبزه میدان تهران
• ساخت ۲۰۰ خانه در بیرون شهر برای مردم
• تأسیس مدرسه دارالفنون و راه‌اندازی نخستین روزنامه در ایران به نام وقایع اتفاقیه
• ایجاد کارخانه‌های پارچه بافی، شکر ریزی، چینی و بلورسازی، کاغذ سازی، چدن ریزی
• فرستادن ایرانیان به خارج برای تحصیلات و تدریس در ایران
• استخدام استادان خارجی و تصمیم به جایگزینی آنها با ایرانیان
• ترویج ترجمه و انتشار کتب علمی
• ترویج ساده نویسی و لغو القاب
• مرمت ابنیه تاریخی
• فرستادن صنعتگر به روسیه و مقابله صنعتی با روسیه توسط دست توانای استاد کاران اصفهانی
• بسط فلاحت و آبیاری
• توسعه تجارت داخلی و خارجی
• کوتاه کردن دست اجانب در امور کشور
• تعیین مشی سیاسی معینی در سیاست خارجی
• اصلاح امور مالی و تعدیل بودجه

ازدواج امیرکبیر

امیرکبیر دو بار ازدواج کرد. ازدواج اول وی با «جان‌جان خانم» دختر عمویش بود. آنها یک پسر و دو دختر داشتند. امیرکبیر بعد از جدایی از همسر اولش با عزت الدوله، خواهر تنی ناصرالدین‌شاه ازدواج کرد. امیرکبیر و عزت الدوله صاحب دو دختر به نام‌های تاج‌الملوک خانم و همدم الملوک خانم شدند.

محل قتل امیرکبیر در حمام فین کاشان

علی خان فراش باشی، مجری دستور قتل امیرکبیر

هنگامی که علی خان فراش باشی از تهران به کاشان رسید، امیرکبیر در حمام بود؛ مأموران دولتی درهای حمام را بستند تا کسی داخل نشود و رگ امیر کبیر را زدند، پس از گذشت لحظاتی علی خان نگاهی به جلاد دیگر انداخت و دستور داد لگدی به میان دو کتف امیرکبیر بزند و سپس حوله‌ای به دهان امیرکبیر فرو کرد و راه نفس او را که به شمارش افتاده بود نیز بر او بست و پس از چند لحظه جسد بی‌جان میرزا تقی خان امیرکبیر در میان خون‌های صحن گرمخانه حمام فین افتاده بود و فرستاده‌های ناصرالدین شاه با عجله و شتاب به سوی تهران روانه شدند.

خاکسپاری امیرکبیر

پیکر امیرکبیر را نخست در گورستان پشت مشهد کاشان دفن کردند، ولی چندی بعد همسرش عزت الدوله آن را به کربلا انتقال داد و در محدوده رواق شرقی حرم امام حسین (علیه‌السلام‌) معروف به پایین پا به‌خاک سپرد.

منبع: روزیاتو