( تصاویر) نگاهی عمیق‌تر به فیلم Dark Knight ؛ شیر یا خط؟

در ابتدای فیلم، گاتهام درحال پاک‌سازی‌ست. بتمن و ستوان گوردون به دنبال زمین زدن مافیا و تبهکاران تا آخرین نفرات هستند. در حال حاضر تبهکاران از مرد خفاشی وحشت دارند، وقتی ستوان گوردن نورافکن خفاشی را در آسمان روشن می‌کند، برای احضار مبارز نقابدار این کار را نمی‌کند، او می‌خواهد تا مجرمان از تاریکی شب بترسند چرا که شوالیه‌ای نگهبان، بر آنها نظارت می‌کند.

در ادامه داستان اوضاع آن طور که می‌خواهند پیش نمی‌رود. اولین نشانه، در درگیری ابتدای فیلم و درگیری بتمن با مترسک مشخص می‌شود. جایی که افرادی با لباس مبدل بتمن سعی در کمک کردن به او دارند، اما با چه ذهنیتی؟ آنها با اسلحه به قصد کشتن یکسره مجرمان وارد عمل می‌شوند و خود قاضی و خود جلاد می‌شوند. در صورتی که تنها خط قرمز بتمن، کشتن است.

خود بروس وین در صحنه‌ای به آلفرد بیان می‌کند که الهام گیری مردم از او چیزی فراتر از انتظارش رفته و در حد ایده‌آل نیست. وقتی هر کسی قانون را در دست خود بگیرد و قضاوت کند، عملا قانونی وجود نخواهد داشت و هرج و مرج ایجاد می‌شود، از طرفی قوانین ثابت نمی‌توانند در حق همه عادلانه باشند، پس عدالتی در هیچ کدام وجود ندارد.

هاروی دنت؛ شوالیه روشنایی گاتهام

در حالی که همه در هاله‌ای از امیدواری هستند و آینده روشنی برای شهر گاتهام تصور می‌کنند، بالاخره نمایش جوکر شدت گرفته و توجه همه را جلب می‌کند. جوکر با دیوانگی و کشتارهای متعدد افراد سرشناس شهر، ترس و وحشت را به شهر بازمی‌گرداند. حالا تمام تلا‌ش‌های بتمن و هاروی برای به دام انداختن جوکر با شکست مواجهه می‌شود و در اصل این بتمن و شهر گاتهام هستند که در حال سقوط به سمت دیوانگی جوکر هستند.

انگیزه‌های جوکر مانند یک تبهکار ساده مربوط به پول، شهرت یا جایگاه نیست و وابستگی عاطفی به احدی ندارد. جوکر برای رویارویی با روح بتمن و گاتهام آمده است. اگر بتمن نماد عدالت، قانون و خوبی باشد، جوکر درست در نقطه مقابل او نماد هرج‌ و مرج و بی‌قانونی‌ست. جوکر خواستار نابودی هر آن چیزیست که بتمن قصد نجاتشان را دارد.

به عقیده جوکر تلاش برای کنترل و برقراری قانون فقط موجب افسار گسیخته‌تر شدن جامعه می‌شود، و با ایجاد کمی مشکل، حتی افراد قانون‌مدار هم قوانین خودشان را زیر پا می‌گذارند. او به دنبال بیرون کشیدن چهره زشت و پلید انسان‌هاست تا نشان دهد چهره پاک و زیبای انسان‌ها تنها یه ماسک دلقک ‌گونه‌ است و با کمی فشار و تلاش می‌توان چهره شیطانی آنها را در زیر آرایش و ماسکشان آشکار کرد.

در ادامه کولمن ریس قصد دارد هویت بتمن را افشا کند، ولی جوکر نمی‌خواهد بتمن از صحنه کنار برود. بتمن مکمل جوکر است. خیر در مقابل شر به معنای واقعی کلمه. دو روی سکه در کنار هم معنا پیدا می‌کنند. اگر بتمن برای حفاظت و نجات مردم وجود نداشته باشد، از بین بردن آنها برای جوکر بی‌معنی می‌شود، همانطور که بردن مسابقه‌ای بدون حریف، کسل کننده و بی معناست.

جوکر اعلام می‌کند که اگر کولمن ریس کشته نشود، بیمارستان مرکزی گاتهام را منفجر می‌کند. و حالا کم کم چهره واقعی افراد مشخص می‌شود. کسانی که بستگانی در بیمارستان دارند، به آب و آتش می‌زنند تا کولمن را بکشند، حتی پلیس‌هایی که لباس قانون به تن دارند، جوکر میخواهد روی دیگر چهره مردم را افشا کند. ولی به لطف کمیسر جمیز گوردن و بروس وین این‌ بار، شیطان درون مردم به زحمت مهار می‌شود.

درست جایی که فکر می‌کنید اوضاع از این بدتر نمی‌شود، جوکر با نبوغش شرایطی مشابه انفجار بیمارستان در ابعاد بزرگتر ایجاد می‌کند. او به سادگی به دو گروه درون کشتی اعلام می‌کند که یا بکشید یا کشته می‌شوید. حالا بتمن باید به‌موقع قبل از اینکه مردم در دیوانگی و شرارت غرق شوند جلوی جوکر را بگیرد. ولی به این سادگی نیست، افراد جوکر در لباس گروگان‌ها تنها کسانی نیستند که بتمن باید با آنها مقابله کند، نیروهای پلیس قصد دارند تا گروگان‌هایی که در لباس دلقک هستند را به قتل برسانند و بتمن باید درآنِ واحد با نیروی خیر و شر هردو مبارزه کند، و در اینجا مرز بین خوب و بد بودن برداشته می‌شود و همگی در طیفی خاکستری از ماجرا قرار می‌گیرند.

البته در پایان این واقعه آقای نولان کورسویی از امید به شهر گاتهام می‌تاباند. مردم خوی حیوانی خود را کنترل کرده و یکدیگر را تیکه پاره نمی‌کنند، بتمن به موقع جلوی جوکر را می‌گیرد و کشتی‌ها منفجر نمی‌شوند. شهر گاتهام فعلا توانسته از یک پایان تراژیک حاصل از طوفان و آشوب، جان سالم به در ببرد.

دو چهره؛ پایان توهمی به نام عدالت

برخلاف مردم شهر گاتهام، ما واقعیت را می‌دانیم که شوالیه‌ای سفید و سوار بر اسب عدالت و خوبی، وجود نداشته و یک دروغ و توهم است، و شاید ناجی ما شوالیه‌ای تاریک، بی‌رحم و ترسناک است. صحنه انتهای فیلم که دوچهره و بتمن هر دو از ساختمان به پایین سقوط می‌کنند نمایانگر سقوط شوالیه سفید گاتهام در واقعیت و شوالیه تاریکی گاتهام در خیال مردم، به درون جنون جوکر است و پایان‌بندی فیلم تداعی دیالوگ ابتدایی هاروی دنت است: (یا مثل یک قهرمان می‌میری، یا اونقدر زنده می‌مونی تا ببینی تبدیل به یک شرور شدی).

وجود ما با روشنایی و تاریکی یعنی هر دو گره خورده. گاتهام نه آن آرمان‌‌شهری است که بتمن می‌خواست، و نه آن جهنمی که جوکر در نظر داشت. انگار نبرد بین خیر و شر چرخه‌ای بدون برنده تا پایان ابدیت است، و مرز جداکننده آنها نازک تر از یک تار مو یا شاید ناپیداست.

شیر یا خط در تیتر مقاله سمبلی از خیر یا شر است، به نظر شما چهره واقعی ما کدام است؟

منبع: گیمفا