نگاهی به همکاری های مشترک فخری خوروش و جمشید مشایخی؛ مثل طلا

فخری خوروش، از معدود بازیگرانِ زنِ پبش از انقلاب بود که تنها بر ظاهر خود (که الحق هم زیبا بود) بسنده نکرده و تلاش داشت چه در صحنه‌ی تئاتر و چه مقابلِ دوربین، ویژگی‌های پیچیده و درونی شخصیت‌های خود را به نمایش بگذارد و نگاه‌های پیچیده و سکوت‌های مؤثرش بخشی از این ماجراست. او در فیلم‌هایی مانند سوته‌دلان و شازده احتجاب فضای نوآورانه‌ای به شخصیت‌های زن در سینمای ایران بخشید و توانست، مفهومی متفاوت از معصومیت و دلبستگی‌های عاطفیِ‌صرف را به نمایش بگذارد.

از آن طرف «جمشید مشایخی» با همان وقاری که مخصوصِ خودش بود، بیش‌تر از آنکه تکیه بر نمایش‌های پرشور و احساسی داشته باشد، بر تحلیل و کشف بُعد روانی و اجتماعی شخصیت‌ها تأکید داشت.در نقش‌های شاخص مشایخی، مانند شازده احتجاب و نفرین، او به شیوه‌ای قابل توجه توانست تضادهای درونی شخصیت‌هایش را با جزئیات متقن به نمایش بگذارد. بازی مشایخی به‌ویژه در فیلم‌های علی حاتمی و در نقش‌های تاریخی و اجتماعی، برای همیشه ماندگار است.

نفرین | کارگردان: ناصر تقوایی | 1353

جمشید مشایخی و فخری خوروش در فیلم «شازده احتجاب» تقابل جذابی داشتند.

فیلم «شازده احتجاب»، ساخته‌ی بهمن فرمان‌آرا در سال ۱۳۵3، با اقتباس از رمان هوشنگ گلشیری، به تصویر کشیده شد. جمشید مشایخی در نقش «شازده احتجاب»، آخرین بازمانده خاندان قاجار، شخصیت مردی را به تصویر می‌کشد که درگیر بیماری سل موروثی است و در عین حال، با خاطرات و احساسات پیچیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند. مشایخی با ظرافت و دقت، درگیری‌های درونی و زوال تدریجی شخصیت را به نمایش می‌گذارد. فخری خوروش در نقش «فخرالنسا»، معشوقه شازده، نیز جذابیت و رمزآلودگی شخصیت را به نمایش می‌گذارد.

حضور فخری در فیلم، با نگاه‌های نافذ و بازی‌های بدنی دقیق، به عمق احساسات و پیچیدگی‌های درونی شخصیت می‌افزاید؛‌او با چنان مهارتی این نقش را بازی می‌کند که گویی، فخری در فخرالنسا گم می‌شود و این مسخ‌شدگی در نگاه شازده است که فخرالنسا را از دست داده است . در مجموع، بازی‌های فخری خوروش و جمشید مشایخی در شازده احتجاب، به یکی از نقاط قوت این فیلم تبدیل شده و تأثیر بسزایی در انتقال احساسات و مفاهیم داستانی دارند.

سوته دلان | کارگردان: علی حاتمی | 1356

فخری خوروش نقش دلباخته حبیب آقا ظرفچی را در «سوته‌دلان» بازی می‌کرد.

فیلم سوته‌دلان یکی از آثار برجسته سینمای ایران است و بازی جمشید مشایخی و فخری خوروش از ماندگارترین نقش‌آفرینی‌ها . خوروش در نقشِ «فروغ‌الزمان» توانست در قالب یک زن تنها که با دردهای عاطفی و اجتماعی روبه‌روست، پیچیدگی‌های درونی شخصیتش را به شکلی طبیعی و روان به تصویر بکشد. نگاه‌های تیز و نحوه‌ی بیان احساسات از طریق حرکات بدن و تغییرات کوچک در چهره، بر جذابیت شخصیت او افزوده و نمایش درونیاتش را کاملاً ملموس می‌سازد.

جمشید مشایخی نیز با یک بازی درونی، شخصیتی کم‌حرف با رفتارهایی محاسبه‌گر را به نمایش گذاشته است. استادِ‌ بازیگر، از طریق سکوت‌ها و نگاه‌های سنگین‌اش، تمام تنش‌های درونی شخصیتِ حبیب‌آقا را منتقل کرد. عشق حبیب آقا ظروفچی به فروغ الزمان در این فیلم تنها یک داستان عاشقانه معمولی نیست. فروغ الزمان اگرچه سال‌هاست سخت عاشق است؛ اما به‌دنبال آزادی و استقلال در دنیای مردسالار است. رابطه‌ی بین این دو شخصیت، یک کشمکش است بین دو فرد که هر یک در دنیای خود گرفتار است. این عشق نمادی از آرزوهای سرکوب‌شده و تلاش برای یافتن یک‌دیگر در جهانی است که هیچ‌گاه روی خوشی به عاشقان نشان نداده است. 

جمشید مشایخی و فخری خوروش علاوه بر این آثار، در فیلم‌های «دادا»، «ستاره دنباله‌دار» و یک بوس کوچولو» و سریال‌های «پهلوانان نمی‌میرند» و «باغ گیلاس» نیز همبازی بودند.

منبع: فیلم نیوز