( تصاویر) بان مسیتی یا غارهای سه گانه تیس، سفری به تاریخ دو هزار ساله

غارهای سه‌گانه تیس یا بان مسیتی از جاهای دیدنی چابهار در استان سیستان و بلوچستان است. این غارها از مکان‌های بکر و مرموز سکونت زرتشتیان در این منطقه است.

استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران یکی از مناطق بکر و عالی برای سفر به میان طبیعت و دل تاریخ است. غارهای سه‌گانه تیس یا بان مسیتی از جاهای دیدنی چابهار در روستای تیس، از نشانه‌های بکر و مرموز سکونت زرتشتیان در این منطقه است و بازدید از آن‌ها به علاقه‌مندان تاریخ پیشنهاد می‌شود.

غارهای سه‌ گانه تیس کجاست؟

این روستا در گذشته بندر تیس نامیده می‌شد و یکی از بنادر مهم بازرگانی دریای عمان به‌شمار می‌رفت. ویرانه‌های این بندر باستانی هنوز هم در اطراف روستا به چشم می‌خورند. گورهای به‌جای مانده بر ارتفاعات تیس نشان از اسکان اقوام یک‌جانشین و دام‌پرور در غارهای این منطقه دارند.

به‌رغم تلاش کارشناسان و باستان‌شناسان در طول سالیان، هم‌چنان غارها یکی از اسرارآمیزترین مکان‌هایی هستند که ذهن بشر را به خود مشغول کرده‌اند. به‌طور کلی غارها در طول زمان به ‌عنوان جایگاه توقف احشام به هنگام کوچ‌نشینی یا محل اسکان اقوام یک‌جانشین مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

روستای تیس که از جاذبه های گردشگری سیستان و بلوچستان به شمار می‌آید، در مسیر ارتباطی چابهار-کنارک قرار دارد و به‌راحتی با خودروی شخصی قابل‌دسترسی است. غارهای سه‌گانه تیس حدود ۱۰ کیلومتر با بندر چابهار فاصله دارد. برای دسترسی به روستای تیس باید از چابهار به‌سمت روستا حرکت کنید؛ وارد بلوار توحید و سپس بلوار شهید ریگی شوید. با رسیدن به روستای تیس در میدان به‌سمت جاده تیس تغییر مسیر دهید. در روستا تابلوهای راهنما، مسیر غارهای تیس را نشان می‌دهند.

نام دیگر غارهای سه‌ گانه چابهار چیست؟

غارهای تیس در دامنه کوه، حدود ۲۵ متر بالاتر از جاده و در ضلع شمالی روستای تیس قرار دارند. این غارها از نظر نوع ساختار و کاربرد بسیار جالب‌توجه به نظر می‌رسند. غار مرکزی و شرقی قابل دسترسی و بازدید است؛ اما غار غربی به‌دلیل ریزش کوه مسدود شده و در دسترس نیست. این غارها شامل دو غار مصنوعی یا دست‌کند و یک غار طبیعی هستند.

معماری غارهای تیس

روی مقبره مکعبی از سنگ و گچ ساخته شده است که در واقع زیربنای یک گنبد کوچک را تشکیل می‌دهد. ورودی مقبره موازی با دهانه ورودی غار و رو به دره تیس قرار دارد. یکی از نکات قابل‌توجه خطوط و علامت‌هایی است که با جوهر قرمز و بنفش و به خط گجراتی و هندی روی دیوارهای سه طرف گنبد دیده می‌شود. انتهای این غار بسته است.

غار دوم از غارهای سه‌گانه تیس مصنوعی و دست‌کند است. این غار در فاصله هفت قدمی از غار اول قرار دارد. آثار تراش و کنده‌کاری در دیواره‌های غار به‌راحتی قابل‌تشخیص است. دهانه غار دوم ۸۰ سانتی‌متر و سقف آن کوتاه است؛ به‌همین خاطر برای ورود باید قامت خود را خم کرد و حتی داخل غار هم نمی‌توان صاف ایستاد.

انتهای غار دوم به مرور زمان بسته شده است؛ اما باستان‌شناسان احتمال می‌دهند این غار به چاه‌های دریایی راه داشته‌است. بر اساس شواهد، گفته می‌شود ساکنان منطقه اجساد خود را از چاه‌ و مسیر خروجی این غار به آب‌های زیرزمینی می‌انداختند و این چاه‌ها در گذشته‌های دور مدفن مردگان محسوب می‌شده‌اند. آن‌ها مردگان خود را به خاک نمی‌سپردند بلکه در آب‌های زیر زمینی می‌انداختند تا خوراک حیوانات دریایی شوند. گفتنی است آب‌های زیرزمینی در روستای تیس به طرف دریا جریان دارند.

چابهار در لغت به‌معنی سرزمین همیشه بهار است و آب و هوای معتدل و مرطوب دارد. به‌طورکلی، بهترین زمان سفر به جنوب کشور نیمه دوم سال تا اوایل بهار است. امکان بازدید شبانه از غارهای تیس وجود دارد که خود تجربه‌ای جالب خواهد بود؛ البته در این صورت نیاز به حضور یک راهنما خواهید داشت.

تجهیزات لازم برای بازدید از غارهای تیس

سوغات روستای تیس حصیربافی، سوزن‌دوزی و آبزیان تاکسیدرمی شده است. تهیه سوغات از بومیان منطقه می‌تواند به رونق اقتصاد آن‌ها کمک زیادی کند.

صرف غذاهای لذیذی چون قلیه ماهی، پکوره و میگو پلو در روستای تیس بسیار لذت‌بخش خواهد بود.

با توجه به اینکه استان سیستان و بلوچستان طبیعت بکر و بی‌نظیری دارد، حفاظت از آن یکی از نکات مهم سفر خواهد بود.

احترام به فرهنگ و اعتقادات ساکنان این منطقه از نکات اصلی سفر است.

منبع: ایرنا