بازدید هویدا از زندان قصر؛ هویدا با خوشرویی درخواست های ما برای اصلاح ساختار زندان را پذیرفت

کتاب مسیح در قصر، مجموعه خاطرات سرتیپ اصغر کورنگی است که به کوشش مهسا جزینی تهیه و توسط انتشارات روزنه منتشر شده است. 

در ادامه بخشی از این کتاب را بخوانید.

 وقتی طرح مبارزات مثبت در زندان‌ها از طرف تیمسار مبصر مطرح شد، در مقام توجیه این طرح، بخشنامه‌های متعددی صادر شد. در سخنرانی‌های مسئولان موضوع مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. موضوع اصلی این بود که در گذشته به زندانی به عنوان یک مجرم و گناهکار نگاه می‌کردند. به علت نبود امکانات رفاهی- حرفه‌ای، زندانی بیکار بود و بدون وجود امکانات برای گذران زندگی در برابر مأموران مقاومت می‌کرد و برخورد‌های مکرر بین آن‌ها در محیط زندان رخ می‌داد که فضا را متشنج و ناآرام می‌کرد.

در واقع یک مبارزه دائمی بین مأموران و زندانیان برقرار بود. زندانی بعد از آزادی هم در صدد انتقام جویی بود و مجدد دست به ارتکاب جرم می‌زد و این شیوه رفتار، خودش یک نوع مبارزه منفی بود. ایده برنامه مبارزه مثبت در زندان‌ها این بود که اولاً زندانی را یک بیمار اجتماعی می‌دانست که برای مداوایش باید در مقام رفع عوامل ارتکاب جرم برآمد و علل بروز جرم در یک جامعه را بررسی کرد.

وضع داخلی زندان‌ها از نظر ساختمان بسیار نامناسب بود، برای همین ساختمان اداری زندان را نوسازی کردیم برای افتتاح محوطه اداری که به وسیله دادستان وزارت مسکن و شهر‌سازی ساخته شده بود، از مقامات دعوت کردیم. آن زمان دکتر نهاوندی وزیر مسکن بود. نخست وزیر که آن زمان هویدا بود با تعدادی از وزرا و مقامات سازمان مسکن و چند نفر از قضات دادگستری و دادستان تهران و معاونان شهربانی دعوت شدند. قبلاً تیمسار مبصر و مرحوم اتاق رئیس زندان قصر که قرار بود افتتاح شود جمع شدیم. تیمسار مبصر گفت شما فقط سه کلمه خیر مقدم می‌گویید و بعد هویدا ساختمان را افتتاح می‌کند و بعد از کارخانجات بازدید می‌کند، والسلام.

مرحوم هویدا که وارد شد، در محوطه چمن با رئیس شهربانی و سایرین مشغول صحبت بود دیگران هم شیرینی و چای که تهیه دیده بودیم مشغول بودند من از فرصت استفاده کرده و پشت میکروفون رفتم و بی مقدمه گفتم تیمسار ریاست شهربانی کل به من امر فرمودند که چند کلمه خیر مقدم عرض کنم ولی من از این دستور عدول می‌کنم و مجازات این تمرد را هم به جان می‌خرم.

اکنون که نخست وزیر مملکت در تشکیلات زندان حضور دارند می‌خواهم عرایضم را به سمع و نظر ایشان برسانم صحبت‌های من زبان حال چند هزار زندانی است. ضمنا بنده حضور ایشان را در زندان خیر مقدم نمی‌گویم ولی اطمینان دارم مقدم ایشان و وزرای محترم در این محتتکده برای ساکنان آن که تعدادی زندانی هستند موجب خیر و برکت خواهد بود که اولاً انشاء الله به تدریج آزاد شوند و در ثانی موجبات رفع نواقص و مشکلات این زندان فراهم شود.

این صحبت‌ها که با احساسات توام بود بسیار مؤثر واقع شد و هویدا که به حق انسان شریفی بود جلو آمد با من دست داد و گفت تحصیلات شما چیست؟ گفتم دانشکده افسری پلیس و دانشکده حقوق تهران اظهار خوشوقتی کرد من ضمن صحبت تقاضا کردم علاوه بر کارخانجات از داخل یکی از زندان‌ها خصوصاً شماره ۱ که حدود سه هزار و پانصد زندانی داشت بازدید کند. مرحوم هویدا با خوشرویی پذیرفت و تیمسار مبصر به من گفت آمادگی دارید؟ گفتم مطمئن باشید این نکته را هم بگویم که من از شب قبل در فکر این بودم که چه بگویم ولی مرتب از خداوند استمداد می‌کردم که قدرت و تأثیری در گفته‌ام قرار دهد که برای این زندان کاری انجام شود.

محوطه اداری را افتتاح کردند و مرحوم هویدا قیچی را برای بریدن نوار به دکتر نهاوندی وزیر مسکن داد. بعد به زندان شماره ۱رفتیم. در بازدید‌ها عموماً زندانیان سیاسی مورد بازدید قرار نمی‌گرفتند این گونه بازدید‌ها در برنامه نبود و رجال تمایلی به رفتن به بند زندانیان سیاسی نداشتند. زندانیان در حیاط عمومی بودند. قرار بود هیچ کس تقاضای شخصی نکند.

پیشتر برای زندانیان استدلال که تقاضای شخصی موضوع اصلی را لوث می‌کند. مدعوین وضع کرده بودیم زندان را دیدند و از کارخانه‌ها که در آن زمان فعالیت محدودی داشت بازدید کردند. هویدا هنگام بازدید رو کرد به آقای دکتر قاضی، معاون سازمان برنامه و بودجه و گفت چرا به این‌ها نمی‌رسید و همانجا اعتبار تعمیر زندان شماره ۱ را تأمین کرد و برای کمک به کارخانجات هم دستورات اکیدی صادر کرد. در ادامه به وزیر آموزش و پرورش دکتر هدایتی هم دستور ساخت مدرسه جدید زندان را داد.

منبع: انتخاب