چرا بلندی‌های جولان اهمیت دارد؟

به گزارش شرق؛ پس از تحولات اخیر در سوریه و سقوط دمشق، اسرائیل به طور آشکار بخشی از خاک سوریه را از آن خود می خواند.

 

در همین زمینه تسنیم گزارش داد که نخست وزیر اسرائیل با اشاره به تحولات اخیر در سوریه، بلندی‌های جولان را منطقه‌ای برای همیشه تحت کنترل اسرائیل دانست و تأکید کرد که این منطقه باید به طور دائم در دست اسرائیل باشد.

 

 بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل همچنین گفت بلندی‌های جولان تا ابد برای اسرائیل است.

درحالیکه بلندی‌های جولان منطقه‌ای متعلق به خاک سوریه است جامعه بین‌الملل آن را منطقه‌ای اشغالی توسط اسرائیل می‌داند.

 

سازمان ملل در واکنش به پیشروی‌های اسرائیل در خاک سوریه اعلام کرد که حضور ارتش اسرائیل در منطقه حائل جولان نقض توافق 1974 است.

نتانیاهو، عصر دیروز دوشنبه یک نشست خبری برگزار کرد.

 

او با اشاره به تحولات اخیر در سوریه گفت: دیروز، فصل جدید و دراماتیکی در تاریخ خاورمیانه گشوده شد - رژیم اسد سقوط کرد.

 

وقایع اخیر نشان می‌دهد که اسرائیل باید بلندی‌های جولان را که در جریان جنگ شش روزه 1967 تصرف کرده بود، حفظ کند. امروز همه اهمیت بسیار زیاد حضور ما در بلندی‌های جولان و نه در پای بلندی‌های جولان درک می‌کنند.

 

اما چرا بلندی های جولان برای اسرائیل مهم است؟

 

بلندی های جولان به‌ مساحت‌ تقریبی‌ ۲۷۶، ۱ کیلومتر مربع‌ با سوریه‌، لبنان‌، اسرائیل و اردن‌ مرز مشترک‌ دارد. این منطقه ارتفاع بسیار زیادی دارد و به همین دلیل، به لحاظ سوق الجیشی مهم است.

 

جولان سرزمینی سرسبز است و منابع و معادن بسیار زیادی دارد. اما مهم ترین ویژگی جغرافیایی این منطقه، منابع آبی آن است.

 

بلندی های‌ جولان‌ از حیث‌ منابع‌ آب‌ سطحی‌ و زیرزمینی‌ بسیار غنی‌ است‌. دریاچه مَسعَدَه در شمال‌ شهر قنیطره‌ و مشرق‌ شهر مسعده، و دریاچه طبریه‌ میان‌ جولان‌ و اسرائیل واقع‌ است‌ و رودهای‌ پرآبی‌ مانند رود اردن،‌ در مغرب‌ این منطقه جاری‌ است‌. اسرائیل در زمینه کشاورزی و باغداری گلخانه ای بسیار فعال است و از آنجا که اسرائیل پرآب نیست و رودخانه های جاری در این منطقه نیز از جولان جاری می شوند، می توان گفت که اقتصاد کشاورزی اسرائیل به شدت به بلندی های جولان وابسته است. شاید به همین دلیل باشد که اسرائیل این منطقه را به اشغال خود درآورده و حاضر به پس دادن آن نیست.

 

اگرچه نام جولان در تورات آمده اما در کتب اصلی آن، نه محل زیست قبایل یهودی بلکه محل‌ چرای‌ دام‌ های‌ اَموری ‌های (عموری ها)‌ عرب ‌تبار دانسته شده است.

 

جنگ شش روزه در سال 1967 بهانه لازم را به دست اسراییل داد که جولان را اشغال کنند. در این جنگ ارتش کشورهای سه گانه عرب یعنی مصر و سوریه و اردن با اسرائیل وارد جنگ شدند اما شکست سختی از اسرائیل خوردند.

 

اسرائیل از فرصت استفاده کرد و سرزمین های وسیعی از جمله بلندی های جولان، رود اردن، مزارع شبعا و صحرای سینا را اشغال کرد.

 

در سال ۱۹۷۳ کشورهای عربی بار دیگر وارد جنگ با اسرائیل شدند. در این جنگ که به نام «یوم کیپور» مشهور است، بار دیگر اسرائیل پیروز شد.

 

با این حال، مدتی بعد از جنگ، مصر با اسرائیل صلح کرد و توانست صحرای سینا را پس بگیرد. ارتش سوریه نیز برای باز پس گیری مناطق از دست رفته خود دست به عملیات زد، ولی فقط توانست بخشی از جولان را آزاد نماید و ارتش اسرائیل بیشتر مناطق جولان را در تصرف خود نگه داشت.

 

بررسی تاریخ جولان و اتصال آن به جغرافیای این منطقه می تواند به خوبی اهمیت استراتژیک آن را نشان دهد. اسرائیل به جز نفع اقتصادی، نفع سیاسی و نظامی هم از جولان می برد. منطقه «جبل الشیخ» در جولان و در نزدیکی خط ترک مخاصمه که ارتفاع آن به ۲۸۰۰ متر می ‌رسد، به اسرائیل موقعیتی عالی جهت نظارت و کنترل تحرکات نظامی سوریه می ‌دهد. اسرائیل از این بلندی‌ ها می ‌توانند به دقت فعالیت ‌های نظامی سوریه و لبنان را زیر نظر بگیرند. ضمنا ماهیت جغرافیایی جولان هم مانعی طبیعی در برابر هر گونه تحرک نظامی سوریه است.

همچنین، باید در نظر داشت که ارتفاعات جولان به پایتخت سوریه بسیار نزدیک است. دمشق حدود ۵۰ کیلومتر با بلندی ‌های جولان فاصله دارد. اسرائیل در جنگ داخلی سوریه از موقعیت سوق الجیشی جولان نهایت بهره را برد و با تمام توان از شورشی های النصره حمایت کرد و بدین گونه تلاش کرد به حکومت سوریه ضربه بزند. بسیاری از تحلیلگران معتقدند اگر اسرائیل نبود، شورشی های تکفیری نمی توانستند تا این حد در مقابل نیروهای دولت مقاومت کنند.

در درگیری ها با لبنان نیز منطقه جولان تاثیر بسیار زیادی داشته و دارد. اسرائیل از طریق ارتفاعات جولان توپخانه های خود را علیه لبنان به کار گرفته و تهدیدی برای این کشور به وجود آورده است.

 

به جز این، جولان یک منطقه حائل بین گروه های متخاصم است. بدون این منطقه، گروه های مقاومت و اسرائیل با یکدیگر، هم مرز می شوند و ممکن است وارد جنگ مستقیم شوند.

 

از این رو، اسرائیل می خواهد به هر قیمتی که شده جولان را در اشغال خود نگه دارد. از دست رفتن این منطقه می تواند آسیب فراوانی به اسرائیل وارد کند.