(تصاویر) چرا هرم‌های مصر دیگر ساخته نشدند؟ پاسخ تاریخ به یک راز بزرگ

هرم‌های مصر باستان از برجسته‌ترین نمادهای تمدن بشری به شمار می‌روند که نه‌تنها عظمت معماری، بلکه باورها و قدرت فراعنه را نیز به نمایش می‌گذارند. این سازه‌های بی‌نظیر در طول دوران سلطنت فراعنه، از پادشاهی کهن تا میانه ساخته شدند و اوج آن را می‌توان در اهرام ثلاثه و هرم‌ بزرگ جیزه مشاهده کرد.

با این حال و در دوران پادشاهی نوین، فراعنه به‌طور ناگهانی از ساخت هرم‌های عظیم دست کشیدند و به دفن در «دره پادشاهان» روی آوردند. امنیت مقبره‌ها و جلوگیری از غارت، از جمله عوامل اصلی این تغییر به حساب می‌آیند. از سوی دیگر، «دره پادشاهان» با جغرافیای طبیعی منحصربه‌فرد خود و قله‌ای شبیه به هرم، جایگزینی مناسب برای باورهای مذهبی آنان در ارتباط با صعود به زندگی پس از مرگ بود.

ساخت هرم‌ها برای فراعنه مصر متوقف شد؛ اما افراد ثروتمند دیگری، این سنت را ادامه دادند. این تغییرات، نه‌تنها داستانی از تحولات مذهبی، امنیتی و فرهنگی مصر باستان را بازگو می‌کنند، بلکه بازتابی از تعامل انسان با محیط و اعتقادات او در طول تاریخ هستند.

آنچه از سیر تغییر و تحول ساخت اهرام مصر در این نوشتار خواهید خواند:

ساخت اهرام؛ از اوج تا افول

چرا ساخت اهرام متوقف شد؟

ظهور مقبره‌های زیرزمینی

ساخت اهرام؛ از اوج تا افول

فراعنه مصر در طول بیش از هزار سال، اهرام عظیمی ساختند و اغلب آن‌ها، زیر یا درون این بناها به خاک سپرده ‌شدند. ساخت این اهرام از دوران سلطنت پادشاه «جوزر» (Djoser؛ حدود ۲۶۳۰ تا ۲۶۱۱ قبل از میلاد) شروع شد که هرم پلکانی را در «سقاره» (Saqqara) ساخت و تا زمان پادشاهی «اهمسه یکم» (Ahmose I؛ حدود ۱۵۵۰ تا ۱۵۲۵ قبل از میلاد) ادامه داشت؛ پادشاهی که آخرین هرم سلطنتی شناخته‌شده را در شهر «ابیدوس» (Abydos) بنا کرد.

این اهرام نمادین در واقع، قدرت، ثروت و باورهای دینی فرعون‌های مصر را به نمایش می‌گذاشتند. با این حال، این سوال پیش می‌آید که چرا مصریان باستان، کمی پس از آغاز سلسله جدید پادشاهی، ساخت اهرام را متوقف کردند؟

منبع عکس: egyptandjordantours؛ نام عکاس: نامشخص

چرا ساخت اهرام متوقف شد؟

به‌طور کامل مشخص نیست که چرا فراعنه از ساخت اهرام سلطنتی دست کشیدند؛ اما این امکان وجود دارد که یکی از عوامل اصلی، نگرانی‌های امنیتی بوده باشد.

«پیتر در مانوئلیان» (Peter Der Manuelian)، استاد مصرشناسی دانشگاه هاروارد، دراین‌باره چنین توضیح می‌دهد:

نظریه‌های زیادی وجود دارد؛ اما از آنجایی ‌که اهرام، به‌طور اجتناب‌ناپذیری غارت می‌شدند، پنهان کردن مقبره‌های سلطنتی در یک دره دورافتاده، حفر شده در دل سنگ و احتمالا تحت نظارت نگهبانان بسیار، قطعا نقشی در این تصمیم داشته است.

منبع عکس: World Atlas؛ نام عکاس: نامشخص

علاوه بر این، توپوگرافی طبیعی دره پادشاهان، می‌تواند به‌خوبی توضیح دهد که چرا این منطقه به محل محبوبی برای مقبره‌های سلطنتی تبدیل شده بود. این دره، قله‌ای به نام «القرن» (el-Qurn) یا «گرن» (Gurn) دارد که از نظر ظاهری، شبیه یک هرم است. مصرشناسی موسوم به «میروسلاو بارتا» (Miroslav Bárta)، درباره این موضوع چنین می‌گوید:

این قله شباهت زیادی به یک هرم دارد؛ بنابراین به‌نوعی، تمام مقبره‌های سلطنتی ساخته شده در این دره، زیر یک هرم قرار گرفته‌اند.

برای فراعنه مصر، هرم‌ها اهمیت زیادی داشتند؛ زیرا به گفته «مارک لنر» (Mark Lehner)، مدیر و رئیس موسسه پژوهش‌های مصر باستان و نویسنده کتاب «هرم‌های کامل: حل رازهای باستانی» (The Complete Pyramids: Solving the Ancient Mysteries)، هرم‌ها محلی برای «عروج و دگرگونی» به سوی زندگی پس از مرگ محسوب می‌شدند. 

از سوی دیگر، به نظر می‌رسد که توپوگرافی اقصر (دره پادشاهان) که در دوران پادشاهی نوین (۱۵۵۰ تا ۱۰۷۰ قبل از میلاد) به پایتخت مصر تبدیل شد، احتمالا در کاهش ساخت هرم‌ها نقش داشته باشد.

«ایدن دادسون» دراین‌باره می‌گوید:

این منطقه، فضای بسیار محدودی دارد و پر از پستی‌ بلندی‌ها و ناهمواری‌های طبیعی است.

به عبارت دیگر، دادسون معتقد است که پایتخت باستانی، احتمالا آن‌قدر کوچک و از نظر معماری، چالش‌برانگیز بود که امکان ساخت هرم‌های جدید در آن وجود نداشت؛ چراکه برای ساخت اهرام، باید به سراغ زمین‌های مسطح و وسیع رفت.

منبع عکس: Crooked Compass؛ نام عکاس: نامشخص

در حالی که فراعنه مصر، ساخت هرم‌ها را متوقف کردند، افراد ثروتمند، همچنان به‌شکل خصوصی به این کار ادامه می‌دادند. به‌عنوان مثال، باستان‌شناسان در سال ۲۰۱۴ میلادی اعلام کردند که در ورودی مقبره‌ای ۳,۳۰۰ ساله در «ابیدوس» که برای کاتبی موسوم به «هورمهب» (Horemheb) ساخته شده بود، یک هرم به ارتفاع هفت متر به چشم می‌خورد.

در طول هزاره اول پیش از میلاد، ساخت هرم در «نوبیا» (Nubia) نیز محبوب شد؛ منطقه‌ای که شامل سودان امروزی و بخش‌هایی از جنوب مصر است. «نوبی‌ها»، هرم‌هایی را برای خانواده سلطنتی و همچنین افراد عادی می‌ساختند؛ اما تعداد دقیق هرم‌های ساخته شده، مشخص نیست.

ReisenUndark Magazine، ؛ نام عکاس: نامشخص

شما از تاریخچه ساخت و توقف اهرام مصر چه می‌دانید؟ آیا تابه‌حال، این هرم‌ها را از نزدیک دیده‌اید؟ لطفا نگاه و نظر ارزشمند خود را با کجارو و همراهان آن نیز به اشتراک بگذارید.

پرسش‌های متداول

 چرا فراعنه مصر، ساخت هرم‌ها را متوقف کردند؟

با توجه به مشکلات امنیتی و غارت مقبره‌ها، به‌جای ساخت هرم، ساخت آرامگاه‌های مخفی در دره پادشاهان ترجیح داده شد. همچنین، تغییرات مذهبی و محدودیت‌های توپوگرافی اقصر نیز در این تصمیم نقش داشتند.

آیا ساخت هرم‌ها پس از توقف آن توسط فراعنه، ادامه یافت؟

پس از توقف ساخت هرم توسط فراعنه مصر، افراد ثروتمند خصوصی و نوبی‌ها، همچنان به ساخت هرم‌ ادامه می‌دادند. در نوبیا، هرم‌هایی برای ثروتمندان و افراد عادی ساخته می‌شد و این روند، تا حدود ۱۷۰۰ سال پیش ادامه داشت.

منبع: کجارو