انتقاد از اجاره‌دادن رودخانه‌های جنگل‌ها

ایسنا: بر‌اساس گزارشی که به‌تازگی از سوی اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) منتشر شده است، بیش از یک گونه از سه گونه درختی در سرتاسر جهان در معرض خطر انقراض قرار دارند. معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی این گزارش را ترسناک توصیف و بر لزوم تلاش‌های جهانی برای حفظ درختان تأکید کرد. نقی شعبانیان افزود: اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) مرجع بررسی وضعیت گونه‌های زیستی جهان یا کلیه جانداران است. گونه‌ها در لیست قرمز این اتحادیه به 9 رده از گونه‌های منقرض‌شده تا گونه‌هایی که هیچ خطری آنها را تهدید نمی‌کند یا اطلاعات کافی از آنها وجود ندارد، تقسیم می‌شوند. هدف «IUCN» آگاهی‌رسانی به مردم به‌ویژه مسئولان و سیاست‌گذاران برای حفظ و حراست از محیط زیست است؛ زیرا یکی از کارهایی که در سال‌های اخیر دنبال می‌کند، تأثیرگذاری روی سیاست‌گذاران و دولت‌مردان دنیاست. او ادامه داد: حدود ۳۸ درصد درختان در لیست سرخ «IUCN» و در معرض خطر انقراض قرار دارند. حدود ۱۶ هزار از ۴۷ هزار گونه درخت در جهان در معرض تهدید خطر انقراض و تعداد درختان در خطر انقراض بیش از دو برابر تعداد کل پرندگان، پستانداران و خزندگان و دوزیستان است. معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور تأکید کرد: این گزارش خیلی قابل تأمل و ترسناک است و نشان می‌دهد که ما با جهان و محیطی که به‌عنوان مادر ماست، چه کرده‌ایم. وضعیت محیط زیست در دنیا و ایران به ‌عنوان یک بستر حیات، مناسب نیست. بر‌اساس آمارهای رسمی، سالانه ۱۵ میلیارد اصله درخت در دنیا از بین می‌رود و دست‌کم پنج میلیون هکتار جنگل نابود می‌شود. متأسفانه از کنار این آمارها ساده رد می‌شویم. او ادامه داد: این آمار ترسناک باید موجب اقدام ما شود. فقط تخریب درخت مطرح نیست، بلکه نشان می‌دهد که در کل دنیا نسبت به منابع طبیعی بی‌توجه هستند که نتیجه آن را به‌ صورت آشکار می‌بینیم؛ مانند کمبود آب، آلودگی آب و خاک، فرسایش خاک و تغییر اقلیم که می‌تواند عواقب بسیار بدی داشته باشد. در برخی کشورها از جمله ایران، ممکن است به علت شرایط اقلیمی وضعیت بدتری داشته باشند. در کشور ما فرونشست زمین را داریم که بسیار نگران‌کننده است. شعبانیان تأکید کرد: درختان عناصر بسیار مهمی هستند و به ‌طور مستقیم در زندگی انسان نقش دارند و در ترسیب کربن مؤثرند. درختان در کاهش گازهای گلخانه‌ای نقش دارند، علاوه‌بر‌آن محل زندگی بسیاری از موجودات زنده مانند پرندگان و حشرات هستند. بنابراین نابودی درختان موجب از بین‌رفتن آنها نیز می‌شود. به‌ طور کلی از‌بین‌رفتن درختان در دنیا تهدید بزرگی برای کره زمین است. توسعه بدون برنامه شهرها، شیوع بیماری‌ها و آفات، ورود گونه‌های مهاجم از دلایل از‌بین‌رفتن درختان است. او با بیان اینکه جنگل‌کاری در دنیا یک بحث مهم و انجام این کار ضروریست، تأکید کرد: اگر گونه‌های مناسبی برای جنگل‌کاری انتخاب نکنیم، خود تبدیل به عاملی آسیب‌زا می‌شود. در سال گذشته توماس کروتر، بوم‌شناس و مشاور ارشد علمی سابق کمپین «یک تریلیون درخت» سازمان ملل، در یک سخنرانی در کشور امارات گفت: بس کنید! درخت نکارید اگر قرار است به شیوه کنونی درخت‌کاری کنید؛ زیرا انتخاب گونه‌های نامناسب آسیب‌زاست و گاهی به‌ عنوان مهاجم عمل می‌کنند و درختان بومی را در معرض تهدید قرار می‌دهند. معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با اشاره به اینکه در برخی مناطق نه‌تنها تنوع گونه‌ای، بلکه تنوع اکوسیستمی را کاهش داده‌ایم، گفت: آب‌بندها و رودخانه‌ها را در جنگل‌های هیرکانی بدون رعایت اصول به یک بخش گردشگری اجاره می‌دهیم. متأسفانه درحال‌حاضر شرکت آب‌‌منطقه‌ای اقدام به اجاره‌دادن رودخانه‌ و آب‌بندها در دل جنگل‌ها کرده است. اجاره یعنی در ازای دریافت مبلغی، یک منطقه در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد ولی نباید این‌گونه باشد. او با تأکید بر اینکه مناطق را باید احاله مدیریت کنیم، تصریح کرد: اگر رودخانه یا آب‌بندی در دل جنگل وجود دارد، برای آن یک طرح فنی بنویسیم و در قالب این طرح، آب‌بندان را در اختیار بخش‌های خصوصی و دولتی قرار دهیم و مبلغ دریافت‌شده را در جهت احیا و غنی‌سازی و حفاظت از همان جنگلی صرف کنیم که رودخانه یا آب‌بندان در آن قرار دارد. اما متأسفانه بسیاری از آب‌بندها و رودخانه‌ها واقع در اعماق جنگل‌ها را شرکت آب‌منطقه‌ای در ازای دریافت مبلغی اجاره می‌دهد و به آسیب‌ وارد شده به جنگل‌ها و مناطق اطراف توجهی نمی‌کند. تغییر کاربری نیز یکی دیگر از عوامل تخریب جنگل‌هاست. شعبانیان درباره راهکارهای حفاظت از جنگل‌ها گفت: در درجه اول باید اطلاعات دقیق و درستی داشته باشیم. الان برخی گونه‌های کشور ما هم در لیست قرمز هستند ولی درباره برخی گونه‌ها اطلاعات کمی وجود دارد. بنابراین باید اطلاعاتمان درباره گونه‌های گیاهی و جانوری کشور را دقیق‌تر کنیم و مؤسسات، دانشگاه‌ها و سازمان محیط زیست و بخش اجرا برای رسیدن به این هدف دست به دست هم دهند. او بر لزوم افزایش تلاش‌های ملی و بین‌المللی برای حفاظت از درختان تأکید و اظهار کرد: در لیست سرخ «IUCN» درباره برخی گونه‌ها به کمبود اطلاعات اشاره شده است درحالی‌که نباید این‌گونه باشد. ما باید کمک کنیم که این اطلاعات جمع‌آوری شود و در دسترس قرار گیرد و نگران نباشیم، چون تخریب درختان یک موضوع جهانی است و آسیب آن متوجه همه کره زمین است.